زندان قزلحصار به عنوان یکی از زندان‌های مخوف جمهوری اسلامی شناخته می‌شود. صدای آمریکا به نقل از دو شاهد عینی که خواستند نام‌شان فاش نشود وضعیت بهداشت، تراکم جمعیت، چرخه قاچاق مواد مخدر، و نقض حقوق بشر در این زندان استان البرز را به تصویر کشیده است؛ جایی که گفته می‌شود «۱۵ هزار» زندانی را در خود جا داده است.
- تراکم جمعیت
بنا بر «مشاهدات میدانی» دو شاهد عینی، تنها در یکی از سالن‌های زندان قزلحصار با ظرفیت جمعیت نسبی حدود ۲۰۰ نفر، «بیش از ۴۰۰ نفر» نگهداری می‌شوند و در یک «حسینیه» که به عنوان «حسینیه خواب» شناخته می‌شود، نزدیک به «۱۰۰ نفر» زندانی حضور دارند.
به گفته این شاهدان، تراکم جمعیت زندانیان در زندان قزلحصار «۱۵ هزار نفر» است و محل نگهداری آنها از امکانات لازم برای زندگی برخوردار نیست. به طور مثال، اتاق‌های «۱.۵ در ۲ متر» واحد چهارم بند ۲۱ سالن دو زندان قزلحصار که زندانیان سیاسی در آن نگهداری می‌شوند، «شبیه به گور دخمه» است.
بنا بر روایت این دو شاهد عینی، «حمام و سرویس بهداشتی» در این زندان به میزان کافی وجود ندارد و جیره «آب گرم روزی دو ساعت» است که آن هم در «بسیاری از مواقع گرم نمی‌شود و یا قطع است.»
همچنین «مشکل قطع برق» در زندان قزلحصار وجود دارد، در حالی که «برق اضطراری نیز وجود ندارد» در زمان قطعی برق، امکانات مختلف از جمله «سیستم گرمایشی و حتی تلفن»، به طور هم‌زمان قطع می‌شود.
قطع سیستم گرمایشی و آب گرم در فصل زمستان، که دمای منطقه هوا اغلب زیر صفر درجه سانتی‌گراد است، زندگی در این زندان را بیش از پیش دشوار می‌کند.
به گفته شاهدان عینی، سیستم تلفن‌های زندان در اختیارشرکت «آسیاتک» است که «مشخصا سهامدار آن سپاه پاسداران است» و «این تلفن‌ها شنود برخط می‌شود» تا «در صورت انتشار اخبار زندان یا گزارش‌ها درباره شرایط زندانیان» و یا در صورت انتشار «فایل صوتی» از زندانیان، «بلافاصله قطع می‌شود.»
شاهدان عینی صدای آمریکا در زندان قزلحصار، خواهان جلب توجه «فعالان و کنشگران» به این مسئله شدند و آسیاتک را شرکتی «سانسورگر» خواندند و خواهان «تحریم» آن شدند.
پیش از این نیز، جمعی از زندانیان سیاسی بند زنان زندان اوین در بیانیه‌ای با اشاره به «همدستی امنیتی زندان و شرکت آسیاتک» خواستار تحریم این شرکت شده بودند.
همچنین ببینید: افزایش «آزار زندانیان سیاسی»؛ جمعی از زندانیان زن اوین خواستار تحریم شرکت «آسیاتک» شدند
- تغذیه غیراستاندارد و کمبودهای بهداشتی
بنا بر اظهارات دو شاهد عینی، تغذیه عمومی زندانیان در قزلحصار، «نامناسب و غیر استاندارد» است، به طوری که «غذا کم و با کیفیت بسیار بد» است و «گوشت قرمز و میوه» از سبد غذایی عمومی زندان حذف شده و نبود «بازرسی» و «نظارت کافی» موجبات «سوءاستفاده» مدیران زندان را فراهم می‌کند.
شاهدان به صدای آمریکا گفتند که زندانیان «برای تأمین نیازهایشان» مجبور می‌شوند به «فروشگاه زندان» مراجعه کنند و «زندانیانی که توان خرید ندارند مجبور به خدمات‌رسانی و بیگاری برای زندان» می‌شوند.
به گفته شاهدان، این دسته از زندانیان مجبور می‌شوند در «بخش کارخانجات» از ساعت «هشت صبح تا چهار بعدازظهر» برای حقوق ماهیانه «حدود۲۰۰ هزار تومان» کار کنند.
بنا بر این گزارش، «کمبود پزشکان متخصص، پرستار، لوازم پزشکی، وحتی دارو و تخت بستری» و همچنین «فقدان یک محیط درمانی مناسب» در زندان قزلحصار، «کاملا آشکار است.»
همچنین ببینید: منبع آگاه به صدای آمریکا: زندان بهبهان «برای خودش جهنمی» است
- چرخه قاچاق مواد مخدر
این دو منبع مطلع با اشاره به وجود «چرخه تجارت (قاچاق) مواد مخدر» در زندان، تأکید کردند که این وضعیت «سبب شکل گرفتن باندهای مافیایی» در زندان شده که «سودهای کلانی به جیب می‌زنند.»
به گفته این شاهدان، مصرف این مواد مخدر که در مواردی به صورت «جاساز در بدن» و یا از طریق نزدیکان برخی از زندانیان فعال در چرخه مواد مخدر وارد زندان می‌شود و زندانیان با پیشینه مواد مخدر را درگیر سوءمصرف نگه می‌دارد.
بنا بر این گزارش، مصرف مواد مخدر در بین زندانیانی که با «پیش‌زمینه اعتیاد وارد زندان شده‌اند»، رواج دارد و با مصرف این مخدرها «به تعبیر خودشان زمان حبسشان زودتر» می‌گذرد.
- سلول‌های انفرادی اعدام و تنبیه زندانیان سیاسی
به گفته شاهدان عینی، «واحد ۳ زندان قرلحصار، در ساختمان ستادی دفتر مدیران ارشد زندان واقع است که پس از تخلیه زندان رجایی‌شهر مدیران، زندانبانان و زندانیان بخش‌های مختلف این زندان» از جمله با اتهامات قتل، زورگیری، تجاوز، سرقت مسلحانه، بند جوانان و زندانیان اهل تسنن به آن جا منتقل شده‌اند.
دو شاهد عینی بر وجود سلول‌های انفرادی معروف به «سوئیت» تأکید کردند که به گفته آنها «از جمله شاخص‌ترین بندها» در ساختمان ستاد است.
به گفته شاهدان، سوئیت یا سلول انفرادی جایی است که «در واقع اعدامیان را جهت اجرای حکم چند روز زودتر به آن جا می‌برند و از آن جا معمولا چهارشنبه یا حتی جدیدا در روزهای دیگر به قتل‌گاه می‌برند.»
این دو شاهد شرح دادند که شب قبل از اجرای اعدام، «آخوندی برای اجرای مراسم مذهبی برای فرد اعدامی» به آن سلول می‌رود و «آن شب فقط صدای گریه و شیون می‌آید.»
همچنین ببینید: عفو بین‌الملل: چهار زندانی کُرد در قزلحصار در «خطر جدی اعدام» هستندبر اساس این گزارش، در پشت همین سالن، سوئیتی قرار دارد که «زندانیانی که - مثلا با هم درگیر شده‌اند - به صورت تنبیهی به آن جا برده می‌شوند» و وقتی «وارد سلول های دربسته می‌شوند»، درصورت اعتراض «مورد ضرب و شتم زندانبانان قرار می‌گیرند.»
شاهدان همچنین می‌گویند، در راهرو همین سوئیت «حلقه‌هایی فلزی درون دیوار جهت غل و زنجیر کردن» زندانیان وجود دارد. به این ترتیب که زندانی با «دو حلقه که یکی به دست و دیگری به پا به صورت ایستاده دستبند و پابند می‌شود» و این حلقه‌ها برای زندانیانی که «به اصطلاح خطرناک» خوانده می‌شوند، «تعبیه شده است.»
بنا بر تأکید این دو شاهد، این سوییت «همان جایی است که زندانیان سیاسی تبعیدی اوین جهت فشار روحی و روانی و جسمی مضاعف به آن جا برده می‌شوند» و «حتی زندانیان سیاسی که اعتصاب غذا یا اعتراضی می‌کنند، گاه با رأی» مقامات زندان، از جمله «شورای انضباطی متشکل از مدیر زندان، معاون زندان، حفاظت اطلاعات، و بازرسی» برای «تنبیه و اعمال فشار روانه آن جا می‌شوند.»
همچنین ببینید: شبکه حقوق بشر کردستان: وضعیت سلامتی سامان یاسین «نامناسب» است
- رفتارهای «غیرانسانی» با ملاقات‌کنندگان
بنا بر اظهارات این دو شاهد عینی، «یکی دیگر از معضلات مشهود در این زندان، ملاقات زندانیان با خانواده است» که «رفتارهای نامناسب و غیرانسانی که از سال‌های قبل به جهت وجود هزاران زندانی قربانی مواد مخدراعمال گشته» در حال حاضر «همچنان به شکل‌های دیگر با خانواده زندانیان سیاسی نیز انجام شده است.»
شاهدان عینی از «اجباری کردن چادر» برای زنان در ملاقات‌ها، «بازرسی غیرانسانی کودکان که تا آخر عمر در ذهن آنان نقش خواهد بست، در آوردن کفش و پوشاندن دمپایی و دیگر روش‌های بازرسی بدنی غیرقانونی از جمله لمس کردن نقاط حساس بدن» به عنوان نمونه‌هایی از «رفتارهای غیر انسانی» مقامات زندان قزلحصار با خانواده‌های زندانیان نام بردند که به گفته آنها «مصداق بارز نقض حقوق شهروندی، کرامت انسانی و حقوق بشر است» و «موجب اعتراض وسیع خانواده‌ها و زندانیان سیاسی واقع گردیده است.»
پیش از این نیز برخی زندانیان سیاسی از جمله حمزه سواری، زندان قزلحصار را «قتلگاهی وحشتناک» توصیف کرده‌اند که «بوی هولناک مرگ» در آن پیچیده است.
همچنین ببینید: روایت یک زندانی سیاسی از «بوی هولناک مرگ» در قزلحصار: «قتلگاهی وحشتناک» است