آلودگی هوای پایتخت ایران و دیگر شهرهای عمده کشور، سالهاست به معضلی برای مردم بدل شده که علاجش را چاره‌ای نیست جز انتظار وزش باد یا بارش باران.
تقریبا از اواسط دهه هشتاد شمسی و به‌ويژه در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، مشکل آلودگی هوای شهر تهران در زمستان به یک معضل تبدیل شد، معضلی که کم‌کم از تهران فراتر رفت و دیگر کلانشهرهای ایران را هم در بر گرفت.
در ابتدا کارشناسان، مصرف بنزین غیراستاندارد پتروشیمی‌ها را عامل این آلودگی و سیاه‌روزی شهرهای ایران دانستند و آن را گردن تحریم‌ها انداختند اما در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی گفتند علت این میزان از آلودگی مصرف مازوت در پالایشگاههاست.
علت هر چه بود فکری برای حل این مشکل نشد و همه دولت‌ها تنها به تعطیل کردن مدارس و بعضا دانشگاهها و ادارات بسنده کردند و مدیران ذیربط با انجام کارهایی بی‌ربط مثل آب‌پاشی شهر با هلی‌کوپتر، در نهایت منتظر نشستند تا وزش بادی یا بارش بارانی هوای شهر را باز قابل تحمل کند.
روز پنجشنبه گذشته رسانه‌های داخلی به نقل از منابع بین‌المللی اعلام کردند که میزان گاز خطرناک «دی‌اکسید گوگرد» در هوای پایتخت به سطح هشدارآمیزی رسیده و سلامت شهروندان با تنفس این گاز بیش از پیش در معرض خطر قرار گرفته است.
روزنامه اینترنتی فراز در مطلبی نوشت :« هوای پایتخت از آغاز سال ۱۴۰۱ تا میانه آذر ماه، ۱۰۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵ روز ناسالم برای همه افراد و تنها ۲ روز پاک داشته است.»
به نوشته این روزنامه «علیرضا زاکانی»، شهردار اصولگرای تهران که در روزهای پاک پایتخت، گفته بود که از رئیس جمهوری حکم دارد تا مسئول مستقیم آلودگی هوای تهران باشد، در روزهای آلوده و با افزایش مطالبات مردم و رسانه‌ها، با تغییر موضع گفته که در موضوع آلودگی هوا ۲۲ دستگاه مسئول هستند و تنها شهرداری مسئول نیست.
آن‌چه مسلم است آنکه نه شهرداری تهران و نه هیچ یک از ۲۲ دستگاه مربوطه دیگر هیچ تدبیری برای رفع این معضل بزرگ پایتخت ندارند و تنها امیدشان به خدا و تغییر شرایط جوی است.
این مشکل البته تنها به تهران ختم نمی‌شود. معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز هم روز یکشنبه از مراجعه ۷ هزار کودک با عفونت‌های تنفسی به مراکز درمانی خوزستان در روزهای اخیر خبر داد.
حبیب حی‌بر گفت: «از ۱۵ تا ۲۶ آذر ماه، ۷ هزار کودک زیر ۱۲ سال با علائم تنفسی به بیمارستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی اهواز مراجعه کرده‌اند که یک هزار و ۱۰۰ نفر از این تعداد بستری و ۵ هزار و ۹۰۰ نفر سرپایی درمان شده‌اند.»
او افزود: «این تعداد بیمار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته تقریبا ۳.۵ برابر افزایش یافته است.»
در حالی که بسیاری از شهرها در ایران با بحران آلودگی هوا دست به گریبانند، کارشناسان علت این امر را قطع گاز بسیاری از نیروگاه‌ها و افزایش سوزاندن مازوت به عنوان سوخت نیروگاهی اعلام می‌کنند.
خبرگزاری ایسنا روز چهارشنبه، ۲۳ آذر، به نقل از مدیر بهره‌برداری شرکت گاز خوزستان، از آغاز مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های استان خبر داد و نوشت: «در شرایط فعلی چاره‌ای جز استفاده از مازوت به عنوان سوخت برای نیروگاه‌ها وجود ندارد. به دلیل سرد شدن هوا و به منظور تامین گاز مورد نیاز شهرهای سردسیر کشور، محدودیت‌هایی برای مصرف گاز در نیروگاه‌ها اعمال شده است.»
یک سال پیش، در آذر ۱۴۰۰، مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی ایران گفته بود که روزانه حدود ۳۲ میلیون لیتر مازوت در نیروگاه‌های کشور مصرف می‌شود.
مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و سنگینی بالایی دارد و در مواقع کمبود گاز در نیروگاه‌های حرارتی و پالایشگاه‌های ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حالی که ایران دومین دارنده ذخایر عظیم گاز در جهان است، در چند سال گذشته به شدت با مشکل تامین گاز روبرو شده است.