سازمان ملل متحد روز ۲۲ مارس برابر با دوم فروردین را روز جهانی آب اعلام کرده - تا اهمیت آب در توسعه پایدار را به مردم دنیا گوشزد کند. با شتاب گرفتن تغییرات اقلیمی و انواع آلودگی، مشکل کمبود آب شیرین روز به روز جدی‌تر می‌شود؛ و نگرانی از مناقشه میان کشورهای همجوار بر سر آبهای مشترک را تشدید می‌کند.
هزاران سال است که رودها، سرچشمه حیات و تمدن‌های بشری بوده‌اند. اما این نگرانی وجود دارد که این منبع الهام اساطیری و ابتکارات بشری به عامل اختلافات و کشمکش‌های بالقوه تبدیل شود.
رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در گزارش اخیرش به کمیته نیروهای مسلح سنا، کمبود منابع آب شیرین را یکی از تهدیدهای عمده علیه امنیت انسان‌ها در جهان خواند.
به نظر گابریل اکستاین، استاد حقوق دانشگاه تگزاس، جمعیت جهان به طور وحشتناکی رو به افزایش، و اقتصاد کشورها هم در حال رشد است. مهمترین عنصر در تولید انرژی، غذا، فعالیت کارخانه‌ها و رشد اقتصادی آب است.
آقای اکتساین در مورد احتمال مناقشه بر سر آبهای مشترک میان کشورهای همسایه به دولت‌ها و سازمان‌ها هشدار داده و می‌گوید طرفین این مناقشات باید در پی چاره باشند. او دو کشورآمریکا و مکزیک را مثال می‌آورد. این استاد حقوق دانشگاه تگزاس می گوید: تاریخ همکاری بین آمریکا و مکزیک خیلی طولانی است، یک کمیسیون آبهای مرزی هست که بر مدیریت آبهای فرامرزی نظارت دارد و توافق بین دو کشور انعطاف پذیر است و می‌توانند در موقع لازم آن را تغییر دهند.
به گفته آقای اکستاین، این همکاری در مرزهای آبی مهم است چون قوانین بین‌المللی برای مدیریت منابع آبی بین مرزی کلی هستند. گابریل اکستاین می گوید: شرایط رودخانه‌های مکونگ، ریو گرانده، و رود اردن با هم فرق دارد؛ برای همین ما یک قانون کلی داریم که همه جا قابل اجرا است و کشورها باید در چارچوب آن قانون‌ها به یک سری توافق های محلی و منطقه ای برسند.
چنین توافق‌هایی خیلی رایج هستند: از پیمان بین چین و هند برای مدیریت آبهای رودخانه براهماپوترا تا توافق مصر، سودان و اتیوپی بر سر استفاده از بستر رود نیل، یا پروژه‌های اسرائیل برای شیرین کردن آبهای شور رودخانه اردن.
اکستاین می گوید در واقع آب در تاریخ بیشتر منبع همکاری و تفاهم بوده تا اختلاف و نزاع. او می گوید: طبق آمار، تعداد توافق‌های همکاری در مورد آبهای بین مرزی که نسل به نسل اجرا شدند، بیشتر از تعداد جنگ‌ها بر سر این آب‌ها است.
امسال در روز جهانی آب، رهبران در فکر راه‌های جلوگیری از مناقشه بر سر آبهای مشترک هستند، ولی طبیعت هزاران سال است راوی داستان همکاری و حسن نیت انسان‌ها در استفاده از منابع آبی است.
