اوج‌گیری مناقشه یمن و تشدید احساسات استقلال طلبانه در جنوب

در حالی که مناقشه در یمن شدت می‌گیرد و بر احتمال فرو رفتن آن کشور در جنگ داخلی افزوده می‌شود، ساکنان جنوب بار دیگر صدای خود را برای جدایی از شمال بلند کرده و بر دیوارهای شهر شعار «ما آزادی می‌خواهیم‌« می‌نویسند.

جنوب یمن زمانی مستقل بود و در روزهای اخیر، به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، بار دیگر پرچم جنوب – قرمز، سفید، سیاه و آبی با یک ستاره سرخ – در گوشه و کنار عدن، که زمانی پایتخت بود بر روی دیوارها، بر فراز خانه‌ها و پایگاه‌های شبه نظامیان نمایان است.

آسوشیتدپرس در گزارشی به استیلای شورشیان شیعه حوثی بر صنعا و بیشتر نواحی شمالی یمن، هجوم آنها به جنوب و نیز حملات هوایی ارتش عربستان سعودی برای بیرون راندن شورشیان از قرارگاه‌هایشان پرداخته و می‌گوید طرفداران عبد ربه منصور هادی رئیس جمهوری فراری یمن، از جمله واحدهای ارتش وفادار به او و شبه نظامیان در جنوب حضور دارند، اما بسیاری از آنها احتمالا نه برای برقراری حکومت وی، بلکه جهت تحکیم استقلال خود می‌جنگند.

دامن زدن به حساسیت‌های جدایی‌خواهانه در جنوب، که تقریبا کاملا سنی‌نشین است، باور گسترده‌ای است که حوثی‌ها کارگزاران ایران برای استیلا بر کشور هستند. افزون بر این، علی عبدالله صالح که تا زمان سرنگونی در سال ۲۰۱۱ میلادی نزدیک ۴۰ سال بر یمن حکومت کرده بود، متحد عمده حوثی‌ها است.

هم اکنون، اعضای «نهضت جنوب»، گروه استقلال طلب اصلی، در دفاع در برابر شورشیان، به شبه نظامیان منصور هادی و نیروهای نظامی پیوسته‌اند.

گزارشگر آسوشیتدپرس، از قول یک فعال و عضو برجسته نهضت نقل می‌کند که «ما موظف هستیم از جنوب دفاع کنیم. جنگی است که ممکن است سرانجام به پیکاری برای آزادی و استقلال تبدیل شود. ما در نهضت ابزار صلح‌جویانه را رها خواهیم کرد و علیه حوثی ها اسلحه به دست خواهیم گرفت.»

در ادامه این گزارش می‌آید، شمال در برابر جنوب، تنها خط گسست نیست. شکاف‌های فرقه‌ای دیرینه نیز به همین اندازه خطرناک است. حدود ۳۰ درصد جمعیت یمن شیعه هستند و به شاخه «زیدی» شیعه، که تقریبا فقط در یمن پیدا می‌شود، تعلق دارند؛ بقیه را سنی‌ها تشکیل می‌دهند. هم اینک برخی از قبایل سنی در شمال علیه استیلای حوثی‌ها می‌جنگند.

گزارشگر آسوشیتدپرس می‌گوید بسیاری از ساکنان جنوب ممکن است احساس کنند جدا شدن از شمال به سود آنها خواهد بود. اما احتمالا ناچار خواهند بود با پیشروی نیروهای متحد حوثی–صالح بجنگند. بسیاری از بهترین و مجهزترین واحدهای ارتش از زمان برکناری صالح به او وفادار مانده‌اند، و حالا در کنار حوثی‌ها در حال جنگ هستند.

یمن جنوبی پس از بیش از ۱۰۰ سال حکومت استعماری بریتانیا، از سال ۱۹۶۷ تا سال ۱۹۹۰ میلادی کشوری مستقل بود و عدن پایتخت آن بود و یک دولت کمونیست بر آن حکومت می‌کرد.

جنوبی‌ها همچنین خود را از نظر فرهنگی با شمال متقاوت می‌بینند، آن را بیشتر قبیله‌ای و از نظر مذهبی محافظه کارتر تلقی می‌کنند؛ هرچند در دو دهه گذشته، جنوب از سنت‌های سکولار دور شده است، اما حالا شمار قابل ملاحظه‌ای از مردان ریش می‌گذارند و زنان نیز با حجاب اسلامی سیاه رنگ در انظار عمومی دیده می‌شوند.

به عقیده گزارشگر خبرگزاری آسوشیتدپرس نبردی که انتظار می‌رود آغاز شود، خاطرات جنگ ویرانگر سال ۱۹۹۴ در یمن را زنده می‌کند؛ زمانی که دولت عبدالله صالح در شمال، تلاش جنوب برای جدایی را بار دیگر سرکوب کرد.

منصور هادی جنوبی است. با این حال، حتی در حالی که از عدن می‌گریخت، تاکید کرد هدف مقاومت او در برابر حوثی‌ها این است که کشور را متحد نگاه دارد.

یکی از مشاوران منصور هادی در گفت‌و‌گو با آسوشیتدپرس پذیرفت تحولات اخیر در یمن به جدایی اشاره دارد، اما علیه چنین پیامدی هشدار داد.