فیلم «در آغوش درخت» ساخته بابک خواجه پاشا بهعنوان نماینده سینمای ایران برای رقابت در بخش آثار بینالمللی یا غیرانگلیسی زبان اسکار انتخاب شد، اثری که به گفته حامد سلیمانزاده، نویسنده و منتقد فیلم، هیچ شانسی برای موفقیت در این رقابت جهانی ندارد.
بنیاد سینمایی «فارابی» روز شنبه ۳۱ شهریور با اعلام این خبر گفت که هیئت انتخاب پس از بررسی و بازبینی آثار واجد شرایط در نهایت «در آغوش درخت» را به اسکار ۲۰۲۵ معرفی کرد.
نرگس آبیار، شبنم مقدمی، فریدون جیرانی، علی دهکردی، مرتضی رزاق کریمی، مهدی سجادهچی، اکبر نبوی، بهروز شعیبی، و مجید زینالعابدین، اعضای هیئت انتخاب نماینده سینمای ایران برای حضور در نودوهفتمین دوره اسکار هستند.
فیلم مستند «ایساتیس» به کارگردانی علیرضا دهقان و فیلم سینمایی «شهر خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی دو نامزد نهایی دیگر بودند.
حامد سلیمانزاده، نویسنده و منتقد فیلم، ساکن آلمان، به صدای آمریکا میگوید که بعد از درخشش فیلمهای اصغر فرهادی مانند «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» در مراسم اسکار، چند سالی است که سینمای ایران نتوانسته نماینده شایستهای که شانس دریافت جایزه یا حداقل نامزدشدن در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان در این مراسم مهم را داشته باشد، معرفی کند.
او در ادامه میافزاید که این ناکامی دلایل مختلفی دارد و میتوان آن را از چند جنبه بررسی کرد.
به گفته حامد سلیمانزاده، یکی از این دلایل، مهاجرت اجباری تعدادی از کارگردانهای سرشناس ایرانی و همچنین ممنوعالکاری نوشته و نانوشته بسیاری دیگر از فیلمسازان به دلیل شرایط غیر قابل توجیه تولید فیلم در کشور است. او در ادامه میافزاید که بدیهی است این امر در کیفیت آثار ایرانی تأثیر مستقیم داشته و وجه بینالمللی سینمای ایران را خدشه دار میکند.
آقای سلیمانزاده دخالت مستقیم نهادهای غیرمرتبط با سینمای ایران در مسائل کوچک و بزرگ را یکی از عوامل دیگر این ناکامی میداند.
اومیگوید: «به عنوان مثال به ویژه در چند سال اخیر، مدیریتهای میانی بدون هماهنگی با سطوح مختلف فرهنگی، ارشادی، و حتی امنیتی، تصمیمات مهم نمیگیرند. از اجازه پروانه ساخت و اکران گرفته تا حضور در جشنوارههای بین المللی.»
حامد سلیمانزاده سازمان سینمایی را دلیل دیگر این عدم موفقیت معرفی میکند که به «شدت» ایدئولوژیک، محافظهکارانه، و افراطی، مدیریت میشود.
او میگوید: «اگرچه که طبق سنت باید اعضای کمیته اتنخاب فیلم اسکار را خانه سینما بهعنوان یک نهاد شبه مستقل معرفی کند، اما هیچ یک از افراد بدون تأیید حراست ارشاد نمیتوانند در این کمیته حاضر بشوند. بدیهی است که این باعث می شود افرادی دیگر با گرایشهای نزدیک به خوشآمد مقامات رسمی، نماینده ایران به اسکار را معرفی کنند.»
آقای سلیمانزاده با اشاره به اینکه شانس «شهر خاموش» احمد بهرامی و همچنین «رکسانا» ساخته پرویز شهبازی بسیار بیشتر از فیلم انتخاب شده کنونی است، یادآور میشود که بدونشک عوامل دیگری در اتخاذ چنین تصمیمی نقش تعیین کنندهای داشتند.
در خلاصه داستان «در آغوش درخت» آمده است: «بحران پیچیده زندگی کیمیا و فرید که دوازده سال از ازدواجشان میگذرد، جهان زیبای فرزندانشان را برهم میریزد، کودکانی که هیچ چیز جز سادگی و مهربانی را در زندگی نمیشناسند.»
مارال بنیآدم، جواد قامتی، روحالله زمانی، اهورا لطفی و رایان لطفی بازیگران فیلم هستند که حاصل مشارکت سازمان سینمایی «سوره» و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
با توجه به وضعیت نابسامان و آشفته سینمای ایران به ویژه پس از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، انتخاب نماینده کشور برای شرکت در اسکار با چالشهای زیادی مواجه بوده است.
در جریان اعتراضات سراسری در ایران بسیاری از سینماگران ایرانی ضمن حمایت از معترضان، سرکوب خشونتآمیز نیروهای حکومتی را محکوم کردند.
در همین حال تعدادی از بازیگران و سینماگران به دست ماموران حکومتی جمهوری اسلامی بازداشت، زندانی، و شکنجه شدند، و به روشهای مختلفی تحت فشار قرار گرفتند. شماری از آنها نیز در دادگاه های انقلاب اسلامی محاکمه شدند و احکامی هم علیه آنها صادر شد.
جشنوارههای جهانی سینما ضمن اعتراض به این رویکرد سرکوبگرانه، در اقدامی بیسابقه مانع شرکت فیلمهای دولتی یا به اصلاح «حکومتی» در فستیوالهایی مانند برلین، کن، و ونیز شدهاند.
سال گذشته فیلم «نگهبان شب» ساخته رضا میرکریمی برای شرکت در اسکار انتخاب شد که در مرحله مقدماتی حذف شد و موفقیتی نداشت.
اصغر فرهادی، سینماگر ایرانی با فیلمهای «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» دوبار موفق به کسب جایزه بهترین فیلم بینالمللی سال شده است.