دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده در توئیت کوتاهی نوشت «ایران هرگز سلاح هستهای نخواهد داشت!»
رئیس جمهوری ایالات متحده در حالی این توئیت کوتاه را روز دوشنبه ۱۶ دی منتشر کرد که به نظر میرسد واکنش او به کاهش تعهدات جمهوری اسلامی به توافق هستهای باشد.
تلویزیون دولتی ایران روز یکشنبه ۱۵ دی گزارش داد که جمهوری اسلامی دیگر از محدودیتهای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با قدرتهای جهانی پیروی نخواهد کرد.
این اعلام جمهوری اسلامی واکنش های بسیاری را در پی داشت. آژانس بین المللی انرژی اتمی بیانیه داد و کشورهای اروپایی عضو برجام به تهران هشدار دادند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در پیامی نسبت به تصمیم ایران در نقض محدودیتهای توافق اتمی موسوم به برجام ابراز تاسف کرد.
چهار گام قبلی ایران در نقض برجام
جمهوری اسلامی ایران از اردیبهشت امسال، چهار گام در نقض برجام برداشته بود.
۱۸ اردیبهشت مقامات جمهوری اسلامی از گام اول کاهش تعهدات به برجام خبر دادند. همزمان ایران به کشورهای عضو توافق هستهای نامهای داد که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نخستین واکنش گفت که این نامه مبهم است. همان روز، ایالات متحده از دور جدید تحریم صنایع فولاد، آهن، آلومینیوم و مس ایران خبر داد. یک روز بعد نیز، گروهی از سناتورهای جمهوریخواه در سنای آمریکا قطعنامهای صادر کردند و گفتند تا رفع نگرانیها از فعالیتهای ایران، تحریمها نمیتواند لغو شوند. وزیر خارجه فرانسه نیز اقدام ایران را «واکنش بد» نامید و خواستار نشان دادن «بلوغ سیاسی» توسط ایران شد.
جمهوری اسلامی گام دوم نقض برجام را ۱۷ تیرماه برداشت و برخلاف این توافق هستهای، غنیسازی اورانیوم را از ۳.۶۷ درصد بالاتر برد. اقدام ایران موجی از واکنشها را در پی داشت. پرزیدنت دونالد ترامپ به نقض دوباره برجام توسط جمهوری اسلامی واکنش نشان داد و گفت ایران بهتر است بیشتر مراقب باشد. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنش گفت که اقدام ایران برای افزایش غنیسازی اورانیوم به تحریم و انزوای بیشتر منجر میشود. سفیر آمریکا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در واکنش به اقدام جمهوری اسلامی گفت که ایران از «اخاذی هستهای» دست بردارد. در کنگره، برخی چون سناتور تام کاتن گفتند که باید به اجماع جهانی علیه ایران بازگردیم. دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار ادامه اجرای توافق اتمی توسط ایران شد. امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه اقدام ایران را محکوم کرد و وزیر خارجه این کشور از اروپا خواست در برابر مسئله ایران متحد باشد. در بریتانیا وزیر خارجه این کشور گفت ایران نمیتواند فقط به بخشهایی از برجام متعهد بماند. نخست وزیر اسرائیل نیز خواستار ادامه تحریم جمهوری اسلامی شد.
در ۱۶ شهریور جمهوری اسلامی گام سوم نقض برجام را با عنوان «کاهش تعهدات به توافق هستهای» برداشت و به سانتریفیوژهای نسل جدید گاز تزریق کرد. همان روز رئيس موقت آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نخستین واکنش به این اقدام جمهوری اسلامی گفت که ملتهای متمدن اقدامات قاطعی را برای متوقف کردن اخاذی اتمی ایران انجام خواهند داد. او همچنین گفت آمریکا آماده است هر کاری که لازم باشد برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای انجام دهد. وزارت خارجه ایالات متحده نیز اعلام کرد فعالیتهای اتمی نگرانکننده جمهوری اسلامی موجب انزوای بیشتر رژیم ایران خواهد شد. مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا هم در واکنشی گفت که از تصمیم ایران برای استفاده از سانتریفیوژهای جدید تعجب نکردم. وزیر خارجه فرانسه گفت اقدامات هستهای ایران «منفی» است. همچنین، اسرائیل خواستار لغو برجام توسط سه کشور اروپایی شد. در واکنش، سه قدرت اروپایی عضو برجام در بیانیهای مشترک نسبت به تخلف ایران از توافق هستهای ابراز نگرانی کردند و از جمهوری اسلامی ایران خواستند به تعهدات خود در برجام بازگردد.
۱۴ آبان جمهوری اسلامی گام چهارم نقض برجام را با گازدهی به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در سایت هستهای فردو برداشت. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نخستین واکنش به اقدام تهران گفت جمهوری اسلامی ایران به باجخواهی هستهای از جهان ادامه میدهد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اقدام ایران در افزایش غنی سازی اورانیوم را «گامی بزرگ در مسیری اشتباه» نامید. بعد از گام چهارم ایران، در کنگره آمریکا فعالیتها علیه اقدام ایران افزایش یافت. سه عضو کنگره آمریکا خواستار لغو معافیتهای هستهای ایران و بازگشت تحریم های سازمان ملل شدند. تنها یک هفته بعد، سناتور کروز و سناتور گراهام اعضای کمیته روابط خارجی سنا، و خانم لیز چنی عضو کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان طرحی برای توقف صدور معافیتهای هستهای ایران ارائه کردند. واکنشهای جهانی هم ادامه یافت. امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه اقدام ایران در نقض برجام را «خطرناک» دانست. وزیر خارجه انگلیس نیز گفت اقدام ایران برای کاهش تعهدات به برجام، یک تهدید امنیت ملی برای بریتانیا است. همچنین، نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بار دیگر ایران را متهم کرد که ایران برای دستیابی به سلاح هستهای، جمهوری اسلامی غنیسازی اورانیوم را افزایش میدهد. سه قدرت اروپایی عضو توافق هستهای با تهران، در بیانیه مشترکی درباره تداوم نقض برجام به ایران هشدار دادند و برای نخستین بار از احتمال بازگشت تحریمهای شورای امنیت گفتند.
