شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس جدید امارات متحده عربی که شنبه به صورت رسمی به این سمت برگزیده شد، در سالهای اخیر رهبری معماری نوین خاورمیانه را بر عهده داشته که شامل ایجاد محور ضد ایران با همراهی اسرائیل، و مبارزه با موج فزاینده اسلام سیاسی در منطقه است.
شیخ محمد ۶۱ ساله که مدتها در پشت صحنه به عنوان رهبر واقعی کشور حضور داشت، ارتش امارات متحده عربی را به نیرویی با فناوری پیشرفته تبدیل کرد که همراه با ثروت نفتی و موقعیت این کشور به عنوان قطب تجاری منطقه، نفوذ امارات را در سطح بینالمللی گسترش داد.
قدرت سیاسی او در دورهای آغاز شد که وضعیت سلامت برادر ناتنیاش، شیخ خلیفه بن زاید، رئیس پیشین امارات که جمعه درگذشت، روبه وخامت رفت و در سال ۲۰۱۴ سکته مغزی کرد.
به گزارش رویترز و به گفته باربارا لیف، فرستاده پیشین ایالات متحده به امارات متحده عربی، شیخ محمد که به عنوان اختصاری «امبیزی» شهرت دارد، «توسط یک خط فکری سرنوشتگرای معین» هدایت میشد که حاکمان عرب خلیج فارس دیگر نمیتوانستند به حامی اصلی خود یعنی آمریکا تکیه کنند، به ویژه پس از رویدادهای بهار عربی سال ۲۰۱۱ که واشنگتن حسنی مبارک رهبر مصر را رها کرد.
در این دوران، شیخ محمد از پایگاه قدرت خود در ابوظبی، پایتخت امارات، هشداری «آرام و سرد» به باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت آمریکا فرستاد تا از شورشهایی که میتواند گسترش یابد و حاکمیت این خاندان حوزه خلیج را به مخاطره بیندازد، حمایت نکند.
باراک اوباما در کتاب خاطرات خود، ضمن توصیف شیخ محمد به امبیزی، او را «باهوشترین» رهبر خلیج فارس میخواند.
یکی از مقامات وزارت خارجه ایالات متحده که در دولت بایدن شاغل است، در شرایطی که در ماههای اخیر دولت آمریکا روابط پرتنشی با امارات متحده عربی داشته است، او را استراتژیستی توصیف میکند که چشمانداز تاریخی را به بحث میگذارد.
به گفته این مقام، «شیخ محمد نه تنها درباره زمان حال سخن میگوید، بلکه به سالها، دههها، و در برخی موارد درباره روندهای در طول زمان صحبت میکند.»
شیخ محمد از برکناری نظامی محمد مرسی، رئیس جمهور منتخب اخوان المسلمین مصر در سال ۲۰۱۳ حمایت کرد.
شیخ محمد در عین حال حامی شاهزاده محمد بن سلمان در عربستان هنگام به قدرت رسیدت در کودتای کاخ در سال ۲۰۱۷ بود و او را مردی توصیف کرد که واشنگتن میتواند با وی همکاری کند، و تنها فردی است که قادر به اداره این کشور پادشاهی است.
امارات متحده عربی و عربستان که از روابط خود با دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده دلگرم شده بودند، برای ایجاد فشار حداکثری واشنگتن بر ایران لابی کردند، و ضمن تحریم قطر، کشور همسایه به دلیل حمایت از اخوانالمسلمین، برای قطع نفوذ ایران در یمن درگیر جنگ پرهزینهای در این کشور شدند.
امارات متحده عربی در این دوران پس از ورود به درگیریهای نظامی در کشورهای سومالی، لیبی، و سودان، موفق به کسب یکی از مهمترین دستاوردهای دیپلماتیک خود شد.
این کشور همراه با بحرین و با میانجیگری ایالات متحده در جریان توافق تاریخی «ابراهیم» روابط عادی خود با اسرائیل را از سر گرفت؛ اقدامی که خشم فلسطینیان را برانگیخت.
هر چند که به گفته برخی ناظران بینالمللی، این توافقها ناشی از نگرانیهای مشترک در مورد ایران بود، اما دلایل دیگری از جمله مزایای اقتصادی برای امارت متحده عربی، و خستگی از رهبری فلسطینی که فاقد گوشی شنوا است، نیز داشت.