پهپاد و کروز دوربرد؛ روسیه تاکتیک حمله به اوکراین را تغییر داده است

بخشی از یک پهپاد ساقط شده در نزدیکی تأسیسات ذخیره سوخت اوکراین در خارکف، که دولت اوکراین باور دارد متعلق به پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ ساخت ایران است.

رویترز در مطلبی تحلیلی پیرامون استفاده روسیه از پهپاد در جنگ علیه اوکراین نوشته است ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در هفته‌های اخیر تاکتیک حملات هوایی به اهداف زیرساختی را در سراسر اوکراین تغییر داده و به استفاده از دو سلاح اصلی روی آورده است: موشک‌های کروز دوربرد و «پهپاد انتحاری».

هر دو به سمت هدف پرواز می‌کنند و وقتی به آن می‌رسند منفجر می‌شوند، اما تهدیدهای متفاوتی را ایجاد می‌کنند.

به نوشته رویترز، هر فروند موشک کروز صدها هزار یا میلیون‌ها دلار قیمت دارد، سریع پرواز می‌کند، سرنگون کردنش دشوار است، و محموله‌های عظیمی از مواد منفجره را حمل می‌کند. اما اکنون شاید تهدید بزرگتر برای اوکراین از سوی پهپادها باشد؛ چون هر چند پهپادها کوچک‌تر، سرعتشان کمتر و سرنگون کردنشان آسان‌تر است، اما به خاطر ارزان‌تر بودن برای روسیه به صرفه‌ترند، و آن قدر زیادند که به صورت دسته‌جمعی به هدف حمله می‌کنند

رویترز در ادامه با اشاره به روند جنگ روسیه علیه اوکراین می‌نویسد پوتین در ۱۸ مهر تاکتیک جدید خود را با بزرگترین حملات هوایی از زمان شروع جنگ به کار گرفت، و تنها در یک روز، با پرتاب بیش از ۸۰ موشک کروز به اهدافی در سراسر اوکراین، صدها میلیون دلار هزینه کرد.

به نظر می‌رسد موشک‌های کالیبر روسیه می‌توانند تا ۲۰۰۰ کیلومتر پرواز کنند، با چندین برابر سرعت صوت بر روی اهداف خود فرود آیند و کلاهک‌هایی با وزن بیش از ۴۰۰ کیلوگرم حمل کنند که احتمالاً شامل سلاح‌های هسته‌ای نیز می‌شود. این موشک‌ها برای نابود کردن اهداف نظامی با ارزش بالا مانند کشتی‌های جنگی یا مراکز فرماندهی دشمن طراحی شده‌اند. ساقط کردن آنها مستلزم دفاع هوایی پیشرفته است که به جای حفاظت از یک منطقه وسیع، برای دفاع از اهداف خاص و مهم مناسب است.

کی‌یف مدعی است که بیش از نیمی از موشک‌های روسیه را در هفته‌های گذشته سرنگون کرده است. اما رگبار بزرگ موشک‌های روسی در روز ۱۸ مهر، دستکم ۱۹ کشته برجاگذاشت و منابع برق در سراسر اوکراین قطع شد.

تحلیلگران غربی دقیقاً نمی‌دانند که چه تعداد موشک در زرادخانه‌های روسیه باقی مانده، اما مسکو از هفته گذشته به این سو، به طور محدودی از موشک‌هایش استفاده می‌کند، و نمی‌تواند به طور پایدار حملاتی در چنین مقیاس بزرگی انجام دهد. از این رو به سلاح «ارزانتر» یعنی پهپاد روی آورده است.

پهپاد می‌تواند برای نظارت یا به عنوان سکویی برای شلیک مهمات به سمت زمین استفاده شود.

هر پهپاد به اصطلاح «انتحاری» - مانند پهپاد شاهد ساخت ایران، کم و بیش به اندازه یک خودروی کوچک هزینه دارد. روسیه تنها در چند هفته گذشته صدها فروند از این پهپادها را علیه اوکراین به کار گرفته و گمان می‌رود که ۲۰۰۰ فروند از ایران خریداری کرده است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، روز چهارشنبه گفت که ارتش در ماه گذشته ۲۳۳ پهپاد شاهد را سرنگون کرده است.

سرعت پرواز پهپاد به قدری کند است که می‌توان آن را با یک تفنگ دقیق نشانه گرفت و سرنگون کرد. پهپاد قابلیت حمل تنها یک محموله انفجاری کوچک در حد خمپاره را دارد. با این حال، به دلیل هزینه پایین پهپادها، می‌توان آن‌ها را به صورت دسته‌جمعی به کار گرفت، که به این ترتیب، دستکم یکی دو پهپاد به هدف می‌خورد و باعث کشته شدن غیرنظامیان یا تخریب هدف‌های پراکنده می‌شود.

دفاع هوایی پیشرفته‌ای که برای محافظت از اهداف با ارزش در برابر موشک‌ها استفاده می شود، برای متوقف کردن پهپادهای ارزان قیمت مناسب نیست. در عوض، سامانه‌های دفاعی تخصصی ضد پهپاد از حسگرهایی استفاده می‌کنند که می‌توانند آمدن آن‌ها را «بشنوند» و با نرم‌افزار هوش مصنوعی برای کمک به شناسایی و ردیابی، آنها را از زمین هدف قرار دهند.