دوران ریاست جمهوری جان آدامز در آمریکا بین سالهای ۱۷۹۷ تا ۱۸۰۱ میلادی بود، که همزمان است با ۱۱۷۵ تا ۱۱۷۹ خورشیدی.
این دوره با سالهای نخست دوره سلطنت فتحعلی شاه قاجار در ایران مصادف است.
جان آدامز، دومین رییس جمهوری ایالات متحده
سال ۱۷۹۶ ميلادی تغییر بزرگی در سیاست آمریکا پدید آمد. آمریکا شاهد برگزاری سومین دور انتخاب ریاست جمهوری بود و برای نخستین بار بیش از یک نامزد وجود داشت.
جورج واشنگتن در دو دوره پیشین رقیبی نداشت، اما در این زمان دو حزب سیاسی تشکیل شده بودند. فدرالیستها به رهبری الکساندر همیلتون، وزیر سابق خزانه داری، و جمهوری خواهان که توماس جفرسون، وزیر سابق امور خارجه، آن را رهبری می کرد.
پیروزی جان آدامز دور از انتظار نبود. او را در سراسر کشور می شناختند. وی برای استقلال آمریکا مبارزه کرده بود و دو دوره معاونت ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده داشت.
جان آدامز مردی خردمند، میهن پرستی واقعی و دیپلماتی توانا و آگاه بود. در حين عضويت در حزب فدرالیست، فردی سطحی و فرقه گرا نبود و همين امر در دوران ریاست جمهوری برایش توليد اشکال کرد.
از وکالت تا معاونت ریاست جمهوری
جان آدامز در سال ۱۷۳۵ در خلیج مهاجرنشین ماساچوست متولد شد. او که دانش آموخته حقوق از دانشگاه هاروارد بود، خیلی زود به عنوان چهره ای میهن پرست شناخته شد. جان آدامز در هیات های نمایندگی اولین و دومین کنگره قاره ای، رهبری جنبش استقلال را بر عهده داشت. طی جنگهای استقلال در نقش دیپلمات در فرانسه و هلند خدمت کرده و در مذاکرات پیمان صلح شرکت داشت.
آدامز در زمان ریاست جمهوری جورج واشنگتن، معاون ریاست جمهوری آمریکا بود.
برای مردی با تیزهوشی، خرد، و توانایی های جان آدامز دو دوره معاونت ریاست جمهوری تجربه ای نومید کننده بود. جان آدامز به همسرش ابیگیل گفت، «معاونت ریاست جمهوری بی معنی ترین پستی است که تا کنون بشر آن را خلق کرده یا می توان تصور کرد.»
زمانی که آدامز رییس جمهوری شد، جمعیت آمریکا پنج میلیون و ۳۰۸ هزار و ۴۸۳ نفر بود، جنگ بین فرانسه و بریتانیا مشکلات زیادی را برای ایالات متحده در دریاهای آزاد بوجود آورده بود. همچنین گروه های آمریکایی طرفدار این دو کشور به شدت درگیری و اختلاف داشتند.
روابط خارجی و اجتناب از جنگ با فرانسه
دولت جان آدامز تمرکز خود را بر روی فرانسه معطوف کرد. گروه حاکم در فرانسه در آن زمان از پذیرفتن هیات نمایندگی آمریکایی سر باز زده و روابط بازرگانی را به حالت تعلیق درآورده بود.
جان آدامز سه نماینده را به فرانسه فرستاد، اما در بهار ۱۷۹۸ خبر رسید که تالیران، وزیر امور خارجه فرانسه، و گروه حاکم حاضر به مذاکره با نمایندگان دولت آمریکا نشده و خواهان دریافت رشوه کلانی شده اند. جان آدامز این توهین فرانسوی ها را به کنگره آمریکا گزارش داد و کنگره نیز نامه ای را منتشر کرد که در آن از فرانسوی ها تنها با عنوان های «ایکس و ایگرگ و زد» یاد شده بود.
آنچه جفرسون آنرا «تب ایکس. ایگرگ. زد» نامید کشور را فرا گرفت و اندرز و توصیه های جان آدامز نیز بر شدت این تب افزود. جمعیت هرجا که رئيس جمهوری ظاهر می شد بشدت او را تشویق می کرد. فدرالیست ها هرگز چنین محبوب نبودند.
کنگره مبلغی را برای تکمیل ۳ ناو محافظتی و ساخت چندین کشتی اضافی اختصاص داد و همچنین اجازه تشکیل ارتشی موقت را صادر کرد. کنگره همچنین قانونی را تصویب کرد که منظور از آن ترساندن عوامل خارجی بود که خارج از آمریکا فعالیت می کردند.
پرزیدنت آدامز اعلام جنگ نکرد اما خصومت ها از دریا آغاز شد.
در ابتدای دوران ریاست جمهوری جان آدامز، ناوگان دریایی آمریکا در برابر کشتی های جنگی مزدوران فرانسوی تقریبا بی دفاع بود اما تا سال ۱۸۰۰ شرایط تغییر کرد بطوریکه کشتی های جنگی و بازرگانی آمریکایی در آبها یکه تازی می کردند.
برغم چندین پیروزی درخشان آمریکا در دریا، تب جنگ فروکش کرد. به آدامز گفته شد که فرانسه جرات جنگیدن ندارد وهیات نمایندگی آمریکا را با احترام خواهد پذیرفت. مذاکرات طولانی به این جنگ ظاهری پایان داد.
آدامز هیاتی را برای مذاکرات صلح راهی فرانسه کرد اما طرفداران همیلتون (هم حزبی های آدامز) از این کار رئيس جمهوری خشمگین شدند. در رقابتهای انتخاباتی سال ۱۸۰۰ جمهوری خواهان متحد و آماده برای رقابت شدند اما فدرالیست ها بشدت دچار تفرقه بودند. با این وجود جان آدامز تنها چند رای الکتورال (کالج انتخاباتی) از جفرسون کمتر کسب کرد و به این ترتیب توماس جفرسون رییس جمهوری شد.
روزهای بازنشستگی در کویینسی
روز اول نوامبر سال ۱۸۰۰ میلادی درست پیش از برگزاری انتخابات، جان آدامز وارد پایتخت جدید شد تا در کاخ سفید اقامت گزیند. در دومین غروب اقامتش در کاخ سفید در اتاقی نمور و نیمه کاره به همسرش نوشت، «پیش از آنکه نامه ام را به پایان برم، دعا میکنم که به این خانه و تمام کسانی که از این پس ساکن آن خواهند بود برکت عطا شود. باشد که تنها افرادی صادق و خردمند بر زیر این سقف حکمرانی کنند.»
جان آدامز به مزرعه اش در کویینسی در ایالت ماساچوست بازگشت تا دوران بازنشستگی را در آنجا سپری کند و در آنجا بود که نامه مفصلی به توماس جفرسون نوشت. او روز چهارم ژوییه سال ۱۸۲۶ آخرین کلماتش را زمزمه کرد، «توماس جفرسون هنوز زنده است»، اما جفرسون چند ساعت پیش از آن در مونتیچلوی ایالت ویرجینیا در گذشته بود.
