تظاهرات و اعتراضات ضدحکومتی معترضان در ایران چهل و سه روز پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد، همچنان در شهرهای مختلف ایران ادامه دارد.
همزمان، روز شنبه در ده‌ها شهر جهان تجمع‌هایی برای ابراز همبستگی با معترضان در ایران ترتیب داده شده است.
این تجمعات از شرق کره زمین و نیوزلند آغاز شده و به مرور در کشورهای دیگر برگزار می‌شود.
در ایران و در اهواز، اعتراض و اعتصاب در دانشگاه جندی شاپور گزارش شده است:
روز جمعه چه گذشت؟
روز جمعه مراسم چهلم فریدون محمودی، از کشته‌شدگان اعتراضات اخیر، در سقز برگزار شد.
در بریموند کرمانشاه نیز مراسم چهلم رضا شهپرنیا، یکی دیگر از کشته‌شدگان اعتراضات اخیر، با حضور ده‌ها نفر بر مزار او برگزار شد.
در مراسم چهلم میلاد زارع، از جوانان کشته شده در اعتراضات اخیر در بابل، حاضران شعارهای «این همه سال جنایت مرگ بر این ولایت» و «بسیجی جیره‌خور آخرشه خوب بخور» دادند.
چند شهر سیستان و بلوچستان از جمله زاهدان، ایرانشهر، و سراوان همانند جمعه‌های گذشته صحنه تظاهرات مردمی برای خون‌خواهی و پاسخگو کردن عاملان کشتار «جمعه خونین» زاهدان بود.
برخی شهروندان از هدف قرار گرفتن معترضان در زاهدان «با تیر جنگی» خبر می‌دهند:
معترضان در زاهدان با شعارهای «مرگ بر خامنه‌ای» و «آخوند باید گم بشه» به خیابانها رفتند.
ویدیوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نشان می‌دهند که ماموران حکومتی در سراوان به سوی معترضان گاز اشک‌آور شلیک می‌کنند.
ویدیوهای دیگری نیز منتشر شده است که از تیراندازی به معترضان در مهاباد حکایت دارد؛
همچنین در ویدیویی که از تشییع جنازه مسعود احمدزاده، از کشته‌شدگان اعتراضات مهاباد، منتشر شده مردم شعار می‌دهند «شهید نمی‌میرد.»
علی کریمی روز جمعه با انتشار توییتی که در آن تصویر یکی از ماموران حکومتی در محاصره مردم نقاط مختلف ایران دیده می‌شود، و متن نوشته آن شبیه بندهای ترانه «برای» شروین است به رخدادهای اخیر، از جمله شاهچراغ در شیراز و استان‌های سیستان و کردستان و خوزستان واکنش نشان داد.
او در این توییت نوشت: «برای شیراز و شاهچراغ، برای زاهدان و سیستان، برای مهاباد و کردستان، برای اهواز و خوزستان، برای آرامش مردم کل ایران.»
این درحالی است که بنا به گزارش‌ها تجمع بزرگی هم پنجشنبه شب در مسجد مکی زاهدان و در حمایت از مولوی عبدالحمید، امام جمعه این شهر برگزار شد. مولوی عبدالحمید در این نشست خود را یک شهروند ساده ایرانی معرفی کرد و گفت: «من یک طلبه و یک فرد عادی در این جامعه هستم. آن چه ما می‌گوییم به عنوان شهروند ایرانی است. ما شهروند هستیم و هر شهروند حق حرف دارد.»
در تارنمای رسمی امام جمعه زاهدان همچنین به دیدار و حمایت سران طوایف شهرستان‌های راسک، سرباز و گلشن اشاره شده است و این تارنما آورده است که «مطالبات مولانا عبدالحمید مطالبات ملی و خواسته بسیاری از شیعیان است.» در این تارنما همچنین ضمن اشاره به حادثه جمعه خونین زاهدان، حمله به شاهچراغ نیز مورد نکوهش قرار داده شده است و آمده است: «جنایت محکوم است چه در شاهچراغ شیراز باشد چه در مصلای زاهدان.»
شامگاه پنجشنبه نیز در بسیاری از شهرها از جمله تهران، اصفهان، سنندج، مشهد، جیرفت، بندر انزلی، رشت، مهاباد، بهبهان، بروجرد قزوین، لاهیجان و اراک جو امنیتی شدید برقرار بود. در تصاویر منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی صدای شلیک پیاپی گلوله شنیده می‌شود.
این درحالی است که یک روز پس از برگزاری مراسم چهلم مهسا امینی، نیروهای حکومتی روز پنجشنبه به معترضان در مهاباد شلیک کردند. همزمان، مراسم چهلم کشته شدن نیکا شاکرمی در خرم‌آباد برگزار شد.
نیروهای حکومتی با حمله به حاضران در مراسم چهلم نیکا شاکرمی، نوجوان ۱۶ ساله کشته شده در جریان سرکوب اعتراضات سراسری، به مردم شلیک کردند.
یک منبع آگاه در این باره به صدای آمریکا گفت، پس از سخنان مادر نیکا شاکرمی در مراسم و شعار دادن حاضران، مأموران حکومتی پل مواصلاتی جاده و آرامستان حیات‌الغیب را به قصد بازداشت حاضران بسته‌اند، اما با مقاومت مردم مواجه شده‌اند.
به گفته این منبع نزدیک به خانواده شاکرمی، مأموران حکومتی با شلیک تیر ساچمه‌ای عده‌ای از حاضران را زخمی کرده‌اند و جو به‌شدت امنیتی بوده است.
تصاویری در شبکههای اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد معترضان با آجر و سنگ به مقابله با نیروهای امنیتی پرداختند.
در این مراسم مردم از شهرهای کوهدشت، خرم‌آباد، ویسیان و معمولان حضور داشته‌اند و مردم علاوه بر هم‌خوانی ترانه «دایه دایه وقت جنگه»، شعارهایی از جمله «امسال سال خونه، سیدعلی سرنگونه» «نیکای ما رو بردن، جنازه‌ش رو آوردن»، «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنه‌ای» داده شده است.
به گفته این منبع آگاه، مأموران امنیتی گوشی شماری از حاضران را پس از مراسم توقیف کرده‌اند.
حاضران در مراسم چهلم نیکا شاکرمی همچنین شعار «این همه لشکر آمده، به عشق نیکا آمده» و «آزادی آزادی آزادی» داده‌اند.
شماری از زنان شرکت‌کننده در این مراسم حجاب اجباری نیز خود را از سر درآورده‌اند.
معترضان در مراسم نیکا شاکرمی شعار دادند: «لرستان تا کردستان، جانم فدای ایران»
گزارش‌های تصویری نیز حاکی از آن است که روز پنجشنبه پنجم آبان، معترضان در خرم‌آباد شعار می‌دهند: «نیکای ما رو بردن، جنازه‌ش رو آوردن» و «ما همه نیکا هستیم، بجنگ تا بجنگیم.»
پیشتر خانواده نیکا شاکرمی، مراسم چهلم او بعدازظهر پنجشنبه بر مزار او در آرامستان روستای حیات‌الغیب در لرستان برگزار شد.
همزمان با برگزاری مراسم چهلم نیکا شاکرمی در لرستان، دانشجویان معترض در دانشگاه آزاد تهران نیز راهپیمایی کردند و شعار دادند: «نیکای ما رو بردن، جنازه‌ش رو آوردن»
بخشهایی از شهر تهران نیز پنجشنبه شب، شاهد اعتراضات مردم و شعارهای آنان بر ضد جمهوری اسلامی بود. معترضان در چیتگر ، رهبر جمهوری اسلامی را هدف شعارهای خود قرار دادند.
بر اساس تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی ساعتی بعد نیروهای امنیتی در منطقه حاضر شده و به سوی آپارتمانهای مردم گاز اشک‌آور شلیک کردند.
یک ویدئوی دیگر از بوشهر، نشان می‌دهد که دانشجویان دانشکده هنر و معماری بوشهر در تجمعی ترانه «برای آزادی» شروین حاجی‌پور را هم‌خوانی می‌کنند و دختری دانشجو از فیلم‌برداری نیروهای بسیج از این تجمع جلوگیری می‌کند.
سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو» گزارش داده طی شش هفته اعتراضات سراسری در مناطق عمدتا کردنشین ایران، دستکم ۵۰ شهروند کُرد از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند.
کیوان درویشی، محمد لطف‌اللهی، محمد شریعتی، و سارینا ساعدی در سنندج، زانیار ابوبکری، کبری شیخ سقا، و شاهو خضری در مهاباد، مطلب سعیدپیرو، و فریدون فرجی در بانه، و افشین آشام در قصرشیرین ١٠ شهروند کُردی هستند که در جریان اعتراضات چهارشنبه و پنجشنبه توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند.
پیشتر هویت «اسماعیل مولودی ۳۵ ساله» از مهاباد و محمد شریعتی ۲۱ ساله از سنندج به عنوان دو شهروند کُرد کشته‌شده توسط نیروهای حکومتی تایید شده بود.
گزارش شده است که شلیک به معترضان پس از آغاز اعتراضات در پی مراسم خاک‌سپاری اسماعیل مولودی (سمکو) بوده است.
تصاویر ویدئویی نشان می‌دهد که در کوچه‌های یک محله در مهاباد، صدای شلیک ممتد گلوله می‌آید.
یک ویدئوی دیگر، در آتش سوختن ساختمانی را نشان می‌دهد که گفته شده فرمانداری مهاباد است.
اما ویدیویی دیگر مقابله مادر جواد حیدری، از کشته‌شدگان اعتراضات، را با مأموران نشان می‌دهد که از کندن تصاویر فرزندش توسط نیروهای حکومتی جلوگیری می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، جواد حیدری روز ۳۱ شهریور در جریان اعتراضات در پارک ملت قزوین کشته شده است.
شمار جان‌باختگان اعتراضات در ایران که در واکنش به کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد و سرکوب گسترده از سوی نیروهای امنیتی را به همراه داشت به ۲۶۶ نفر رسید.
در حالی که نهادهای حقوق بشری تا پایان چهارم آبان شمار کشته‌شدگان اعتراضات اخیر ایران را ۲۵۲ تن اعلام کرده بودند، این آمار در پایان پنجمین روز از ماه آبان به ۲۶۶ نفر رسید.
به گزارش خبرگزاری «هرانا» از ۲۶ شهریور تا ۵ آبان دستکم ۳۷ کودک به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند. شمار تلفات نیروهای امنیتی نیز در این مدت ۳۳ نفر اعلام شده است. براساس این گزارش تاکنون ۱۳۹۳۳ نفر از معترضان دستگیر شده‌اند که فقط هویت ۱۰۴۲ نفر از آنها روشن شده است.
همچنین در این روزها معترضان در ۱۲۶ شهر خواستار تغییرات اساسی در سیستم حاکمیتی ایران شدند و دانشجویان ۱۱۵ دانشگاه نیز از این خواسته حمایت کرده‌اند.
در خبری دیگر، سازمان عفو بین‌الملل با اشاره به سرکوب خشن اعتراضات در ایران خواستار تشکیل جلسه فوری شورای حقوق بشر سازمان ملل برای رسیدگی به جرائم جمهوری اسلامی در مقابله با معترضان شد.
این سازمان روز پنجشنبه ۲۷ اکتبر اعلام کرد، طی بیست و چهار ساعت گذشته ، دستکم هشت نفر در چهار استان ایران، به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی و در پی شلیک به معترضان جان خود را از دست داده‌اند.
مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بین الملل اعلام کرد: «استفاده بی‌پروا از سلاح گرم، از جمله مهمات جنگی ، علیه معترضان، نشان‌دهنده بی‌عملی در سطح بین‌المللی است.»
هبا مُرایف، افزود: «همه کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل باید برای جلوگیری از کشتار بیشتر ایرانیان، اقدام قاطعی انجام دهند و بلافاصله جلسه ویژه شورای حقوق بشر را در مورد ایران تشکیل دهند.»
او تاکید کرد: «تعلل در اقدام قاطعانه تنها باعث تشویق مقامات جمهوری اسلامی در سرکوب معترضان و عزادارانی می‌شود که قرار است در روزهای آینده برای برگزاری مراسم چهلم کشته شدگان اعتراضاتی که از میانه سپتامبر آغاز شده، تجمع کنند.»
- تداوم بی‌خبری از حسین رونقی
احمد رونقی ملکی، پدر حسین رونقی، با تأکید بر بی‌خبری از فرزندش می‌گوید، کدام قانون به نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اجازه داده است که پسرم را در مقابل دادسرای اوین بزنند و پایش را بشکنند و او را به همراه وکلایش بازداشت کنند؟
او در پیامی صوتی می‌گوید از مقامات قضایی خواسته است که این مسئله را روشن کنند که «آیا آنها دستور داده بودند که حسین را بدزدند؟»
آقای رونقی با بیان این که وقتی «در قوه قضاییه حقت پایمال می‌شود به کجا باید مراجعه کنی؟»، می‌گوید، «اگر مرا بکشید» هم «کسی باید باشد در کشور که به مردم جواب بدهد.»
پدر این زندانی سیاسی با تأکید بر این که «من کارگری کرده‌ام و فرزندانم را بزرگ کرده‌ام و دزدی و اختلاس نکرده‌ام» می‌گوید که امیدوار است کسانی که به پرونده فرزندش رسیدگی می‌کنند، توجه کنند که بازجویان می‌خواهند از این فعال حقوق بشر زندانی «با شکنجه اعتراف دروغین بگیرند.»
- واکنش‌های جهانی
تداوم اعتراضات در ایران و سرکوب شدید تظاهرکنندگان توسط جمهوری اسلامی در محافل سیاسی جهان مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، این موضوع را در زمره «چالشهای اساسی جهان در قبال قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد» می‌داند.
او پنج شنبه در اتاوا، پایتخت کانادا گفت که با ملانی جولی، همتای کانادائی خود در مورد این موضوع تبادل نظر کردند.
بلینکن گفت: «ما تلاش داریم دولت ایران را بخاطر سرکوب وحشیانه زنان جوان شجاع که کماکان برای احقاق حق خود به خیابانها می آیند، پاسخگو کنیم». اشاره او به تحریم عاملان سرکوب بود.
وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به گذشت چهل روز از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت مأمورین گشت ارشاد جمهوری اسلامی، قاطعانه از بیانیه پایانی جلسه‌ای به میزبانی وزیر امور خارجه کانادا و ۱۱ وزیر خارجه زن دیگر از سراسر جهان اعلام حمایت کرد.
مشاور امنیت ملی کاخ سفید در حاشیه اهدای جایزه شجاعت به مسیح علی‌نژاد به خبرنگار صدای آمریکا گفت: «پیام من به مردم ایران همان است که رئیس جمهوری آمریکا درسازمان ملل در مورد ایران ایراد کرد: ما با مردم ایران و به ویژه زنان ایرانی می‌ایستیم که در حال احقاق حقوق و کرامت خود هستند.»
جیک سالیوان افزود: «ما به حمایت خود از آنها و همه کسانی که در جهان در پی حقوق خود هستند، ادامه می دهیم»
سناتور کورین کریمر در پیامی به معترضان ایران گفت که همکاران دموکرات و جمهوری‌خواه من در سنای ایالات متحده در کنار شما هستند و از دولت خود می‌خواهیم در کنار شما بایستد.
سناتور کریمر در گفت‌وگویی با بخش فارسی صدای آمریکا گفت که مردم ایران با خطر روبه‌رو هستند، ولی خواسته‌های خود را به صورت مدنی دنبال می‌کنند.
او تأکید کرد: «بگذارید اول بگویم که از شجاعت شما سپاسگزارم که به پا خاسته و بیرون آمده‌اید. از این که با صدای خود برای حقوق بشر، حقوق زنان، و ارزش‌هایی که ما در غرب و در ایالات متحده می‌گوییم تلاش می‌کنید. ما به‌ویژه حق آزادی بیان و عقیده را بسیار محترم می‌شماریم و با شما در آن شریک هستیم.»
سناتور کریمر اقدام دولت آمریکا در تحریم علیه شماری از فرماندهان سپاه پاسداران و ناقضان حقوق بشر در جمهوری اسلامی را ستود و توقف مذاکرات برای احیای برجام را گامی مثبت و درست خواند.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد روز جمعه نسبت به رفتار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی با بازداشت‌شدگان و خودداری مقامات ایران از تحویل اجساد کشته‌شدگان به خانواده‌های آنها ابراز نگرانی کرد.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در ایران، روز پنجشنبه گفت جمهوری اسلامی به جای انجام تحقیقاتی مستقل و شفاف درباره چرایی مرگ مهسا (ژینا) امینی، معترضان را به شدت سرکوب کرده است.
به گفته آقای رحمان، با توجه به اینکه مجاری پاسخگویی در ایران وجود ندارد، باید سازوکار مستقلی از سوی جامعه بین‌المللی ایجاد شود تا موارد نقض حقوق بشر در ایران شناسایی و عاملان آن پاسخگو دانسته شوند.
بنیاد نوبل روز جمعه اعلام کرد سفیر ایران به دلیل «وضعیت جدی و رو به وخامت» این کشور، از شرکت کردن در مراسم اهدای جایزه نوبل امسال کنار گذاشته شده است. به طور معمول، سفرای مستقر در سوئد به این رویداد سالانه که در ١٠ دسامبر برگزار می‌شود، دعوت می‌شوند. نمایندگان روسیه و بلاروس نیز به دلیل جنگ در اوکراین از حضور در این مراسم محروم شده‌اند.
- آخرین آمار قربانیان سرکوب اعتراضات
بنا بر آخرین گزارش‌های حقوق بشری، در جریان سرکوب اعتراضات سراسری طی شش هفته، دستکم ۲۵۲ تن کشته شده‌اند که از میان آنها ۳۶ تن زیر ۱۸ سال بوده‌اند. جاوید رحمان در کنفرانس خبری روز پنجشنبه خود گفت احتمالا آمار واقعی کشته‌شدگان بسیار بالاتر از ۲۵۲ نفر است.
بر اساس گزارش ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در این مدت بیش از ۱۳ هزار و ۵۲۳ معترض بازداشت شده‌اند که فقط هویت یک‌هزار و ۱۱ نفر از آنها اعلام شده و از این تعداد ۲۱۷ نفر دانشجوهای بازداشتی دانشگاه‌های مختلف کشور بوده‌اند.
- مقابله به مثل آلمان پس از احضار سفیرش در تهران
وزارت امور خارجه آلمان روز پنجشنبه سفیر ایران در آلمان احضار کرد.
این اقدام آلمان ساعاتی پس از آن آمد که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سفیر این کشور در تهران را به دلیل «مواضع مداخله‌جویانه آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان درباره اوضاع داخلی ایران» احضار کرده بود.
روز چهارشنبه وزیر امور خارجه آلمان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که محدودیت‌هایی را برای مقامات جمهوری اسلامی که در سرکوب اعتراضات نقش داشته‌اند اعمال می‌کند و این تحریم‌ها شامل بستگان نزدیک مقام‌های جمهوری اسلامی نیز خواهد شد.
خانم بائربوک به آماده‌سازی شرایط اعمال تحریم‌های بیشتر توسط اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: «در تلاشیم صدور روادید برای این افراد و ورودشان را به خاک اروپا دشوار کنیم.»
- اعتراضات سراسری
دور جدید اعتراضات از ۲۵ شهریور آغاز شده و در همه استان‌های کشور جریان داشته است.
در جریان این دور اعتراضات که پس از مرگ تحت بازداشت مهسا (ژینا) امینی از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنه‌ای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «نه روسری، نه توسری، آزادی و برابری»، «فکر نکنید امروزه، قرار ما هرروزه»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد» داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانواده‌اش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
* صدای آمریکا در حال حاضر نمی‌تواند صحت همه ویدیوها و گزارش‌ها را به طور مستقل تأیید کند.
