جیمی کارتر، بین سالهای ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ میلادی ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده داشت.
این دوران همزمان با ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۹ خورشیدی است. در این دوران با وقوع انقلاب اسلامی دوران پادشاهی سلسله پهلوی در ایران پایان یافت.
جیمی کارتر، سی و نهمین رییس جمهوری آمریکا
جیمی کارتر در آرزوی تشکیل دولتی «توانا ودلسوز» بود که در برابر مردم آمریکا و خواسته هایشان پاسخگو باشد. دستاوردهای جیمی کارتر قابل توجه است؛ هرچند به دلیل همزمانی ریاست جمهوری جیمی کارتر با دوران افزایش بهای انرژی، تورم و تداوم تنشها دستیابی به بالاترین سطح از خواسته های او عملاً ناممکن بود.
جوانی و تحصیلات
جیمی کارتر که کمتر از نام کاملش «جیمز ارل کارتر دوم» استفاده کرده است، روز اول اکتبر ۱۹۲۴ در شهر پلینز ایالت جورجیا متولد شد. اودر یک خانواده صاحب مزرعه بادام زمینی، فعال در امور سیاسی و مومن به کلیسای باپتیستی پرورش یافت.
کارتر در سال ۱۹۴۶ و همزمان با دریافت پایان نامه دانشگاهی از آکادمی نیروی دریایی در آناپولیس (ایالت مریلند)، با روزالین اسمیت ازدواج کرد. جیمی کارتر دارای سه پسر به نامهای جان ویلیامز (جک)، جیمز ارل سوم (چیپ) و دانیل جفری (جف) و یک دختر به نام امی لین است.
زندگی سیاسی جیمی کارتر
کارتر پس از هفت سال خدمت نظام به عنوان افسر نیروی دریایی به زادگاهش پلینز بازگشت. درسال ۱۹۶۲ وارد فعالیتهای سیاسی ایالتی شد و هشت سال بعد، بعنوان فرماندار جورجیا انتخاب ومشغول بکار شد.
در میان فرمانداران جوان تازه برگزیده در ایالات جنوبی، اودر رسیدگی به زیست بوم، کارآیی حکومتی و برداشتن سدهای نژادی ایالت جورجیا شور و هیجان ویژه ای داشت.
جیمی کارتر از دسامبر ۱۹۷۴ مبارزات انتخاباتی دوساله خود را برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آغاز کرد. سپس در کنوانسیون حزب دمکرات بعنوان نامزد این حزب برای کسب مقام ریاست جمهوری معرفی شد. او والتر ماندیل، سناتور ایالت مینه سوتا را بعنوان معاون خود برگزید.
جیمی کارتر سرسختانه با جرالد فورد، رئیس جمهوری وقت آمریکا رقابت می کرد و سه بار با فورد مناظره داشت. سرانجام در انتخابات سال ۱۹۷۶ جیمی کارتر با کسب ۲۹۷ رای الکتورال در برابر ۲۴۱ رای، فورد را شکست داد و به عنوان سی و نهمین رییس جمهوری آمریکا انتخاب شد.
در آن زمان جمعیت ایالات متحده آمریکا ۲۲۶ میلیون و ۵۴۲ هزار و ۱۹۹ نفر بود.
دستاوردهای داخلی دولت کارتر
جيمی کارتر در مبارزه علیه تورم و بیکاری بی وقفه تلاش کرد و در پایان دوران ریاست جمهوریش توانست هشت میلیون شغل جدید در آمریکا ایجاد کند.
کارتر کسری بودجه را کاهش و میزان تولید ناخالص ملی را افزایش داد. متاسفانه تورم و افزایش بی سابقه نرخ بهره، یک رکود کوتاه مدت اقتصادی را در پی داشت.
کامیابی ها و موفقیتهای پرزیدنت کارتر در تحولات داخلی قابل توجه اند. او برای مقابله با کمبود سوخت، به تدوین یک برنامه راهبردی انرژی ملی پرداخت. او با عدم کنترل بهای تولیدات نفت داخلی در آمریکا درحقیقت به نوعی مشوق افزایش بهره برداری از نفت داخلی بود.
او همچنین دست به اصلاحات اداری زد تا کارایی دولت را افزایش دهد. برداشتن ضوابط دست و پاگیر از شرکتهای هوایی داخلی و رسیدگی به محیط زیست از برنامه های اساسی پرزیدنت کارتر بود.
آرزوی کارتر برای گسترش پارکهای ملی، از جمله حفاظت از ۱۰۳ میلیون هکتار حیات وحش آلاسکا به تحقق پیوست. افزایش خدمات اجتماعی و انسانی، گسترش آموزش و پرورش، توسعه بازنشستگی و خدمات درمانی، بکارگماری شمار زیادی از زنان، سیاهان و مکزیکی تباران در مشاغل دولتی، از جمله اقدامات پرزیدنت کارتر در دوران ریاست جمهوریش بوده است.
سیاستهای خارجی کارتر
در تحولات سیاسی خارجی، پرزیدنت کارتر راه و روش خود را داشت. رعایت حقوق بشر، که شعار کارزار انتخاباتی اش بود، با استقبال سرد اتحاد جماهیر شوروی و تعدادی از حکومتهای جهان روبرو شد.
در موضوع بحران خاورمیانه با میانجیگری پرزیدنت کارتر، امضای قرارداد کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ به صلح میان مصر و اسرائیل منجر شد.
جیمی کارتر قرارداد انتقال حاکمیت کانال پاناما به دولت آن کشور را امضا کرد. و در ادامه راه روسای جمهوری پیشین روابط همه جانبه با جمهوری خلق چین را گسترش داد.
امضای پیمان سالت ۲ با اتحاد جماهیر شوروی به منظور محدودسازی سلاحهای هسته ای از جمله دستاوردهای سیاست خارجی پرزیدنت کارتر بود.
چالش بزرگ دولت کارتر
کارتر در دوران ریاست جمهوری خود با دشواریهای جدی نیز مواجه شد. دخالت نظامی شوروی پیشین در افغانستان، باعث تعلیق در گفتگوهای سالت ۲ شد.
بحران گروگانگیری کارمندان سفارت آمریکا در تهران، آغازگر یک بحران جدی ۱۴ ماهه برای کارتر و پیامد ادامه گروگانگیری و افزایش تورم داخلی منجر به شکست کارتر در انتخابات سال ۱۹۸۰ شد.
کارتر با این وجود، به مذاکرات دشوار برای رهاسازی گروگانها ادامه داد. در نهایت ایران ۵۲ گروگان آمریکایی خود را درست در روزی آزاد کرد که سی و نهمین رییس جمهوری آمریکاکاخ سفید را ترک کرد.
