اغلب تحلیلگران پیشبینی میکنند که بنبست خونین جنگ روسیه در اوکراین، در ماههای زمستان پیشرو هم ادامه پیدا خواهد کرد. اما مفسر پرسابقه امنیتی روزنامه پایتخت آمریکا مینویسد عوامل غیرقابل پیشبینی نظامی، سیاسی و دیپلماتیک بسیاری در این جنگ فرسایشی سر برآوردهاند که پیشبینی سرانجام جنگ را ناممکن میسازند.
دیوید ایگنیشس روز چهارشنبه ۲۰ ژوئیه، ۲۹ تیرماه، در واشنگتن پست نوشت متغیرهای بسیار سادهای به جنگها شکل میبخشند: سامانههای تسلیحاتی و قابلیتهای آنها، فرماندهی و تاثیر آن بر وحدت ملی، و همدستانی که بتوانند رزمندگان را از نظر سیاسی و دیپلماتیک حمایت کنند. همه اینها در جنگ روسیه در اوکراین دخیل هستند.
دیوید ایگنیشس، تحلیلگر امنیتی-نظامی واشنگتن پست که به منابع زیادی در سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و جهان دسترسی دارد، مینویسد در هفتههای اخیر، برخی تغییرات نامحسوس ولی بااهمیت در هر یک از اینها رخ داده که میتوانند سرانجام جنگ را عوض کنند.
سامانههای موشکی
یک عامل جدید در میدان جنگ، موفقیت سامانههای موشکی هیمار HIMAR آمریکائی است که در چند هفته اخیر، ذخایر، تاسیسات پشتیبانی و پایگاههای فرماندهی روسیه در داخل مرز اوکراین را هدف گرفتند، به گفته ژنرال والری زالوژینسکی، فرمانده ارتش اوکراین، با استفاده از موشکهای آمریکائی، نیروهای اوکراین توانستند مراکز کنترل و ذخایر سوخت و مهمات روسیه را با موفقیت هدفگیری کنند. نیروهای اوکراینی بعد از هفتهها عقبنشینی در ناحیه دونباس، اینک جسارت پیدا کردهاند. یک مقام اروپائی به ایگنیشس گفته که موشکهای هیمار به قدری موثر هستند که ژنرالهای اوکراینی شکایت میکنند که باید ماهها پیش به آنها تحویل داده میشدند.
مقامات وزارت دفاع آمریکا که پیش از ثابت شدن توانائی اوکراینیها در استفاده موثر از آنها، از تحویل واحدهای سامانه موشکی هیمار به اوکراین اکراه داشتند، حالا متقاعد به نظر میرسند. ایگنیشس از یک مقام پنتاگون نقل قول میکند که هفته گذشته به او گفته «فکر میکنم سامانههای هیمار تاثیر قابل ملاحظهای در خطوط مقدم جبهه داشتهاند.»
ایگنیشس مینویسد اولویت پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی (ناتو) طی تابستان و پائیز، تحویل شمار بیشتری از این موشکها به اوکراین است که موفقیتهای جدید گسترش یابند. مقامات آمریکا و اروپا دارند شرکتهای سازنده تجهیزات دفاعی را بسیج میکنند که تولیدات خود را بالا ببرند.
آموزش نظامی
بر سر گسترش تعلیم نیروهای اوکراین هم مسابقه است. انگلستان درنظر دارد که هر ۱۲۰ روز ۱۰ هزار سرباز را تعلیم دهد، شماری که به کوشش مشابه کشورهای همدست، چندین برابر میشود.
نویسنده واشنگتن پست به نقل از مقاماتی که از آنها نام نبرده، مینویسد: نیروهای اوکراینی ممکن است تابستان امسال به قدری احساس اعتماد به نفس بیابند که عملیات خود را به جنوب، نزدیک خرسون، گسترش دهند. اما به گفته یک فرمانده اروپائی، تاثیر واقعی سلاحها و تعلیمات جدید، میتواند بهار آینده، بعد از سکون قابل انتظار زمستانی در مخاصمات، روی بنماید، وقتی که اوکراینیها برای عقب زدن حملات روسیه و شاید برای بازپس گرفتن برخی از اراضی خود در موقعیت بهتری قرار خواهند گرفت.
فرماندهی
فرماندهی در جنگها عامل ناشناخته اما تعیینکننده است. در این جنگ، اوکراینیها و روسها از رهبری قدرتمند و اتحادساز روسای جمهور خود، ولادیمیر زولسنکی و ولادیمیر پوتین بهرهمند، هستند. ایگنیشس مینویسد ثابت شد که پیشبینیها درباره خم شدن هر یک از این دو زیر فشار مخالفتهای داخلی صحت نداشتند.
هر دو رئیس جمهوری در نظرسنجیها بیشتر از دوران پیش از جنگ محبوبیت دارند. در اوکراین، یک نظرسنجی که ماه مه میلادی توسط موسسه بینالمللی جمهوریخواهان منتشر شد، نشان میدهد که ۹۴ درصد از اوکراینیها، از زلنسکی حمایت میکنند. نظرسنجیهای داخلی گروه رتبهبندی جامعهشناختی انجام گرفته، حاکی است که محبوبیت زلنسکی از ۳۱ درصد در ماه دسامبر به ۹۱ درصد در ماه فوریه افزایش پیدا کرد. در روسیه نیز نظرسنجی ماه ژوئن موسسه مرکز لوادا که آمار آن صحصح دانسته میشود، نشان داد که ۸۳ درصد حامی پوتین هستند، ۱۴ واحد بیشتر از ژانویه، ماه پیش از حمله روسیه به اوکراین.
تغییر کادر رهبری
ایگنیشس مینویسد زلنسکی کشوری تکه پاره را اداره میکند که در آن الیگارشهای فاسد قدرت قابل ملاحظهای دارند. او در برابر اصرار پیش از جنگ آمریکائیها برای تشکیل یک دولت ائتلافی، مقاومت کرد، اما تاکنون از انفجارهای سیاسی بالقوه و رسیدگیهای پوچ به دور مانده بود. تا اینکه یکشنبه گذشته، ایرینا وندیکتووا و ایوان باکانف، به ترتیب، دادستان کل کشور و رهبر دستگاه امنیت داخلی اوکراین را برکنار کرد. زلنسکی گفت این دو در مبارزه با هواداران روسیه اهمال کردند و اشاره کرد که همچنان شماری وطنفروش در اوکراین فعالیت دارند.
به نظر ایگنیشس، این اقدام زلنسکی یادآور ناخوشایند تنشهای نهفته در جامعه اوکراین است، اما به قول منابع نزدیک به سیاستمداران اوکراینی، زلنسکی تاکنون توانسته الیگارشها را با همراه نگاه داشتن اکثر تودههای اوکراینی مهار کند.
دیوید ایگنیشس، مفسر امنیتی-نظامی واشنگتن پست، مینویسد اگر زلنسکی تغییرات ناگهانی دیگری در کابینه خود میداد، ممکن بود اتحاد عمومی که باارزشترین داشته او است به مخاطره بیافتد. این درباره پوتین هم صدق میکند.
سفر پوتین به تهران
رویای پوتین برای خلق نظام جدید جهانی، بعد از شکست برنامه او برای قطع سریع سر حکومت در کییف، فرو ریخت. به جای درهم شکستن ناتو، حمله پوتین به اوکراین به ناتو حیات تازه بخشید، سوئد و فنلاند را به متحدان ناتو افزود و فشار بر شمال روسیه را اضافه کرد. اما پوتین این هفته سعی کرد موضع دیپلماتیک خود را در جنوب روسیه با سفر به ایران و ملاقات با آیتالله خامنهای و رئیس جمهوری ترکیه رجب طیب اردوغان، تقویت کند.
ایگنیشس سفر پوتین به تهران را تلاشی خلاقانه میداند برای بدست آوردن اهرم سیاسی، از سوی رهبری که میداند تنها خاصیت قدرت تسلیحاتی روسیه این است که میتواند روسیه را دههها در جنگ اوکراین گرفتار نگاه دارد.
دیوید ایگنیشس سفر پوتین به تهران را یکی از آن عوامل ناشناخته دیپلماتیک و نظامی میداند که ممکن است پیشبینی حزنانگیز فعلی مبنی بر اینکه هر دو طرف به کشتار یکدیگر تا رسیدن به بنبست کامل ادامه خواهند داد را دگرگون سازد، و مینویسد این سفر، یادآوری میکند که سرانجام این جنگ وحشتناک همچنان نامعلوم است.
* برگردان فارسی این مطلب تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده است و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتابدهنده دیدگاه صدای آمریکا نیست.