راستی‌آزمایی | ایران علیرغم ادعاهایش در پی تشدید برنامه هسته‌ای است

تاسیسات هسته‌ای ایران (آرشیو)

رهبران گروه هفت در هیروشیما در بیانیه‌ای «نگرانی شدید» خود را درباره تهدید امنیتی فزاینده ناشی از تشدید برنامه هسته‌ای ایران و نقش بی‌ثبات‌کننده‌اش در منطقه و فراتر از آن ابراز کردند.

در این بیانیه آمده است که جمهوری اسلامی «هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد» و «تشدید بی‌وقفه برنامه هسته‌ای ایران» «هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و موجب می‌شود به‌طرز خطرناکی به فعالیت‌های واقعی مرتبط با تولید سلاح هسته‌ای نزدیک شود.»

ایران در واکنش این اظهارات را «بی‌اساس و ساختگی» خواند.

گرچه ایران تلاش‌های چنددهه‌ای خود برای ساخت بمب هسته‌ای را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرده بود، اما گروه ۷ درست می‌گوید که ایران اورانیوم را تا حدی غنی‌سازی کرده است که استفاده غیرنظامی مشروعی ندارد.

اندیشکده «مؤسسه علم و امنیت بین‌المللی»، مستقر در واشنگتن، می‌گوید که برنامه قبلی تسلیحات هسته‌ای ایران بر این مبنا بود که به جای داشتن «برنامه تسلیحات هسته‌ای سنتی»، آماده باشد که در «صورت نیاز» وارد مرحله ساخت سلاح‌های هسته‌ای شود.

دیوید آلبرایت، بنیانگذار این موسسه نوشت: «امروز، ایران نسبت به سال ۲۰۰۳، یعنی در پایان «پروژه آماد» که برنامه مخفیانه تسلیحات هسته‌ای ایران در دهه ۲۰۰۰ بود، به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر است.»

در سپتامبر ۲۰۰۲، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران به اندازه کافی اورانیوم غنی شده نزدیک به درجه تسلیحات برای ساخت بمب اتمی دارد.

در ژوئن ۲۰۲۲، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران را به دلیل کوتاهی در ارائه توضیح معتبر درباره چگونگی پیدا شدن آثار اورانیوم در سه مکان اعلام‌نشده محکوم کرد.

در نوامبر ۲۰۲۲، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن از ایران ‌خواست با آژانس در مورد آثار اورانیوم در این سه محل «به طور کامل و به موقع همکاری» کند.

در آن ماه، ایران گفت که اورانیوم را تا ۶۰ درصد در نیروگاه هسته‌ای مخفی زیر زمینی فردو غنی می‌کند.

۶۰ درصد از نظر فنی فاصله چندانی با اورانیوم با درجه تسلیحاتی ندارد که تا حدود ۹۰ درصد غنی شده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ایران از آوریل ۲۰۲۱ تاکنون اورانیوم را تا ۶۰ درصد در سایت نطنز غنی‌سازی کرده است.

«موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم» که مسائل مربوط به خلع‌سلاح و کنترل تسلیحات را تجزیه و تحلیل می‌کند، گفت: در حالی که اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده را نمی‌توان برای ساخت بمب اتمی استفاده کرد، «ایران هیچ استفاده واقع‌بینانه دیگری از آن ندارد.»

در ماه فوریه، دو دیپلمات به رویترز گفتند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اورانیوم غنی‌شده تا ۸۴ درصد را در سایت فردو کشف کرده است.

ایران به آژانس گفت که ممکن است ناشی از «نوسانات ناخواسته در غنی‌سازی» باشد.

در ماه مارس، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران به توافقی برای نصب مجدد برخی از تجهیزات نظارتی در سایت‌های هسته‌ای ایران دست یافتند.

اما کلسی داونپورت، مدیر بخش سیاست منع گسترش تسلیحات در «انجمن کنترل تسلیحات» مستقر در واشنگتن، گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روشن نکرده است که آیا ایران به آژانس اجازه می‌دهد که تجهیزات آنلاین برای نظارت بر غنی‌سازی را در تاسیسات فردو نصب کند.»

این مطلب برگردان بخشی از پژوهش انجام‌شده در سایت «پالی‌گرف» پروژه راستی‌آزمایی صدای آمریکا، است.