جمهوری اسلامی ایران از نخستین ماههای پس از انقلاب ۱۳۵۷ تاکنون از گروگانگیری به عنوان یک اهرم در سیاست خارجی خود استفاده کرده است. در سال ۱۳۵۸، کارکنان آمریکایی در سفارت ایالات متحده در تهران با وجود برخورداری از مصونیت دیپلماتیک، گروگان گرفته شدند. این اقدام خلاف عرف بینالمللی سرآغازی بر سالها گروگانگیری، بازداشت، و زندانی شدن شهروندان آمریکایی توسط جمهوری اسلامی بود. مسئلهای که چهل سال بعد از گروگانگیری سفارت ایالات متحده در تهران، هنوز هم ادامه دارد.
گاهشمار مهمترین وقایع مربوط به کارنامه گروگانگیری رژیم جمهوری اسلامی از ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۸ را در زیر ببینید:
۱۳ آبان ۱۳۵۸
چند ماه پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، گروهی از دانشجویان انقلابی به سفارت ایالات متحده در تهران حمله کردند و ۹۰ نفر از کارکنان آن، از جمله ۶۶ آمریکایی، را گروگان گرفتند.
۸ بهمن ۱۳۵۸
شش تن از کارمندان سفارت آمریکا در تهران، که هنگام گروگانگیری موفق به فرار شده و در خانههای برخی کارکنان سفارت کانادا پنهان شده بودند، از ایران گریختند.
۱۸ فروردین ۱۳۵۹
جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا، روابط دیپلماتیک واشنگتن با تهران را قطع کرد و از همه دیپلماتهای ایرانی خواست خاک ایالات متحده را ترک کنند.
۲۹ دی ۱۳۵۹
ایالات متحده و ایران یک توافقنامه برای آزادی گروگانهای آمریکایی در ایران در ازای آزادی داراییهای مسدود شده ایران در آمریکا امضا کردند.
۳۰ دی ۱۳۵۹
۵۲ آمریکایی که همچنان گروگان جمهوری اسلامی بودند آزاد و با هواپیما عازم یک پایگاه هوایی در ویسبادن آلمان شدند.
اسفند ۱۳۸۵
رابرت لوینسون، کارمند سابق پلیس فدرال آمریکا (افبیآی) که برای انجام یک ماموریت به منطقه رفته بود، ناپدید شد. وزارت خارجه آمریکا میگوید وی آخرین بار در هتلی در جزیره کیش در جنوب ایران اقامت داشت.
اردیبهشت ۱۳۸۶
چهار آمريکایی ایرانیتبار، از جمله هاله اسفندیاری، کیان تاجبخش، علی شاکری، و فرناز عظیما در ایران بازداشت شدند. پرزیدنت جرج دبلیو بوش خواستار آزادی فوری آنها شد.
جمهوری اسلامی همچنین رامین جهانبگلو را از اردیبهشت تا شهریور ۱۳۸۵ بازداشت کرد.
۳۰ مرداد ۱۳۸۶
هاله اسفندیاری پژوهشگر ایرانی آمریکایی با سپردن یک وثیقه ۳۲۰ هزار دلاری از زندان آزاد شد.
۲۹ شهریور ۱۳۸۶
کیان تاجبخش، پژوهشگر ایرانی آمریکایی، به قید وثيقه آزاد شد، اما آن زمان اجازه نیافت از ایران خارج شود.
مهر ۱۳۸۶
علی شاکری، شهروند آمريکايی ایرانیتبار و از فعالان صلح، پس از چهار ماه حبس در ایران آزاد شد و به محل زندگی خود در ایالت کالیفرنیا در شرق آمریکا بازگشت.
۹ مرداد ۱۳۸۸
سه دانشآموخته دانشگاه برکلی کالیفرنیا به نامهای سارا شورد، شین بائر، و جاشوا فتال، هنگام کوهنوردی در مناطق مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق توسط نیروهای امنیتی ایران بازداشت شدند.
۲۳ شهریور ۱۳۸۹
ایران سارا شورد را به دلایل انساندوستانه و با قید وثیقه پانصد هزار دلاری آزاد کرد.
اوایل شهریور ۱۳۹۰
رسانههای ایران از بازداشت یک ایرانی آمریکایی به نام امیر میرزایی حکمتی خبر دادند. وی ۲۳ مرداد و دو هفته پس از آن که برای دیدن بستگانش به ایران رفته بود بازداشت شد.
۲۳ شهریور ۱۳۹۰
یک دیپلمات غربی به سیانان گفت یک مقام دولتی عمان راهی تهران شده است تا به مذاکرات برای آزادی فتال و بائر، دو کوهنورد آمریکایی باقیمانده که هنوز در ایران زندانی هستند، کمک کند.
۳۰ شهریور ۱۳۹۰
شین بائر و جاشوا فتال به قید وثیقه پانصد هزار دلاری برای هر کدام، از زندان آزاد شدند. وکیل این دو جوان آمریکایی از ذکر این که وثیقه از سوی چه کسی یا چه کشوری تامین شده خودداری کرد.
۱۶ اسفند ۱۳۹۰
افبیآی برای دریافت هرگونه اطلاعاتی که منجر به بازگرداندن رابرت (باب) لوینسون به میهن شود یک جایزه یک میلیون دلاری تعیین کرد.
۱۸ مهر ۱۳۹۱
مرکز آمریکایی قانون و عدالت اعلام کرد سعید عابدینی، کشیش مسیحی آمریکایی ایرانیتبار ساکن آیداهو، پس از سفر به ایران دستگیر شده است.
شهریور ۱۳۹۲
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در مصاحبه با کریستین امانپور، خبرنگار سیانان، گفت که نام رابرت لوینسون را نشنیده و از محل او اطلاعی ندارد.
۳۱ تیر ۱۳۹۳
جیسون رضائیان خبرنگار روزنامه واشنگتن پست در ایران و همسرش یگانه صالحی توسط ماموران امنیتی بازداشت شدند. جمهوری اسلامی سه روز بعد خبر بازداشت این دو را تایید کرد.
۱۸ اسفند ۱۳۹۳
پلیس فدرال آمریکا، افبیآی، جایزه مربوط به دریافت هر اطلاعاتی که منجر به رهایی و بازگشت رابرت لوینسون شود را از یک میلیون به پنج میلیون دلار افزایش داد.
۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴
نمایندگان سنای آمریکا با تصویب قطعنامهای خواستار آزادی فوری جیسون رضائیان و دیگر آمریکاییهای زندانی در ایران شدند.
اواخر مهر ۱۳۹۴
سیامک نمازی، تاجر ایرانی آمریکایی مستقر در دوبی، هنگام سفر به تهران برای دیدن اقوام خود، بازداشت شد. وی نخستین آمریکایی است که پس از اعلام توافق اتمی برجام در ایران زندانی شده است.
۲۳ دی ۱۳۹۴
ده نظامی آمریکایی که به اتهام ورود غیرمجاز به حریم دریایی ایران توسط نیروهای سپاه پاسداران در خلیج فارس بازداشت شده بودند، کمتر از ۲۴ ساعت بعد، آزاد شدند.
۲۶ دی ۱۳۹۴
با توافق ایالات متحده و ایران برای تبادل زندانیان، چهار آمریکایی دربند در ایران در ازای آزادی دست کم هفت ایرانی محبوس در آمریکا که بیشترشان دوتابعیتی هستند، آزاد شدند. سعید عابدینی، امیر میرزایی حکمتی، و جیسون رضائیان از جمله آمریکاییهای آزاد شده هستند. پنجمین آمریکایی نیز به صورت جداگانه آزاد شد.
بهمن ۱۳۹۴
باقر نمازی، از مسئولان پیشین یونیسف و پدر سیامک نمازی که پیشتر در ایران بازداشت شده است، دستگیر و راهی زندان شد. خبر بازداشت این شهروند آمریکایی ایرانیتبار را همسر او در فیسبوک اعلام کرد.
۳۱ تیر ۱۳۹۵
یک شهروند دوتابعیتی ایرانی آمریکایی دیگر به نام رضا (رابین) شاهینی، ساکن سندیگو کالیفرنیا، که برای دیدن خانواده و اقوام خود در گرگان به ایران سفر کرده بود، بازداشت شد.
۱۲ آذر ۱۳۹۵
خانواده کارن وفاداری اعلام کردند این شهروند آمریکایی و همسرش آفرین نیساری در تاریخ ۳۰ تیر در فرودگاه بینالمللی تهران بازداشت شدند. همسر آقای وفاداری دارای اقامت دائم آمریکا (گرینکارت یا کارت سبز) است.
۱۴ فروردین ۱۳۹۶
مرکز حقوق بشر ایران اعلام کرد رضا رابین شاهینی در حالی که در انتظار حکم دادگاه تجدید نظر است، به قید وثیقه آزاد شد.
۲۵ تیر ۱۳۹۶
سخنگوی قوه قضائیه ایران گفت یک آمریکایی زندانی در ایران به جرم جاسوسی به ۱۰ سال حبس محکوم شده است. دانشگاه پرینستون آمریکا تایید کرد که ژیو وانگ، شهروند آمریکایی چینیتبار و دانشآموخته تاریخ، تابستان گذشته وقتی برای تحقیق دکترای خود به ایران رفته بود، دستگیر شد.
۴ مرداد ۱۳۹۶
اعضای خانوادههای چهار آمریکایی زندانی در ایران در کنگره آمریکا شهادت دادند که جمهوری اسلامی از این زندانیان برای گرفتن امتیازهای سیاسی و مالی استفاده میکند.
۴ بهمن ۱۳۹۶
مراد طاهباز، شهروند ایرانی آمریکایی، به همراه چند فعال محیط زیست دیگر در ایران بازداشت شد. وی سال ۱۳۹۲ با موافقت معصومه ابتکار رئیس وقت سازمان محیط زیست ایران همکار پروژه حفاظت از یوز ایرانی شده بود.
تیر ۱۳۹۷
طبق برخی گزارشها کارن وفاداری و همسرش آفرین نیساری به قید وثیقه از زندان آزاد شدهاند. آزادی این آمریکایی ایرانیتبار و همسرش در حالی است که آنها منتظر صدور حکم خود در دادگاه تجدید نظر هستند.
۲۹ تیر ۱۳۹۷
کاخ سفید از انتصاب «رابرت سی. اوبراین» به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهوری ایالات متحده در امور مربوط به شهروندان آمریکایی که در خارج از کشور به گروگان گرفته شدهاند، خبر داد.
۲۵ آبان ۱۳۹۷
بابک نمازی، پسر محمدباقر نمازی و برادر سیامک نمازی، دو آمریکایی ایرانیتبار که در ایران زندانی هستند، با مقامهای کاخ سفید دیدار کرد و در مورد وخامت حال پدرش هشدار داد.
۱۲ آذر ۱۳۹۷
خانوادههای شهروندان آمریکایی زندانی در ایران، با تهیه فهرستی از بستگان مسئولان ارشد ایرانی که در ایالات متحده هستند، از دولت پرزیدنت خواستند روادید آنها را لغو کند.
۱۸ دی ۱۳۹۷
مادر یک آمریکایی به نام مایکل وایت به سیانان گفت پسر ۴۶ سالهاش پس از سفر به ایران برای دیدار دوست دخترش در اواسط تابستان قرار بود به کالیفرنیا بازگردد، اما هنوز برنگشته و از او خبری در دست نیست.
۱۹ دی ۱۳۹۷
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تایید کرد مایکل وایت «مدتی پیش» در شهر مشهد بازداشت و چند روز بعد، از طریق سفارت سوئیس در تهران، خبر بازداشت او به دولت ایالات متحده منتقل شده است.
۵ اردیبهشت ۱۳۹۸
وزارت خارجه آمریکا در واکنش به ادعای وزیر امور خارجه ایران که به واشنگتن پیشنهاد مبادله زندانی داده گفت، اگر جمهوری اسلامی جدیت دارد آمریکاییهای بیگناه را آزاد کند.
۳۱ تیر ۱۳۹۸
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ادعای جمهوری اسلامی در مورد بازداشت گروهی از آنچه «جاسوسان سیآیای» خوانده است را «دروغهای بیشتر» از یک «رژیم مذهبی شکستخورده» توصیف کرد.
۴ مهر ۱۳۹۸
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در حاشیه نشست سازمان ملل متحد درباره گروگانهای جمهوری اسلامی گفت، تلاش میکنیم آمریکاییهایی که به ناحق در ایران زندانی شدهاند را آزاد کنیم.
۲ آبان ۱۳۹۸
خانوادههای سیامک نمازی و ژیو وانگ میگویند این دو شهروند آمریکایی زندانی در ایران در تماس تلفنی با آنها از درد و رنج «حبس در سلول انفرادی» و «اعترافات اجباری» میگویند.