یکی از صاحب‌نظران روابط بین‌الملل در مقالهای می‌نویسد در پی عقب‌نشینی آمریکا از أفغانستان، دولت‌های چین، روسیه، و ایران با چالش‌های تازه روبرو شده‌اند.
ویلیام دان‌ورز، استاد دانشگاه جرج واشنگتن، در مقالهای در نشریه «هیل»، از نشریات پرنفوذ پایتخت آمریکا، می‌نویسد حضور نظامی آمریکا در افغانستان پوشش امنیتی اعلام‌نشده‌ای را برای کشورهای چین، روسیه، و ایران تامین می‌کرد. حالا آنها برای جایگزین کردن آن پوشش با چالش‌هایی روبرو شده‌اند که وجه مشترک آنها، نیازمند بودن به ثباتی است که آمریکا آن را تامین کرده بود.
دان‌ورز، مقام سابق روابط بین‌المللی در دولت‌های کلینتون و اوباما، در مقاله خود به تشریح چالش‌های امنیتی خروج آمریکا از افغانستان برای هر یک از کشورهای چین، روسیه و ایران می‌پردازد.
وی می‌نویسد چین از حملات بالقوه تروریستی در شین‌جیانگ، جایی که دولت مرکزی مسلمانان اویغور را تحت فشار قرار می‌دهد، نگران است. گروه طالبان در زمانی که حکومت افغانستان را در دست داشت، پناهگاه امنی را در اختیار اویغورها قرار داده بود. چین همچنین نگران آن است که گروه‌های رادیکال مانند جنبش اسلامی ترکستان از خاک افغانستان برای حمله به چین و گردآوری اعانه، استفاده کنند، و برای جلوگیری از آن، در ناحیه مرزی بدخشان نیرو مستقر کرده است. ظاهرا چین اطمینان ندارد روابطی که با گروه طالبان برقرار کرده بتواند از حمله ستیزه‌جویان اویغور علیه خود جلوگیری کند.
چین همچنین مایل است از ذخایر زیرزمینی افغانستان که ارزش آن بیش از یک هزار میلیارد دلار برآورد شده، بهره‌مند شود و «راهروی اقتصادی چین–پاکستان» و طرح عظیم «کمربند و جاده» از جمله تلاش‌های چین در جنوب آسیا و جهان به شمار می‌روند.
به سبب وجود رابطه نزدیک میان دو کشور همسایه، وجود بی‌ثباتی در افغانستان تحت حکومت طالبان، از نظر سیاسی و اقتصادی بر پاکستان تاثیر می‌گذارد، و آسیای مرکزی که بخش عمده‌ای از طرح کمربند و جاده چین را تشکیل می‌دهد هم نسبت به بی‌ثباتی در افغانستان آسیب‌پذیر است.
دان‌ورز در ادامه تحلیل خود، به روسیه می‌پردازد که نگرانی آن از بحران افغانستان، به منافع هژمونیک آن در آسیای مرکزی مربوط می‌شود. روسیه نگران تاثیری است که بی‌ثباتی در افغانستان می‌تواند بر تاجیکستان بگذارد.
تاجیکستان در دهه ۱۹۹۰ درگیر جنگ داخلی بود و اسلامگرایان تندرو نیز در آن جنگ شرکت داشتند. مقامات روسیه از سرازیر شدن جنگجویان افغان به تاجیکستان، که می‌تواند سبب ایجاد تهدید تروریستی و بحران انسانی شود، نگران هستند.
دولت روسیه با تاسیس پایگاههای آمریکایی در کشورهای آسیای مرکزی مخالفت کرده و ولادیمیر پوتین ضمن دادن پیشنهاد همکاری به آمریکا، از فعال کردن پایگاههای روسیه در تاجیکستان و قرقیزستان سخن گفته است.
مقاله‌نویس نشریه «هیل» می‌نویسد میان افغانستانی‌های سنی و ایرانی‌های شیعه همواره تنش وجود داشته است. تیپ فاطمیون، متشکل از شیعیان افغانستان که با حمایت حکومت ایران در سوریه می‌جنگند، آماده‌اند که در افغانستان نیز چنین کنند. همچنین، جوامع شیعه هزاره در افغانستان هم تیپ‌های جنگی خود را به وجود آورده‌اند. دان‌ورز میافزاید بی‌ثباتی در افغانستان و تاثیر آن بر شیعیان از نگرانی‌های حکومت ایران در افغانستان است.
علاوه بر عدم اطمینان و تهدید امنیتی، خروج نیروهای آمریکا از افغانستان سه کشور چین، روسیه، و ایران را نسبت به گسترش قاچاق مواد مخدر، نگران کرده است. قاچاق مواد مخدر دهه‌ها است کسب‌وکار بزرگی در افغانستان است و منبع عایدی بزرگی برای طالبان محسوب می‌شود. در سال ۲۰۱۷، شمار افرادی که در تجارت غیرقانونی مواد مخدر فعال بودند۵۹۰ هزار نفر بود، یعنی بیش از تعداد کارمندن دولت افغانستان، در سال ۲۰۱۸ اقتصاد مربوط به تریاک در افغانستان از درآمد دولت این کشور هم بیشتر شد، و در سال ۲۰۱۹ معادل ۸۲ درصد از تولید تریاک دنیا در اختیار افغانستان بود.
نویسنده «هیل» میافزاید سقوط دولت افغانستان، ضربه بزرگی به آمریکا و ناتو، و مصیبتی برای مردم افغانستان بود. اما برای چین، روسیه، و ایران هم مشکل آفرید. این کشورها از امنیتی که آمریکا در افغانستان تامین کرد، بهره بردند و برآمدن طالبان برای آنها، یک مشکل وجودی است.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی‌رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن، الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
