قدرتهای اروپایی طرف مذاکرات احیای برجام با انتشار بیانیهای از ایران خواستند که از مطرح کردن مطالبات غیرواقعگرایانه و فرابرجامی در مذاکرات خودداری کند و «توافق روی میز را بپذیرد.»
در این بیانیه که روز جمعه ۱۴ مرداد منتشر شد، آمده است: «متن روی میز است. آغاز مجدد مذاکرات دیگر وجود نخواهد داشت. ایران اکنون باید تصمیم بگیرد تا توافق را در حالیکه هنوز ممکن است، برقرار کند.»
مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن روز پنجشنبه در وین با دیدار علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد هستهای جمهوری اسلامی ایران، و انریکه مورا، هماهنگکننده اتحادیه اروپا، از سر گرفته شد.
خبرگزاری رویترز پیشتر به نقل از یک مقام ایرانی و یک مقام اروپایی گزارش داده بود که تهران از درخواست «حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست تحریمهای آمریکا» که یک مانع بزرگ در احیای برجام بوده، منصرف شده است.
اما یک مقام ارشد دولت ایران روز پنجشنبه به رویترز گفت: «ما پیشنهادهای خودمان را داریم که در مذاکرات وین مورد بحث قرار خواهد گرفت، مانند لغو تدریجی تحریمها بر سپاه پاسداران.»
به گزارش خبرگزاریهای رسمی ایران، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام، روز جمعه پس از دیدار با علی باقری کنی، با اشاره به دشوار بودن «رسیدن به خط پایان» گفت: «زمان نشان خواهد داد که آیا موفق میشویم یا نه!»
اولیانوف همچنین گفت: «حتی در حالیکه فقط تعدادی اندک از مذاکرهکنندگان انتظار رسیدن به توافق را دارند و ایران هم برنامه مورد مناقشه غنیسازی اورانیوم را همچنان بهپیش میبرد، اما مذاکرات در فضایی جدی از سر گرفته شده است.»
جان کربی، هماهنگکننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز پنجشنبه گفت که مذاکرات در این مرحله بسیار کامل شده است.
اما باقری کنی مسئولیت به نتیجه رسیدن توافق را بر عهده کاخ سفید گذاشت. او در توئیتی نوشت که ایالات متحده باید «بلوغ نشان دهد و مسئولانه عمل کند.»
از سویی دیگر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه خبر داد که برای تیم مذاکره کننده ایران «منافع اقتصادی ایران از توافق، رعایت خطوط قرمز کشور و حفظ توان و فناوری هستهای بومی» مورد توجه جدی قرار دارد.
از پیمان برجام که در سال ۲۰۱۵ میان ایران، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، و چین منعقد شد و تحریمهای وضع شده علیه جمهوری اسلامی را در ازای محدودسازی فعالیتهای غنیسازی ایران لغو کرد، عملا چیزی باقی نمانده است.
بریتانیا، فرانسه، و آلمان روز جمعه از ایران خواستند که در دور تازه مذاکرات احیای توافق ۲۰۱۵ «خواستههای غیرواقعی» را مطرح نکند.
این مذاکرات از سال ۲۰۲۱ از سر گرفته شد. اما مقامهای قدرتهای جهانی پنج بهعلاوه یک و ایران، از زمان متوقف شدن مذاکرات در ماه مارس در وین، پایتخت اتریش، دیگر پشت میز مذاکرات ننشستهاند.
مذاکراتی که این روزها در وین برگزار میشود، نشانگر دور تازهای از مذاکرات نیست. آلمان، فرانسه، و بریتانیا، موسوم به گروه «ای۳»، در بیانیهای گفتهاند که این بحثها صرفا بحثهای فنی است.
بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، ایران، روسیه، و ایالات متحده آمریکا برجام را در ژوئیه ۲۰۱۵ امضا کردند.
در پی خروج یکجانبه ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ که بهفرمان دونالد ترامپ، رئیسجمهوری وقت، انجام شد تحریم های ایالات متحده، دوباره بر تهران اعمال شد.
در پی بازگشت تحریمها، جمهوری اسلامی ایران از انجام تعهدات خود برای محدود کردن فعالیتهای هستهای از جمله غنیسازی اورانیوم، رویگردان شدهاست.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ناظر هستهای سازمان ملل، دریافته است که ایران بهتدریج از نرخ غنیسازی توافق شده که ۳.۶۷ درصد است، فراتر رفته و آن را در اوایل سال ۲۰۲۱ به ۲۰ درصد افزایش داده است.
جمهوری اسلامی ایران سپس از آستانه بیسابقه ۶۰ درصدی غنیسازی عبور کرده و به غنیسازی ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساختن بمب نزدیک شدهاست.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به تازگی هشدار داد که برنامه ایران «بسیار بسیار سریع پیش میرود.»