مارک فیتزپاتریک، پژوهشگر موسسه بینالمللی مطالعات راهبردی، در مقالهای تحلیلی که در پایگاه خبری «المانیتور» منتشر شده، میگوید ایران ممکن است طی هفتههای آینده به میز مذاکرات بازگردد، اما احتمالا امتیازات بیشتری را از دولت جو بایدن درخواست خواهد کرد.
نویسنده در ابتدای مقاله با اشاره به سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جدید ایران، استدلال میکند «چهره جدید دیپلماسی ایران ... بسیار زیاد مطالبه کرد و بسیار کم ارائه داد.» به گفته وی، با تکیه بر اظهارات وزیر خارجه ایران، بازگشت «به زودی» ایران به مذاکرات، به معنای بازگشت ایران به مذاکرات واقعی برای احیای برجام نیست.
به اعتقاد این پژوهشگر موسسه بینالمللی مطالعات راهبردی، تهران ضمن بازگشت به مذاکرات از واشنگتن انتظار خواهد داشت تمام تحریمهای وضعشده از سال ۲۰۱۶ به بعد را بردارد، محدودیتهای تجاری را برچیند، و تضمین کند یک رئیس جمهوری آینده ایالات متحده دوباره از برجام خارج نخواهد شد.
به باور این دیپلمات پیشین و باسابقه وزارت خارجه ایالات متحده، ایران و آمریکا به جای مذاکره مستقیم و رودررو، همچنان از طریق دیگر طرفهای برجام یعنی اتحادیه اروپا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین با یکدیگر مذاکره خواهند کرد.
آقای فیتزپاتریک در ادامه «سرزنش تقریبا یکسان» دونالد ترامپ و باراک اوباما و جو بایدن از سوی وزیر امور خارجه ایران را نشانگر خصومت نه چندان پنهان او با ایالات متحده آمریکا میداند. وی انتقاد امیرعبداللهیان از وضع تحریمهای جدید توسط دولت بایدن را نامقتضی میداند، زیرا این تحریمها (برای نمونه، تحریمهای وضعشده علیه افراد متهم به توطئهچینی برای ربودن مسیح علینژاد) ربطی به برنامه اتمی ایران نداشتهاند.
به گفته نویسنده، دولت بایدن مایل است کل تحریمهای مرتبط با نقض قرارداد هستهای از سوی تهران را برچیند. اما انتظار تهران از واشنگتن جهت برداشتن همه قریب به ۱۶۰۰ تحریم دوره ریاست جمهوری ترامپ، از جمله تحریمهای مربوط به نقض حقوق بشر یا کشتار معترضان آبانماه ٩٨، به معنی درخواست برای تغییر مفاد برجام است.
مارک فیتزپاتریک معتقد است کارزار فشار حداکثری دونالد ترامپ برای تغییر رفتار ایران شکست خورد، زیرا هیچ کدام از ١٢ شرط مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ، تحقق نیافت. به باور وی، غنیسازی اورانیوم به ایزوتوپ ۶۰ درصد شکافتپذیر یو-۲۳۵، تولید اورانیوم فلزی (قابل استفاده برای تولید بمب)، استفاده از سانتریفیوژهای سریعتر از حد مجاز تعیینشده در برجام، ممانعت از بازدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی از سایتهای اتمی گزارش نشده، و تداوم حبس شهروندان دوتابعیتی از سوی جمهوری اسلامی، همگی حاکی از قصد تهران برای اجرای «نسخه خود از فشار حداکثری» است.
وی در پایان مقاله، اقدامات انساندوستانه را کلید کاستن تنشها و تفاهم بیشتر میداند. به گفته این پژوهشگر موسسه بینالمللی مطالعات راهبردی، مبادله زندانیان به دلایل انساندوستانه، تلاش وزارت خزانهداری برای یافتن راهی جهت تسهیل خدمات مالی بینالمللی به منظور اعطای اجازه خرید لوازم پزشکی به تهران، و آزادسازی بخشی از داراییهای مسدود شده ایران برای خریدهای دارویی، میتوانند در دستور کار دولت بایدن قرار بگیرند.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهیرسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.