کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه در وین پیشنهاد اعراب را درمورد بررسی آنچه زرادخانه اتمی اسرائیل خوانده می شود، رد کردند. اقدامی که موفقیتی دیپلماتیک برای این دولت یهودی و کشورهای غربی مخالف با این پیشنهاد به شمار می رود.
کشورهای عربی با ارائه متنی غیر الزام آور به اجلاس سالانه آژانس که ۱۶۲ کشور جهان در آن عضویت دارند، از اسرائیل خواسته اند به پیمان جهانی ضد تسلیحات اتمی بپیوندد. این کشورها همچنین در این متن دلسردی خود را از عدم پیشرفت منع سلاح های اتمی در خاورمیانه ابراز داشته اند.
آمریکا و متحدانش با استدلال «ضد سازنده» بودن این قطعنامه، آن را رد کردند. مقام های غربی می گویند در مذاکرات مقدماتی که در سال گذشته برای برگزاری کنفرانسی درباره تاسیس خاورمیانه عاری از سلاح های کشتار جمعی به عمل آمد، پیشرفت هایی به دست آمده است.
به گزارش رویترز از وین، ۵۸ کشور به پیشنهاد اعراب رای مخالف، و ۴۵ کشور به آن رای موافق دادند. کشورهای دیگر یا رای ممتنع دادند و یا غایب بودند. رویترز نتیجه این رای گیری را روشنگرانه تر از رای گیری مشابه در اجلاس سال گذشته دانسته است.
رویترز در این گزارش از فعالیت های شدید دو طرف برای جلب آرا به سود خود گزارش داده وافزوده است در وضعیتی که برخی کشورهای عربی در حمله های هوایی علیه پیکارجویان داعش به آمریکا پیوسته اند، و با توجه به اختلاف نظرهای عمیقی که بر سر مسئله تسلیحات اتمی در خاورمیانه وجود دارد، این قطعنامه دارای اهمیت نمادین ژئو- استراتژیک است.
اسرائیل، که گمان می رود تنها زرادخانه اتمی منطقه را در اختیار داشته باشد، بارها توسط کشورهای عربی و ایران محکوم شده است. اسرائیل در عین حال تنها کشور خاورمیانه است که بیمان منع گسترش سلاح اتمی یا ان پی تی را امضا نکرده است.
روز پنجشنبه در اجلاس سالانه آژانس انرژی اتمی، پیش نویسی که توسط ۱۸ کشور عربی تهیه شده بود در میان اعضا توزیع شد که «از توانایی های اتمی اسرائیل ابراز نگرانی کرده و از این کشور خواسته است به ان پی تی بپیوندد و همه تاسیسات هسته ای خود را زیر نظر بازرسان آژآنس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد.»
آمریکا و اسرائیل فعالیت های هسته ای ایران را خطر اصلی میدانند. این در حالی ست که ایران برنامه اتمی خود را صلح آمیز و عاری از هدف های تسلیحاتی توصیف می کند.
اسرائیل با درپیش گرفتن سیاستی ابهام آمیز به منظور ایجاد اختلاف میان کشورهای عرب و مسلمان، هرگز وجود سلاح های اتمی را نه انکار و نه تایید کرده است. اسرائیل پیوستن به ان پی تی را موکول به برقراری پیمان صلح گسترده در خاورمیانه کرده است.
تاخیر نومید کننده
در سال ۲۰۱۰ کشورهای قدرتمند جهان با طرح مصر برای برگزاری کنفرانسی بین المللی درمورد ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح های کشتار جمعی موافقت کردند. اما آمریکا، که همراه با روسیه و بریتانیا یکی از حامیان عمده این طرح بود، در اواخر سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که این طرح درتاریخی که برای آن تعیین شده بود، یعنی در دسامبر ۲۰۱۲ ، برگزار نخواهد شد.
با یان حال روز پنجشنبه یک مقام ارشد آمریکایی به خبرنگاران گفت مقام های عرب و اسرائیلی در سال گذشته پنج دیدار در سویس برای مذاکره در باره این مسئله داشته اند.
تام کانتریمن، معاون وزارت خارجه آمریکا در امور منع گسترش از وجود تغییر در موضع اسرائیل خبرداد که به گفته او «در آغاز و هنگامی که این طرح در چهار سال پیش پیشنهاد شد، آن را جدی نمی گرفت».
اما اکنون مقام های اسرائیلی «به روشنی اعلام کرده اند که در صورت وجود برنامه ای برای تامین منافع امنیتی همه شرکت کنندگان منطقه، آماده شرکت در این کنفرانس هستند.»
نماینده بریتانیا در آژانس نیز گفت لندن امیدوار است که این کنفرانس بزودی «تا پایان سال جاری و براساس تمهیداتی که مورد قبول همه کشورهای منطقه است، برگزار شود».
سوزان لو ژون دالگیرشک افزود: «این تاخیر بی شک دلسردی آور است. اما تاسیس خاورمیانه عاری از سلاح کشتار جمعی امری بلندپروازانه است که به زمان، صبر و همت جمعی نیاز دارد.»
ایران که عضو ان تی پی نیز هست، برخلاف اسرائیل، برای پایان دادن به مخالفت های جهانی مربوط به برنامه اتمی اش که به تحمیل تحریم های اقتصادی انجامیده است، با شش قدرت جهانی به گفت و گو پرداخته است.