استقبال نیم بند اصولگرایان از توافق اتمی ژنو

وزیران خارجه ایران و آمریکا در ژنو، ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳

نیویورک تایمز برخورد اصولگرایان و محافظه کاران ایران با توافق بر سر جزییات موافقتنامه ژنو را محتاطانه و نیم بند خوانده است.
نیویورک تایمز نوشته است اصولگرایان ایران روز دوشنبه «محتاطانه» از انعقاد قرارداد موقت اتمی استقبال کردند. بر اساس این توافق در برابر تعلیق شش ماهه بخشی از فعالیت های هسته ای ایران، از تحریم های غرب علیه این کشور کاسته می شود.

این روزنامه می نویسد رسول صانعی راد، معاون سیاسی سپاه پاسداران به خبرگزاری نیمه رسمی فارس توافق اخیر را «نخستین گام در راه آتش بس» خواند و گفت: «به نظر می رسد آمریکایی ها مصمم اند بر جو کشمکش غلبه کنند.»

روز یکشنبه بعد از هفت هفته گفتگو، اعضای ۵+۱ با ایران برسر جزئیات اجرای موافقتنامه ژنو، طرفین به توافق رسیدند.

موافقتنامه ژنو از دوشنبه آینده رسماً به اجرا درخواهد آمد. دولت آقای اوباما گفته است برای جبران تأثیر تحریم ها، در حدود ۷ میلیارد دلار از درآمدهای ایران آزاد خواهد شد. در مقابل، ایران مقرراتی را به اجرا می گذارد که به گفته ایالات متحده، برنامه اتمی اش را به عقب برمی گرداند.

تأیید نیم بند توافق از سوی تندروها، که همه جا از مجلس گرفته تا قوه قضائیه، تلویزیون، نماز جمعه و نیروهای امنیتی ایران حضوری پررنگ دارند، پس از هفته ها انتقاد و هشدار به مذاکره کنندگان ایران که «مبادا کشور را به ثمن بخس بفروشند»، جای شگفتی و تأمل دارد.

اما روز دوشنبه بیشتر منتقدان سکوت اختیار کردند، و حتی برخی از محافظه کاران سرشناس توافق را یک پیروزی برای ایران قلمداد کردند.

حمیدرضا ترقی، تحلیلگر نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی می گوید: «انشاء الله همه چیز درست است. اما طبعاً باید جزئیات توافق را به دقت بررسی کنیم.

علاء الدین بروجردی نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی هم گفت مذاکرات ایران که تحت نظارت دولت انجام می شود، پیروزمندانه بود چون غرب را واداشت که استفاده ایران از نسل جدید سانتریفیوژهای پیشرفته را بپذیرد. وی روز دوشنبه در مصاحبه با وبسایت خبری مجلس گفت: «بالاخره قدرت های جهانی قبول کردند که استفاده از این سانتریفیوژها با توافق مغایرتی ندارد.»

به طور کلی، اصولگرایان، بخشی از روحانیون محافظه کار و فرماندهان نظامی ایران هنگامی که شکستی سیاسی می خورند، سکوت می کنند تا در فرصت دیگری متقابلاً حمله کنند. شاید سایت آژانس خبری مشرق وابسته به محافظه کاران در انتظار فرصت فراهم کردن زمینه چنین حمله ای، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و مذاکره کننده اتمی ایران را متهم می کند که اطلاعات اصلی آخرین توافق را ارائه نکرده است. این روزنامه با ذکر این که هیچکس متن حاوی جزئیات توافق را ندیده، می نویسد برخی از نکات مندرج در موافقتنامه، از زمان توافق ژنو در ماه نوامبر تغییر کرده است. در سرمقاله روزنامه مشرق آمده است: «اگر حمایت مردم را می خواهید، اطلاعات را از آنها پنهان نکنید»؛ و اشاره می کند که آژانس اطلاع داشت که در توافق قبلی تغییراتی صورت گرفته است.

کارشناسان می گویند راه رسیدن به توافق نهایی برای دو طرف با دست اندازهایی همراه خواهد بود. سنای آمریکا در حال بررسی است که در صورت عدم پایبندی ایران به تعهداتش در توافق ژنو، تحریم های بیشتری علیه آن کشور اعمال کند. مجلس ایران هم تهدید می کند که هرگونه تحریم جدیدی را با بالابردن غنی سازی به سطح ۶۰% پاسخ خواهد داد. توافق، به ایران تنها تا ۵% اجازه غنی سازی می دهد.

با این همه، به نوشته نیویورک تایمز، در حال حاضر بیشتر دست اندرکاران سیاست ایران از توافق جدید استقبال می کنند. حشمت الله فلاحت پیشه – نماینده محافظه کار پیشین مجلس، که اکنون در دانشگاه تهران علوم سیاسی تدریس می کند – می گوید: «نسبت به آینده خوشبین هستم. این گام اول در غلبه بر افراطگرایی از سوی هر دو کشور است.»