توماس جفرسون از سال ۱۸۰۱ میلادی دو دوره متوالی چهار ساله رییس جمهوری آمریکا بود.
این زمان مصادف است با سالهای ۱۱۷۹-۱۱۸۷ خورشیدی که طی آن فتحعلی شاه قاجار پادشاه ایران بود.
توماس جفرسون، سومین رییس جمهوری ایالات متحده آمریکا
این مدافع قدرتمند آزادی در سال ۱۷۴۳ در ویرجینیا متولد شد. پدر او مزرعه دار و نقشه بردار بود و مقدار زيادی زمین برایش به ارث باقی گذاشت. مادر جفرسون از خانواده سرشناس رندالف بود. توماس جفرسون در کالج ویلیام و مری تحصیل کرد و سپس تحصیلاتش را در رشته حقوق ادامه داد. در سال ۱۷۷۲ با بانویی بیوه به نام مارتا وایلز اسکلتون ازدواج کرد و اين دو زندگی مشترک را در خانه کوهستانی جفرسون در مونتیچلو آغاز کردند.
جفرسون پوستی کک مکی و موهایی حنایی داشت و بلند قامت بود. هرچند زبان شیوایی داشت اما سخنران خوبی نبود.
در شورای قانون گذاری ویرجینیا و کنگره قاره ای شرکت داشت و برای پيشبرد اهداف میهن پرستانه ترجیح می داد بیشتر از قلمش استفاده کند تا از صدایش.
جفرسون و بيانيه استقلال آمريکا
جفرسون این « عضو خاموش» کنگره در سن ۳۳ سالگی پیش نویس متن بيانيه استقلال را نوشت. در سالهای بعد در ویرجینیا بشدت تلاش کرد تا به سخنانش جامه عمل بپوشاند. یکی از قابل توجه ترین اقداماتش نوشتن لایحه ای بود که آزادی های مذهبی را برقرار می کرد. این قانون از سال ۱۷۸۶ به اجرا درآمد.
توماس جفرسون در سال ۱۷۸۵ و پس از بنجامین فرانکیلن سفیر آمریکا در فرانسه شد. جفرسون در کابینه جورج واشنگتن وزیر امور خارجه آمریکا بود اما همدلی او با انقلاب کبیر فرانسه منجر به اختلاف با الکساندر همیلتون شد و جفرسون در سال ۱۷۹۳ بر سر همین مساله از مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده استعفا داد.
در همین زمان اختلافات سیاسی چندی در ميان دولتمردان آمريکا نمایان شد و دو حزب شکل گرفت، فدرالیست ها و جمهوری خواهان دموکرات. جفرسون به تدریج رهبری جمهوری خواهان را که با آرمانهای انقلابی در فرانسه همدلی می کردند بر عهده گرفت. توماس جفرسون به سیاستهای فدرالیست ها حمله می کرد و با دولت مرکزی مقتدر مخالف بود. او همچنین مدافع حقوق ایالتها بود.
در بحبوحه درگیری های حزبی بود که توماس جفرسون در نامه ای خصوصی نوشت، «من در پیشگاه خداوند سوگند خورده ام که همیشه با هر شکلی از استبداد که در فکر بشر می گنجد، خصومت بورزم. »
او با وجود آنکه چندان تمایلی نداشت برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۷۹۶ نامزد شد. هر چند جفرسون نتوانست جان آدامز را شکست دهد اما رای کافی را برای معاونت ریاست جمهوری کسب کرد و به دلیل نقصی که در قانون اساسی وجود داشت وبا وجود آنکه رقیب انتخاباتی جان آدامز بود، معاون او شد.
در سال ۱۸۰۰ این نقص مشکلات جدی تری را پدید آورد. جمهوری خواهان سعی داشتند رییس جمهوری و معاون او هر دو از حزب خودشان باشند و جفرسون و آرون رای مساوی آوردند. بر اساس قانون اساسی مجلس نمایندگان مسوول رسیدگی به این مساله شد و با وجود آنکه همیلتون از آرون و جفرسون خوشش نمی آمد اما از انتخاب جفرسون پشتیبانی کرد و بدین ترتیب توماس جفرسون به عنوان سومین رییس جمهوری رياست دولت جوان ایالات متحده را بر عهده گرفت.
در آن زمان جمعیت ایالات متحده آمریکا پنج میلیون و ۳۰۸ هزار و ۴۸۳ نفر بود.
زمانیکه جفرسون ریاست جمهوری را برعهده گرفت بحران در فرانسه به پایان رسیده بود. توماس جفرسون از هزینه های ارتش و نیروی دریایی کاست، بودجه را کاهش داد، مالیات بر ویسکی را حذف کرد و توانست بدهی های کشور را تا یک سوم کاهش دهد.
او همچنین یک گروه از افسران و فرماندهان ورزیده و زبده نیروی دریایی را مامور سرکوبی دزدان دریایی کرد. این دزدان دریایی در آبهای دریای مدیترانه مزاحم کشتی های آمریکایی می شدند.
هرچند در قانون اساسی تبصره ای در مورد تملک اراضی جدید پیش بینی نشده بود، جفرسون زمانی که فرصتی یافت اراضی لوییزیانا را در سال ۱۸۰۳ از فرانسه تحت فرمانروایی ناپلئون خرید.
دور دوم ریاست جمهوری جفرسون بیشتر صرف آن شد که کشور را از درگیر شدن در جنگهای ناپلئونی باز دارد. هم انگلستان و هم فرانسه هر دو مانع حقوق بی طرفی بازرگانان آمریکایی می شدند. راه حل جفرسون در منع بازرگانی کالاهای آمریکایی مشکلی را حل نکرد و طرفدار چندانی نداشت.
توماس جفرسون سومین رییس جمهوری آمریکا وصیت کرد بر روی سنگ مزارش جمله زیر را حک کنند: «بنیان گذار قانون آزادی مذهب و جدایی مذهب از حکومت و همچنین بنیان گذار دانشگاه ویرجینیا.» توماس جفرسون روز چهارم ژوییه ۱۸۲۶ ميلادی درگذشت.
