با ادامه بازداشت شهروندان خارجی به ویژه آمریکایی از سوی جمهوری اسلامی ایران، کنگره آمریکا ممکن است طرح اجرای ممنوعیت سفر به ایران را بررسی کند.
مایک ترنر، رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا، روز یکشنبه در شبکه تلویزیونی سی‌بی‌اس گفت که کنگره باید طرح ممنوعیت سفر به ایران را بررسی کند.
شماری از شهروندان آمریکایی ایرانی‌تبار همه‌ساله و به رغم هشدارهای پیشین دولت جو بایدن، رئیس جمهوری دموکرات آمریکا، به ایران سفر می‌کنند و با خطر بازداشت خودسرانه و آزار و اذیت از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایرانی مواجه هستند.
سخنان این عضو کنگره آمریکا پس از آن بیان می‌شود که بر اساس گزارش‌های منتشر شده که جزئیات آن به تایید مقامات دولت بایدن نرسیده است، جمهوری اسلامی در قبال دریافت حدود ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده خود در کره جنوبی، پنج شهروند آمریکایی را آزاد می‌کند.
نام شماری از این افراد گزارش نشده است اما بقیه کسانی که نامشان منتشر شده ایرانی‌تبار هستد و مدت‌های طولانی پس از سفر به ایران در بازداشت بوده‌اند.
بسیاری از کارشناسان می‌گویند جمهوری اسلامی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود از جمله دسترسی به پول‌های بلوکه شده، افراد بی‌گناه نظیر مسافرانی را که برای دیدار با خانواده خود به ایران سفر می‌کنند بازداشت می‌کند و با این کار عملا یک گروگان‌گیر بین‌المللی است.
به نوشته نشریه هیل، زمانی که مارگارت برنان، مجری سی‌بی‌اس از مایک ترنر، نماینده جمهوری‌خواه ایالت اوهایو در مجلس نمایندگان آمریکا، پرسید که آیا کنگره باید طرحی را برای ممنوعیت سفر از آمریکا به ایران اجرا کند، ترنر پاسخ داد که ممنوعیت سفر باید در کنگره آمریکا بررسی شود.
ترنر گفت فکر می‌کند که چنین طرحی «قطعا باید در نظر گرفته شود.»
او گفت یکی از اعضای خانواده یکی از بازداشت‌شدگان در ایران پیام «فوق‌العاده مهمی» دارد که «مردم نباید به ایران بروند.»
مایک ترنر گفت که او از توافق دیپلماتیک و مذاکرات گسترده‌تر بین آمریکا و ایران حمایت خواهد کرد که بتواند در نهایت توسعه برنامه هسته‌ای ایران را متوقف می‌کند.
پیشنهاد بررسی احتمالی ممنوعیت سفر به ایران در کنگره آمریکا بی‌اساس نیست. در تاریخ ۸ فوریه ۱۹۶۳ دولت آمریکا سفر به کوبا را ممنوع کرد و همه تراکنش‌های تجاری و مالی با کوبا را برای شهروندان آمریکایی غیرقانونی اعلام کرد. در سال ۲۰۰۹ دولت باراک اوباما برخی از این محدودیت‌ها را لغو کرد.
- هشدارهای پیشین دولت آمریکا در مورد سفر به ایران
مقامات دولت بایدن بارها نسبت به سفر شهروندان خارجی به ایران به ویژه کسانی که تابعیت ایرانی هم دارند، هشدار داده‌اند. آنها با توجه به سابقه جمهوری اسلامی گفته‌اند که سفر به ایران برای آنها خطرناک است. مقامات جمهوری اسلامی اما با وجود اینکه افراد بسیاری را بازداشت کرده‌اند و آنها را طی معامله‌های مختلف با دولت های خارجی آزاد کرده‌اند، اتهام گروگان‌گیری را رد می‌کنند.
در برخی موارد، افراد بازداشت شده نظیر نزار زاکا، شهروند لبنانی-آمریکایی، با دعوت مقامات جمهوری اسلامی به ایران سفر کرده بودند.
در آمریکا معامله احتمالی بر سر آزادی شهروندان آمریکایی با انتقاداتی همراه شده است. شماری از منتقدان ضمن استقبال از بازگردادن آنها به آمریکا می‌گویند نباید با دادن پول به جمهوری اسلامی، آیت‌الله‌های حاکم در ایران را به گروگان‌گیری تشویق کرد. اما جان کربی، یک سخنگوی کاخ سفید، اخیرا به سی‌ان‌ان گفت در حالی که نمی‌تواند وارد جزئیات مذاکرات شود، در هر مذاکره‌ای یک داد و ستد جریان دارد. منتقدان دولت بایدن می‌گویند باید از ابزارهای دیگری برای بازگرداندن شهروندان به آمریکا استفاده شود. برخی از کارشناسان نیز از اینکه برخی شهروندان با نادیده گرفتن هشدارها به ایران سفرهای «غیر ضروری» می‌کنند، انتقاد کرده‌اند.
هفته گذشته آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا پیشرفت مثبت در توافق مبادله زندانیان را تایید کرد و گفت که این گونه تلاش‌های دیپلماتیک، «اراده مقابله» با «اقدامات بی‌ثبات کننده» جمهوری اسلامی در منطقه را «کاهش» نمی‌دهد.
او همچنین بر اهمیت اولویت دادن به رفاه و امنیت شهروندان آمریکایی در سراسر جهان تاکید و بر تعهد دولت برای حل و فصل موارد بازداشت غیرقانونی تاکید کرد.
آنتونی بلینکن تصریح کرد که تلاش برای بازگرداندن این آمریکایی‌ها به خانه منجر به «رفع هیچ‌گونه تحریمی» برای ایران نخواهد شد.
وزیر خارجه آمریکا گفت در صورت پیگیری چنین تلاش‌هایی، منابع مالی خود ایران صرفا برای «اهداف بشردوستانه» در حساب‌های «محدود و همسو» با «معافیت‌های تحریمی موجود» و برای «اقلام غیرتحریمی» استفاده می‌شود.
- «الکساندر و ویلیام و جوزف و جان و کاترین» و تاکید بر «سیاست گروگان‌گیری»
در ایران نیز برخی از منتقدان دولت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی، به طعنه اشاره کرده‌اند که دولت ایران در ازای آزاد کردن ایرانی‌ها از کشورهای خارجی امتیاز و پول گرفته است.
محمد علی ابطحی، از مقامات دولت محمد خاتمی در شبکه‌های اجتماعی نوشته است :«چرا تو زندانیای آمریکایی که آزاد کردند الکساندر و ویلیام و جوزف و جان و کاترین اینا نیستند. برای آزاد کردن ایرانی‌های خودمان و پس فرستادنشون به خارج پول گرفتیم یعنی؟»
این سخنان واکنش تندورهای حامی و نزدیک علی خامنه‌ای و سپاه را در پی داشت. از جمله عبدالله گنجی، که نوشته است «سفارش کنید کسانی را بفرستند که نامشان انگلیسی باشد.» به عبارت دیگر، تاکیدی دوباره که جمهوری اسلامی به «سیاست گروگان‌گیری» برای کسب امتیاز از کشورهای خارجی ادامه خواهد داد.
- خروج از زندان و انتقال به بازداشت خانگی
هفته گذشته در یک تحول مهم «در مسیر آزادی» پنج آمریکایی در زندان‌های جمهوری اسلامی، آنها به بازداشت خانگی «در یک هتل در تهران» منتقل شدند که به نظر می‌رسد «گامی به پیش» در «توافق مبادله گروگان‌ها» بین ایالات متحده و ایران به شمار آید.
سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز سه نفر از این پنج نفر هستند که نام دو نفر دیگر به خواسته خانواده‌های آنها «ناشناس» باقی مانده است.
پیشتر در پی تبادل اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی با یک امدادگر بلژیکی، شاهزاده رضا پهلوی هم در توییتی این گونه اقدامات را موجب تشویق جمهوری اسلامی به گروگان‌گیری و اقدامات تروریستی بیشتر خواند.
اولیویه وندکستله، امدادگر بلژیکی در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در جمهوری اسلامی بازداشت شد و به اتهام «جاسوسی» به «۴۰ سال» زندان محکوم شده بود. اسدالله اسدی قبل به اتهامات مرتبط با یک بمب‌گذاری ناموفق در فرانسه، محکوم و در بلژیک زندانی شده بود.
در طول عمر جمهوری اسلامی، به جایگاه و شهرت گردشگری ایران به خاطر اقدامات حکومت از جمله بازداشت شهروندان خارجی، تحمیل حجاب، و همچنین اقدامات خودسرانه ماموران و عدم دسترسی کنسولی به بازداشت‌شدگان خارجی، به شدت آسیب وارد شده است.
