میدان آزادگان، بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی ایران است که با وسعت ۱۵۰۰ کیلومتر مربع در مجاورت مرز عراق قرار دارد. نفت درجای این میدان حدود ۳۲ میلیارد بشکه برآورد شده است.
این میدان برای اولین بار در سال ۱۳۵۵ با یک چاه اکتشافی کشف و سپس در سال ۱۳۷۸ با حفر دومین چاه به عنوان یک چاه توصیفی، ابعاد مختلف سیالات در مخازن آن شناسایی شد.
در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی، ژاپنی‌ها برای تکمیل بهره‌برداری از این میدان به ایران آمدند اما چند سال بیشتر دوام نیاوردند و به علت تحریم‌های آمریکا مجبور به ترک ایران شدند.
سال ۸۸ یک شرکت چینی با مشارکت ۷۰ درصدی در کنار شرکت ملی نفت ایران به توسعه میدان نفتی آزادگان ادامه داد. تکنولوژي ضعیف چینی، مانع از امکان حفاری و استقرار دکل در آب شد، بنابراین به خواست چینی‌ها و با موافقت نهادهای بالادستی جمهوری اسلامی تالاب ارزشمند هورالعظیم را خشک کردند تا از بستر آن نفت استخراج کنند.
یکسال قبل، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت:«تالاب هورالعظیم با مجوز شورای عالی امنیت ملی به نفع شرکت نفتی چینی خشک شد.»
احمدرضا لاهیجان‌زاده افزود: ژاپنی‌ها حاضر بودند برای استخراج نفت در حوزه‌های آزادگان و یادآوران با تکنولوژی سطح بالا، همانند استخراج در دریا از این حوزه‌ها بهره‌برداری کنند، اما چینی‌ها حاضر به انجام این کار نشدند و بخاطر ارزانتر شدن پروژه، پیشنهاد خشک شدن هور را دادند که متاسفانه شورای عالی امنیت ملی هم آن را پذیرفت.
چینی‌ها هم نهایتا در سال ۹۳ از پروژه توسعه میدان آزادگان کنار گذاشته شدند و کار به شرکت‌های داخلی واگذار شد.
کارشناسان معتقدند، کندی روند کار در سالهای بعد از خلع ید شرکت چینی و شتاب فزاینده عراق در بهره‌برداری از این میدان مشترک، دستکم ۴۰ میلیارد دلار ضرر نصیب ایران کرده است.
چهاردهم تیر امسال، دولت ابراهیم رئیسی با امضاء یک تفاهم‌نامه ۷ میلیارد دلاری، توسعه میدان آزادگان را به ۶ بانک و ۶ شرکت ایرانی سپرد.
ستاد اجرایی، بنیاد مستضعفان، قرارگاه خاتم، مپنا و پتروپارس شرکت‌هایی هستند که توسعه این میدان به آنها سپرده شده است.
بخش عراقی میدان مشترک آزادگان که میدان مجنون نامیده می‌شود، روزانه ۲۲۰ هزار بشکه تولید نفت دارد و پارسال توسعه این میدان برای دو برابر کردن سطح تولید آغاز شد. عراق یک دهه زودتر از ایران تولید نفت از این میدان عظیم را با کمک شرکت‌های غربی آغاز کرد.
جواد اوجی وزیر نفت جمهوری اسلامی در مراسم امضای تفاهم‌نامه توسعه آزادگان گفت: «توسعه این میدان ۱۱۵ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی خواهد داشت.» این موضوع نشان می‌دهد ایران تنها ۲ میلیارد بشکه از ذخایر ۳۳ میلیارد بشکه‌ای این میدان را در دستور کار استخراج دارد.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز اول تیر از تشکیل کارگروه مشترک همکاری‌های نفتی ایران و عراق به‌ویژه در نقاط مشترک مرزی خبر داد و گفت: امیدواریم بتوانیم با این کارگروه موضوع توسعه یکپارچه میدان‌های مشترک نفتی را به نتیجه برسانیم.
