انتقاد رئیس اتاق بازرگانی از دولت؛ «آماربازی» هم به اندازه «آمارسازی» خطرناک است

در ادامه انتقادات از رویکرد «آمارسازی» و بازی با آمار توسط دولت؛ حسین سلاح‌ورزی رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز به ادعای وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی مبنی بر اینکه «تراز تجاری کشور بیش از ده میلیارد دلار مثبت است» نوشت که «نصیحت دلسوزانه: آماربازی هم به اندازه آمارسازی خطرناک و گمراه کننده است.»

عبدالناصر همتی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی نیز از آمارهای وزیر اقتصاد انتقاد کرده و گفته بود که «وزیر اقتصاد در اقدامی عجیب کسری تجاری ۸ میلیارد دلاری را با اضافه کردن نفت، تراز تجاری مثبتِ ۱۰ میلیارد اعلام کردند.»

همتی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «جهت اطلاع، آقای خاندوزی تراز تجاری مثبت با صادرات نفت، دستاورد جدیدی نیست؛ مهم این است که تراز غیرتجاری مثبت باشد.»

آمارسازی در جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر به‌صورت عریان‌تر از گذشته در حال انجام است تا جایی که رسانه‌ها نیز بدون تعارف از اصطلاحاتی مانند «آمارسازی» و «حبس آماری» استفاده می‌کنند.

در همین رابطه وب‌سایت خبری «آفتاب امروز» شنبه چهارم آذرماه در گزارشی با عنوان «اشتغال یا آمارسازی» نوشته است که «متاسفانه مسئولان امر فقط دنبال آمارسازی هستند و در واقعیت امر خبری از کاهش میزان بیکاران، کاهش مددجویان تحت حمایت و... نیست.»

این گزارش تاکید می‌کند که هرچه هست کاغذبازی دولتی و تبلیغات رسانه‌ای مسئولان است و هر روز بر تعداد شهروندان نیازمند و متقاضی برای تحت پوشش قرار گرفتن افزوده می‌شود.

آمارسازی در تمامی دستگاه‌های اقتصادی ایران به چشم می‌خورد و برای نمونه خرداد ماه سال جاری در حالی که مرکز آمار ایران و بانک مرکزی میزان تورم را حدود ۴۵ تا ۵۵ درصد اعلام کرده‌ بودند وب‌سایت اقتصادی «اکو ایران» نوشت تورم نقطه‌ای فروردین امسال در مرز ۷۰ درصدی قرار دارد.

آمارسازی اما با اهداف مختلف از جمله تبلیغات و تاثیرگذاری در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی صورت می‌گیرد. در یک مورد خرداد ماه امسال فرامرز توفیقی فعال حوزه کارگری دولت را به آمارسازی متهم کرد و گفت که برای «مهار تورم» سال پایه محاسبه‌ تورم را تغییر دادند و عددها را صوری پایین کشیدند.

تکرار آمارهای متناقض و به دور از واقعیت‌های اقتصاد ایران از سوی ابراهیم رئیسی و محمد مخبر [معاون اول او] نیز در دو سال اخیر بارها خبر ساز شده و رسانه‌ها و کارشناسان از «بی‌سوادی» رئیس دولت و «آمارسازی» وزرا انتقاد کرده‌اند.

در همین رابطه روزنامه «هم‌میهن» ۲۲ شهریورماه ۱۴۰۲ نوشت که به سران دولت آمار و ارقام غلط می‌دهند و از آنجا که رئیسی و معاون اول او «چیزی از اقتصاد نمی‌دانند» آن عددها را می‌پذیرند.

برخی‌ها نیز آمارسازی را پوششی برای ناکامی دولت در تحقق وعده‌‌ها می‌دانند بطوریکه کامران ندری عضو هیات علمی دانشگاه «امام صادق» گفته است که رئیسی و دولت چون در ابتدا وعده‌هایی دادند و نتوانستند به آنها عمل کنند، «ناچارند به شکل‌های مختلف یک کارنامه مثبت از خود به نمایش بگذارند.»

تحلیلگران معتقدند این رویکرد دولت در بلند مدت قابل ادامه دادن نیست و واقعیت‌های اقتصادی تاثیر خود را در سبد رفاه خانوار در ابعاد مختلف از جمله معیشت و بهداشت و درمان خواهد گذاشت. برهمین اساس کارشناسان بر این باورند که با بدتر شدن شرایط اقتصادی مردم؛ دولت یا رویکرد خود در مسايل را تغییر خواهد داد یا خود را آماده برخورد رادیکال با معترضان به وضع موجود خواهد کرد.