سینا طوسی، تحلیلگر ارشد در «شورای ملی ایرانیان آمریکا»، در یادداشتی در نشریه نشنال اینترست نوشته است در حالی که دولت بایدن مذاکرات تازه ای را با ایران پیگیری می کند، باید درک دقیقی از تصمیم گیری استراتژیک ایران و آن چه موجب انعطاف پذیری و لجاجت اش می شود داشته باشد.
طوسی می گوید اغلب برای اشاره به واکنش جمهوری اسلامی به فشارهای خارجی سنگین دو نمونه ذکر می شود: پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ و مذاکرات بر سر برجام در سال ۲۰۱۵.
قطعنامه ۵۹۸ که خمینی، رهبر جمهوری اسلامی، از آن به «سر کشیدن جام زهر» یاد کرد اغلب به عنوان نمونه کوتاه آمدن ایران زیر فشار سنگین ذکر می شود. اما، ایران زمانی به مصالحه دست زد که حداقل منافع امنیتی اش تامین شده بود. ایران اروند رود یا هر بخش دیگری از مناطق را به صدام حسین، رهبر عراق، تسلیم نکرد و توافق صلح را پس از شش سال فشار برای پیشروی پذیرفت.
جنگ ایران و عراق برای دهه ها سیاست امنیت ملی جمهوری اسلامی به خصوص راه اندازی برنامه موشک های بالستیک و کروز را شکل داد. ایران از آن زمان آن موشک ها را به عنوان ابزاری بازدارنده در برابر موشک های اسکاد عراقی و تخاصم دشمنان پیگیری کرد. اگر دولت بایدن در پی مهار برنامه موشکی ایران است لازم است نقش آن ها در امنیت ملی ایران را در نظر داشته باشد.
امروز، هیچ کس در سپهر سیاسی ایران از امتیاز دادن بر سر قابلیت های موشکی استقبال نمی کند. یک تحلیلگر چند سال پیش در روزنامه شرق نوشت، اگر غرب هواپیماهای نظامی پیشرفته به عنوان جایگزین تسلیحات دفاعی در اختیار ایران قرار دهد، تهران می تواند با بعضی محدودیت ها در برنامه موشکی اش موافقت کند.
پرزیدنت بایدن نمی تواند انتظار داشته باشد ایران تسلیم توافقی بدتر از برجام شود. ایالات متحده نمی تواند انتظار داشته باشد ایران در مورد موشک ها یا دیگر تدابیر حیاتی برای امنیت اش خود را تسلیم کند. به مسائل خارج از برجام باید از لنز منطقه ای با رویکرد برد-برد نگاه کرد. تلاش ها بر سر محدود کردن شعاع برد موشک ها یا توقف تامین گروه های نیابتی محتمل تر و قابل تحقق تر است تا تمرکز بر برچیدن توان بازدارندگی متعارف ایران. رسیدن به یک برد-برد بر سر یمن که عربستان سعودی را از باتلاقی که برای خودش پدید آورده بیرون بیاورد تا حدی ساده است؛ یمن از کمک های بشردوستانه برخوردار می شود، بمباران ها پایان می گیرد و ایران می تواند در خاتمه دادن به مناقشه نقش ایفا کند. دولت بایدن می تواند مذاکرات منطقه ای را از آن جا شروع کرده و ادامه دهد.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
در همین مورد، یک دیدگاه دیگر را نیز بخوانید:
