با ادامه جنگ داخلی و بحران اقتصادی شدید در سوریه میلیون‌ها جنگ‌زده سوری در چندین جبهه با چالش‌های زیادی مواجه هستند.
این در حالی است که آنها اخیراً چند رشته زلزله مرگبار را پشت سر گذاشتند و درگیری‌ها در سایر نقاط جهان از اهمیت وضعیت آنها می‌کاهد.
به گزارش بخش انگلیسی صدای آمریکا، برنامه جهانی غذا که توسط سازمان ملل متحد ارائه می‌شود، در ماه ژوئن اعلام کرد که در صورت عدم دریافت حداقل ۱۸۰ میلیون دلار کمک مالی تا پایان سال جاری، مجبور خواهد که در پایان این ماه به ارائه کمک غذایی به ۲.۵ میلیون سوری در داخل این کشور پایان دهد.
پناهجویان سوری در خارج از این کشور نیز وضعیت بهتری ندارند و امکانات بشردوستانه سازمان ملل برای کمک به آنها در منطقه دچار کمبودهای جدی است.
اردن میزبان حدود ۱.۳ میلیون پناهجو است که اکثریت آنها سوری هستند. برنامه جهانی غذا به ۴۶۵ هزار نفر از آسیب‌پذیرترین سوری‌ها کمک می‌کند، اما مجبور شده است به دلیل کمبود بودجه، کمک‌های نقدی خود را از این ماه به حدود ۳۴۶ هزار سوری که در جوامع محلی زندگی می کنند، کاهش دهد. چنین کاهش‌هایی برای خانواده‌هایی که مشکلات زیادی دارند، قابل توجه است.
آلبرتو کوریا مندز، مدیر برنامه جهانی غذا در اردن، به صدای آمریکا می‌گوید: «بدهی آنها در حال افزایش است، متوسط بدهی این خانواده‌ها حدود ۱۵۰۰ دلار است.» او افزود: «آنها بچه‌ها را از مدرسه بیرون می‌آورند تا به خیابان‌ها بروند و گدایی کنند. ما شاهد افزایش ازدواج های زودهنگام دختران هستیم.»
در یک آپارتمان کوچک در یک محله پرجمعیت در امان، پایتخت اردن، سلوا سلامه ۳۰ ساله، مادر پنج فرزند، اهل شهر رقه سوریه، قبل از کاهش کمک‌ها به سختی شکم خانواده‌اش را سیر می‌کرد.
شوهر او که یک کارگر ساختمانی است، پیش از فرار به اردن در سال ۲۰۱۴، در یک حادثه کاری مصدوم شد و از آن هنگام برای یافتن شغل ثابت دچار مشکل شده است.
سلوا سلامه برای گذران زندگی مجبور شد تا بخشی از اثاثیه خانه را بفروشد. او در اتاق نشیمن نیمه خالی خود به صدای آمریکا گفت: « نمی‌خواهم بار کسی را سنگین کنم. و حالا کمک‌ها را را قطع می‌کنند، نمی دانم چه کنم. این پول به ما کمک می‌کرد ولی دیگر نیست.»
در ماه ژوئن، کمک نقدی خانواده از طرف برنامه جهانی غذا از حدود ۳۲ دلار در ماه برای هر نفر در خانواده به ۲۱ دلار رسیده است. این خانواده در حال حاضر چهار ماه از اجاره و برق خود عقب هستند و شانس کمی برای جبران دارد.
به گفته آلبرتو کوریا مندز از برنامه جهانی غذا، در صورت عدم دریافت بودجه جدید در هفته‌های آینده، کمک‌های نقدی از جمله برای آسیب‌پذیرترین پناهندگانی که در کمپ‌ها زندگی می‌کنند، ممکن است تا ماه سپتامبر با کاهش‌های بیشتری مواجه شود.
برای بازگرداندن کمک‌های نقدی کامل به پناهندگان سوری در اردن تا پایان سال ۲۰۲۳ به حدود چهل میلیون دلار نیاز است.
- آیا زمان رفتن است؟
بر اساس گزارش سازمان بین المللی مهاجرت، نزدیک به هفت میلیون سوری پناهنده هستند که بیشتر آنها در ترکیه، لبنان، اردن، عراق و مصر سکونت دارند.
پس از بیش از یک دهه میزبانی، برخی از این کشورها به این پناهندگان فشار می‌آورند تا به سوریه بازگردند. قوانین بین المللی پناهندگان و حقوق بشر، کشورها را از فرستادن غیرارادی افراد به خانه، یا در صورت مواجهه با اذیت و آزار یا خطرات دیگر منع می‌کند.
دیده بان حقوق بشر این هفته از ارتش لبنان به دلیل «بازداشت و اخراج خودسرانه» هزاران پناهجوی سوری، از جمله کودکان بدون همراه، به سوریه از ماه آوریل تا مه سال جاری انتقاد کرد.
رمزی کیس، عضو سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در بیانیه‌ای گفت: «سوری‌ها در لبنان در ترسی دائمی به سر می‌برند که ممکن است بدون توجه به وضعیت پناهندگی، آنها را بازداشت و به شرایط کابوس‌وار گذشته بازگردانند.»
ترکیه میزبان بیش از ۳.۵ میلیون آواره سوری است و حضور آنها باعث نارضایتی در این کشور شده است که خود از مشکلات اقتصادی و پیامدهای زلزله مرگبار امسال رنج می‌برد.
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در ماه مه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، به رای‌دهندگان وعده داد که ظرف یک سال، یک میلیون سوری پناهنده را به مناطق تحت کنترل مخالفان در شمال غرب سوریه بازمی‌گرداند. این در حالی است که رقیب اصلی اردوغان یعنی کمال قلیچدار اوغلو، گفت که او این پناهندگان را در دو سال به کشورشان خواهد فرستاد.
ایمن صفدی، وزیر خارجه اردن، دوشنبه در دمشق با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، که تا همین اواخر یکی از اعضای طرد شده اتحادیه عرب بود، دیدار کرد. به گزارش پترا، خبرگزاری رسمی اردن، «در این نشست بر بازگشت داوطلبانه پناهجویان و اقدامات لازم برای فعال کردن آن تمرکز شد.»
همزمانی دیدار صفدی با اسد و کاهش کمک‌های غذایی در این ماه، برخی از پناهجویان را درباره زمان‌بندی تسریع خروج آنها نگران کرده است.
اما در امان، سلوا سلامه می‌گوید که هیچ فشاری برای خروج احساس نکرده و قصدی برای بازگشت به سوریه ندارد. او می‌گوید: «اگر برگردم، بی‌خانمان خواهم شد.»
- کمک‌های فرامرزی
در همین حال، انتظار می‌رود شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه در نیویورک درباره تمدید مجوز ارسال کمک‌ها از ترکیه به ۴.۱ میلیون سوری ساکن در مناطق تحت کنترل مخالفان در شمال غربی این کشور رای دهد.
در سال‌های اخیر، روسیه با حمایت دولت سوریه، شورای امنیت را مجبور به محدود کردن این عملیات کرده است و می‌خواهد آن را به طور کامل تعطیل کند.
از سال ۲۰۲۱، مسکو به جای تمدیدهای یک ساله که شورای امنیت از هنگام آغاز این عملیات در سال ۲۰۱۴ تصویب کرده بود، فقط با تمدیدهای شش ماهه موافقت کرده است.
رئیس امور بشردوستانه سازمان ملل و روسای شش آژانس سازمان ملل متحد، جمعه از اعضای شورا خواستند تا این «خط لوله حیاتی» را تجدید کنند. سازمان‌های بشردوستانه نیز خواستار تداوم و گسترش دسترسی کمک‌ها به شمال غرب سوریه شده‌اند.
این مطلب با استفاده از گزارش بخش انگلیسی صدای آمریکا تنظیم شده است.
