اتحادیه اروپا می‌گوید: «پیشنهادی که برای هر دو طرف، بهترین منافع را به ارمغان خواهد داشت، در واشنگتن و تهران در حال بررسی است.»
به‌گزارش المانیتور، در پی بیش از یک سال تلاش دیپلماتیک، با هدف احیای توافق از هم پاشیده برجام، که در سال ۲۰۱۵ حاصل شده بود، اکنون اروپا به پیش‌نویس متنی رسیده که توسط جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ارائه شده است.
اتحادیه اروپا به‌عنوان یک واسطه در مذاکرات غیرمستقیم، بین آمریکا و ایران، عمل کرده است.
بورل در مقاله‌ای در فایننشال تایمز، این پیشنهاد را بهترین توافقی دانست که امکان‌پذیر می‌داند. او می‌گوید که پنجره «توافق‌های مهم جدید» بسته شده است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، روز پنج‌شنبه خبر داد که واشنگتن، در حال بررسی «پیش‌نویس تفاهم» است. او گفت که آمریکا، نظر خود را مستقیما با اتحادیه اروپا، در میان خواهد گذاشت.
پرایس افزود: «ما به‌طور خصوصی با متحدان اروپایی‌مان، تعامل خواهیم کرد. ما باز هم حاضر شده‌ایم تا توافقی را بپذیریم که مدتی است روی میز بوده و ایران، قبولش نکرده است.»
مذاکراتی که با میانجی‌گری اروپا در وین، دنبال می‌شد، تا منجر به احیای برجام شود، در اواسط ماه مارس متوقف شد. برجام در ازای لغو تحریم‌های آمریکا و تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌هایی سخت را برای برنامه هسته‌ای ایران، ایجاد می‌کرد.
تازه‌ترین دور مذاکرات که دو روز به طول انجامید و در اواخر ژوئن، در دوحه برگزار شد، بدون پیشرفت و تعیین تاریخی برای دور بعدی گفت‌وگوها، پایان پذیرفت.
مقام‌های آمریکایی گفتند که ایران پس از نشستن پای میز مذاکره، با طرح مجموعه‌ای از مطالبه‌های جدید، باعث فروپاشی مذاکرات شد.
یک منبع در اتحادیه اروپا گفته است که هیچ ضرب‌الاجلی برای دو طرف، برای پاسخگویی به پیشنهاد بورل، تعیین نشده، اما اکنون دیگر فضا برای مذاکره وجود ندارد.
این منبع گفت: «آنچه طرف‌ها می‌توانند روی آن توافق کنند، در متن است و به زودی خواهیم دید. به‌نظر می‌رسد که شرایط در تهران، برای دستیابی به توافق داخلی، دشوارتر است.»
از مهم‌ترین موانع توافق، اصرار ایران بر خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از لیست سازمان‌های تروریستی، بوده است.
دولت بایدن، این درخواست را رد کرده و خبرگزاری رویترز، گزارش داده بود که ایران، از آن پس خواستار رفع تحریم‌های مربوط به سپاه پاسداران شده است.
ایرانی‌ها همچنین خواهان این تضمین هستند که دولت بعدی ایالات متحده «از توافق خارج نخواهد شد» آن‌چنان که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸ انجام داده بود. دولت بایدن اما گفته است که تضمین حقوقی بقای توافق در سال ۲۰۲۴ امکان‌پذیر نیست.
گمانه‌زنی‌ها حاکی است که ایران، ممکن است منتظر نتیجه انتخابات کنگره، در ماه نوامبر باشد تا ببیند که روند سیاسی در ایالات متحده، چه خواهد شد.
علی واعظ، که به‌عنوان مدیر پروژه گروه بین‌المللی بحران، مذاکرات را از نزدیک دنبال می‌کند، گفت که پیشنهاد اتحادیه اروپا، انتظارات ایران را برآورده نمی‌کند و بعید است شکاف‌هایی را که بین دو طرف، وجود دارد پر کند.
واعظ گفت: «تصور این که بتوان فرمولی قابل قبول را در این مرحله یافت، واقعا سخت است». او می‌گوید:« گرچه طرفین، حاضر نیستند بپذیرند که مذاکرات شکست خورده است، اما فکر نمی‌کنم که راهی به سمت جلو وجود داشته باشد.»
واعظ گفته: «تقریبا مطمئن هستم که ایران، پیشنهاد به روز شده را نخواهد پذیرفت.»
رهبران جمهوری اسلامی اما، به صراحت لحنی خوشبینانه را به‌کار گرفته‌اند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه به بورل، گفت که ایران از ادامه دیپلماسی او، استقبال می‌کند.
در عوض، یک منبع دیپلماتیک ایرانی، با احتیاط به المانیتور گفته که تهران «در را به روی ایده‌های جدید، در شرایطی که به حداکثر سود از توافق منجر شود، باز می‌کند». در غیر این‌صورت، توافقی در کار نخواهد بود.
بی هیچ پیشرفتی در چشم‌انداز توافق، ایران به‌گونه‌ای نگران‌کننده، در برنامه هسته‌ای خود پیشروی می‌کند.
ایالات متحده، اکنون تخمین می‌زند که در ایران، زمان لازم برای جمع‌آوری مواد شکافت‌پذیر کافی، برای تولید یک بمب هسته‌ای، از یک سال به چند هفته رسیده است.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در ماه جاری هشدار داد که برنامه هسته‌ای ایران، بدون بازرسی همچنان «به جلو پیش می‌رود.»
کمال خرازی، دستیار ارشد سیاست خارجی رهبر ایران، گفته است که ایران، توانایی فنی را برای ساخت بمب دارد، اما تصمیمی برای این کار وجود ندارد.
ایران از مدت‌ها پیش گفته است که از برنامه هسته‌ای، فقط برای مقاصد صلح‌آمیز استفاده خواهد شد.
جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران، در صدر دستور کار جو بایدن، در سفر به اسرائیل، قرار گرفت. او قول داد که ایالات متحده، برای بازگشت ایران به برجام، تا همیشه منتظر نخواهد ماند.
بایدن گفت که مایل است از زور، به‌عنوان «آخرین راه حل» برای متوقف کردن مسیر تهران به‌سمت سلاح هسته‌ای، استفاده کند.
یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی در اورشلیم، که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت که رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران، به تازگی نظر خود را مبتنی بر اینکه ایرانی‌ها، متن پیشنهادی بورل را نمی‌پذیرند، به اسرائیل منتقل کرده است.
ارزیابی گزارش شده مالی، بازتاب ارزیابی برت مک گورک، مشاور بایدن در خاورمیانه است. او هفته گذشته به گروهی از کارشناسان اتاق فکر گفت که احیای برجام، بسیار بعید است.
در همین حال، المانیتور دریافته که موساد، روی این فرض که «توافق حاصل خواهد شد» کار می‌کند.
از آنجا که مقام‌های آمریکایی، انتظارات را مبنی بر دستیابی به توافق، کمرنگ می‌کنند، نگرانی‌ها در مورد سرنوشت چندین شهروند ایرانی-آمریکایی که به ناحق، توسط تهران نگهداری می‌شوند، افزایش یافته است.
روز چهارشنبه، جمهوری اسلامی، مراد طاهباز، فعال محیط زیستی را که سه ملیتی ایرانی، انگلیسی و آمریکایی است، موقتا از زندان آزاد کرد.
به‌نظر می‌رسد که آزادی او، با توافق ماه مارس، در عمان، که دو شهروند ایرانی-انگلیسی، را به خانه‌شان بازگردانده بود، مرتبط است.
یک مقام عمانی، به المانیتور گفت که مسقط بر تهران برای آزادی کامل او فشار میاورد. طاهباز، اکنون با یک پابند الکتریکی، در بازداشت خانگی، در پایتخت ایران است.
رابرت مالی، روز چهارشنبه، پس از تماس تلفنی با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، در یک توییت نوشت: «زمان آن رسیده که طاهباز و سه شهروند آمریکایی دیگر که به ناحق بازداشت شده‌اند، به خانه بازگردند.»