یک روز بعد از سخنان پرزیدنت ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به این شهر، واکنش ها به این تصمیم ادامه دارد و برخی مثل اسرائیل و جمهوری چک از آن استقبال کرده اند، در مقابل، فلسطینی‌ها و رهبران بین المللی و اروپایی با آن مخالفت کرده اند.
پرزیدنت ترامپ روز چهارشنبه اعلام کرد که دولت آمریکا اورشلیم را به عنوان پایتخت کشور اسرائیل برسمیت می شناسد. آقای ترامپ در سخنرانی خود اعلام کرد که بنا به این شناسایی، سفارت کشورش از تل آویو به اورشلیم انتقال خواهد یافت. در حالیکه این تصمیم با استقبال گرم مقامات اسرائیل روبرو شد، فلسطینیان آنرا به باد انتقادات شدید گرفتند.
واکنش در کنگره آمریکا
جان مک‌کین، سناتور جمهوریخواه از آریزونا، درباره تصمیم پرزیدنت ترامپ گفت: مسائل پیرامون وضعیت نهایی و دائمی اورشلیم بایستی در نهایت توسط اسرائیلیها و فلسطینی‌ها و در قالب یک فرایند صلح حل و فصل شود.
باب کورکر، سناتور ارشد آمریکایی از تصمیم ترامپ برای اعلام اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل حمایت کرد. وی در بیانیه خود همچنین خواستار مذاکره با شرکای آمریکا در خاورمیانه برای تامین امنیت سفارتخانه های آمریکا مقابل هرگونه اعتراض شد.
تام کاتن سناتور جمهوریخواه نیز گفت: مشارکت فزاينده اسرائيل و رهبران عرب در برابر ايران، کار ترامپ را در به رسميت شناختن اورشليم به عنوان پايتخت اسرائيل آسان کرد.
مارکو روبیو سناتور جمهوریخواه فلوریدا نیز در بیانیه ای از تصمیم پرزیدنت ترامپ استقبال کرد. او گفت اعلام پرزیدنت ترامپ قدم مهمی در مسیر درست است و ادامه مسیری است که کنگره در سال ۱۹۹۵ در جهت به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل قانون آن را تصویب کرد.
اد رویس رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هم پیش از اعلام پرزیدنت ترامپ در حاشیه تصویب قانونی برای قطع کمک به تشکیلات خودگردان فلسطینی از این اقدام رئیس جمهوری آمریکا حمایت کرد.
در مقابل، دموکرات ها درباره تصمیم پرزیدنت ترامپ یک نظر نیستند. برخی مثل چاک شومر رهبر اقلیت دموکرات سنا، موافق انتقال پایتخت آمریکا هستند و برخی نیز مانند سناتور کوری بوکر از نیوجرسی می گویند با تصمیم پرزیدنت ترامپ مخالف هستند.
دایان فاینستاین سناتور ارشد از کالیفرنیا هم پیشتر در بیانیه ای مخالفت خود را با تصمیم پرزیدنت ترامپ اعلام کرده بود.
واکنش اسرائیل و فلسطین
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به گرمی از تصمیم پرزیدنت ترامپ استقبال کرد و روز چهارشنبه را روزی تاریخی مهمی عنوان کرد.
وی گفت: من در کنار پرزیدنت ترامپ پایبندی خود را به دستیابی به صلح با همه همسایگانمان، که شامل فلسطینی‌ها می شود، ابراز می دارم. اسرائیل با پرزیدت ترامپ و تیمش برای محقق کردن رویای صلح همکاری خواهد کرد.
وی افزود: من از همه کشورهای جهان که خواهان صلح هستند، می خواهم که با پیوستن به آمریکا اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته و سفارتهایشان را به این شهر منتقل کنند. واضح بگویم هیچ تغییری در وضعیت اماکن متبرکه شهر اورشلیم رخ نخواهد داد. مردم و دولت یهود از تصمیم شما قدردان خواهند بود. به رسمیت شناخته شدن اورشلیم به عنوان پایتخت هدف همه یهودیان است.
نتانیاهو تاکید کرد: اسرائیل همواره آزادی مذهبی یهودیان، مسیحیان و مسلمانان را تضمین می کند. پرزیدنت ترامپ، از اینجا اورشلیم، پایتخت اسرائیل از شما سپاسگزارم.
اما، محمود عباس، رئیس تشکیلات خود گردان فلسطینی، با انتقاد شدید از تصمیم پرزیدنت ترامپ گفت که رئیس جمهوری آمریکا جایگاه خود را به عنوان میانجی صلح در بین فلسطینیان که خواهان اورشلیم شرقی برای پایتخت کشور آینده خود هستند، از دست داده است.
آقای عباس گفت: اقدامات ارائه شده از سوی آمریکا صرفا کمکی است برای گروههای افراطی که تلاش دارند نزاع منطقه ای ما را به جنگ مذهبی تبدیل کنند. این مساله به نزاع بین المللی و جنگ بی پایان که پیشتر درباره آنها هشدار داده بودیم منجر می شود.
وی افزود: رهبری تشکیلات خود گردان فلسطینی به همراه دیگر احزاب برای هماهنگی پاسخمان به این مساله و تحولات آن در روزهای آینده گردهم می آییم.
گروه حماس نیز در تهدید آمریکا گفته، این تصمیم درهای جهنم را به روی منافع آمریکا در منطقه باز می کند.
***
در سال ۱۹۴۸ میلادی اسرائیل کنترل بخش غربی و اردن کنترل بخش شرقی اورشلیم را در اختیار گرفتند. اسرائیل که این شهر را پایتخت ابدی خود می‌داند، پس از جنگ سال ۱۹۶۷ کنترل بخش شرقی آن را نیز در دست گرفت.
اورشلیم به دلیل وجود اماکن مذهبی و تاریخی در آن، برای یهودیان، مسیحیان و همچنین برای مسلمانان شهری بسیار مقدس است، و سازمان ملل متحد زمانی پیشنهاد کرده بود که یک شهر بین المللی باقی بماند.
واکنش جهانی
دبیرکل سازمان ملل در واکنش به تصمیم پرزیدنت ترامپ با بیان اینکه این تصمیم «چشم انداز صلح برای اسرائیلی ها و فلسطینی ها را خراب می کند»، گفت موقعیت اورشلیم باید در جریان مذاکرات مستقیم میان دو طرف حل و فصل شود.
آنتونیو گوترش افزود: مذاکرات باید نگرانی های مشروع هر دو یعنی اسرائیلیها و فلسطینی‌ها را مد نظر قرار دهد.
غیر از این، پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک های جهان هم خواستار ادامه وضعیت موجود در اورشلیم شد.
پاپ با اعلام نگرانی از پیامد های این تصمیم، اورشلیم را مکانی مقدس برای مسیحیان، مسلمانان و یهودیان دانست.
از سوی دیگر، اتحادیه اروپا خواستار شروع دوباره مذاکرات صلح در جهت یافتن راه حل دو کشور برای دو ملت شد.
بر اساس بیانیه این اتحادیه، آرزوهای دو طرف باید برآورده شود و باید راهی از طریق مذاکرات برای حل موقعیت اورشلیم به عنوان پایتخت آینده هر دو کشور پیدا شود.
واکنش رهبران اروپایی
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در واکنش به تصمیم پرزیدنت ترامپ گفت تصمیم آقای ترامپ برای شناسایی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل تاسف انگیز است.
آقای ماکرون که در الجزایر به سر می برد گفت از تصمیم رئیس جمهوری آمریکا حمایت نمی کند چون با حقوق بین المللی و قطعنامه های شورای امنیت تضاد دارد.
ترزا می، نخست وزیر بریتانیا هم از تصمیم رئیس جمهوری آمریکا انتقاد کرد.
سخنگوی خانم «می» در بیانیه ای به نقل از او اعلام کرد: با آمریکا درباره به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل اختلاف نظر داریم.
وی افزود: این اقدام هیچ کمکی به چشم انداز صلح در خاورمیانه نمی کند.
سخنگوی «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان هم به نقل از او اعلام کرد خانم مرکل از تصمیم رئیس جهور آمریکا حمایت نمی کند.
در بیانیه دفتر خانم مرکل آمده، ما مخالفیم چون موقعیت اورشلیم فقط می تواند در چارچوب راه حل دو کشوری تعیین شود.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در سخنانی هشدار آمیز پیشتر گفته بود انتقال سفارت آمریکا از تل آویو خط قرمز مسلمانان است.
واکنش شورای امنیت
بعد از اعلام پرزیدنت ترامپ برای به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل، ۸ عضو شورای امنیت سازمان ملل خواستار تشکیل جلسه اضطراری در روز جمعه در این باره شدند.
این هشت کشور شامل کشورهای بولیوی، مصر، فرانسه، ایتالیا، سنگال، سوئد، انگلستان و اروگوئه هستند.
قرار است روز جمعه نشست شورای امنیت در این باره برگزار شود.
حمایت جمهوری چک
جمهوری چک بعد از اسرائیل دومین کشوری بود که از تصمیم پرزیدنت ترامپ حمایت کرد.
وزارت خارجه جمهوری چک در بیانیه ای اعلام کرد این کشور اورشلیم را تا خطوط مرزی ۱۹۶۷ به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت می شناسد.
پیشتر، پارلمان چک مصوبه ای را به تصویب رسانده بود که خواهان به رسمیت شناخته شدن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل می شد
اقدامات اجرایی دولت ترامپ
بعد از اعلام رئیس جمهوری آمریکا، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه گفت تصمیم پرزیدنت ترامپ برای شناسایی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل، حضور ایالات متحده را با این واقعیت همراه می‌کند که اورشلیم خانه پارلمان، دیوان عالی، نهاد ریاست جمهوری و دفتر نخست وزیری است.
آقای تیلرسون گفت «پیش از اعلام تصمیم رئیس جمهوری، ما با بسیاری از دوستان، متحدان و شرکایمان رایزنی کردیم. ما قاطعانه معتقدیم فرصتی برای یک صلح پایدار وجود دارد. همانطور که رئیس جمهوری در سخنان امروز خود گفت، صلح هیچوقت از دسترس آنهایی که به دنبال آن هستند خارج نیست.»
دقایقی پیش از نطق روز چهارشنبه پرزیدنت ترامپ، خبرگزاری رویترز از دستورالعمل دولت ایالات متحده به نمایندگی‌های دیپلماتیک آن کشور در سراسر جهان برای به تاخیر انداختن سفرهای غیرضروری به اسرائیل و کرانه باختری خبر داد.
وزارت خارجه آمریکا در این دستورالعمل که به رؤیت رویترز رسیده است، از مقام‌های سفارت و کنسولگری‌های آمریکا خواسته است در فاصله ۴ تا ۲۰ دسامبر، از سفر غیرضروری به اسرائیل، اورشلیم، و کرانه باختری پرهیز کنند.