آلن ایر، سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه در پاسخ به پرسش صدای آمریکا درباره اظهارات رهبر جمهوری اسلامی ایران درمورد عدم صدور مجوز بازرسی از تاسیسات نظامی ایران، گفت در رسانهها مذاکره نمیکنیم.
آلن ایر، در برنامه ویژه بخش فارسی صدای آمریکا درباره مذاکرات هستهای شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵ و ایران، افزود «بطور کلی ایران قبول کرده که به ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی خود بپردازد و باید با آژانس (بینالمللی انرژی اتمی) همکاری کند.»
آقای ایر تاکید کرد این همکاری بر اساس پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای، ان.پی.تی، و همینطور پروتکل الحاقی به آن خواهد بود و طبیعتا سازوکاری مشخصی در این راستا وجود دارد.
ایران و شش قدرت جهانی اواسط فرودین ماه سال جاری به تفاهم سیاسی درباره اجزای اساسی توافق جامع بر سر برنامه هستهای ایران دست یافتند که تا پایان مهلت نهم تیر ماه باید ثبت و نهایی شود، که بر اساس آن ایران قرار است پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کند.
اجرای پروتکل الحاقی بازرسی از تاسیسات هستهای کشورها را تسهیل کرده و همچنین امکان دسترسی به مراکز مشکوکی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ارائه شواهد و مدارک خواستار بازدید از آنها میشود را فراهم میکند.
با این حال آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه در سخنانی در تهران طرف مقابل را متهم به «زیادهخواهی» کرد و با اشاره به برخی درخواستها برای بازرسیهای بینالمللی از مراکز نظامی ایران گفت «مطلقاً» چنین اجازهای داده نخواهد شد.
ایالات متحده و همپیمانان آن میگویند ایران در پوشش یک برنامه صلحآمیز هستهای درصدد دست یافتن به توانایی ساخت سلاح هستهای است. ایران این اتهام را رد میکند و میگوید برنامه هستهای آن کشور برای تولید برق و نیز کابردهای علمی آن در زمینههای پزشکی و کشاورزی است.
نگارش متن توافق نهایی از دهم اردیبهشت در نیویورک آغاز شد، و از سهشنبه هفته گذشته در وین میان هیاتهای ایران و ۱+۵، به سرپرستی آقای عراقچی و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه ۱+۵ پیگیری شد.
این گفتگوها از امروز چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه در وین از سر گرفته شد.
سخنگوی فارسی زبان وزارت خاجه آمریکا در مورد آخرین وضعیت این گفتگوها، با بیان این که «از حالا تا ضرب الاجل، پر از فعالیت خواهد بود،» تاکید کرد طبق توافق جزئیات مذاکرات را در سطح رسانهها مطرح نمیکنیم، اما طرفین در تلاش هستند تا پیش از مهلت تعیین شده به نتیجه برسند.
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ستاره درخشش رئیس بخش فارسی صدای آمریکا درباره طرح موسوم به «عدالت در مورد گروگانهای پیشین آمریکایی در ایران» در کمیته روابط خارجی سنا، گفت نمیتوانم راجع به هر طرح و لایحهای در کنگره اظهار نظر کنم.
آقای ایر در مورد ارتباط دادن چنین موضوعاتی به گفتگوهای جاری هستهای با ایران، گفت «بطور کلی مرتبط کردن موضوعات مختلف به موضوع هستهای کار را سختتر میکند، و باید تمرکز (گفتگوها) را روی برنامه هستهای (ایران) بگذاریم.»
مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه هفته گذشته، مصوبه سنا درباره لزوم بررسی توافق هستهای احتمالی با ایران توسط نمایندگان کنگره را تصویب کرد. این لایحه برای تبدیل به قانون شدن باید به امضای رئیس جمهوری ایالات متحده برسد.
در این لایحه یک بخش غیرالزامآور وجود دارد که در آن پرداخت غرامت به ۵۲ دیپلمات سفارت سابق آمریکا در تهران، که در سال ۱۳۵۸ اشغال شد، و بازماندگان آنها درخواست شده است. یکی از سناتورهای آمریکا طرحی جداگانه را به کمیته روابط خارجی ارائه داده که میزان چنین غرامتی در آن تعیین شده است.
قرار است این پیشنهاد روز پنجشنبه ۲۱ ماه مه (۳۱ اردیبهشت ماه) در نشستی در کمیته روابط خارجی سنا بررسی شود.
ستاره درخشش که میزبانی این برنامه ویژه را به عهده داشت، در ادامه با اشاره به برخی نگرانیها از کارنامه ایران در زمینه حقوق بشر، از آلن ایر پرسید آیا اصولا مسئله حقوق بشر و مذاکرات هستهای را میتوان با هم تطبیق داد، که آقای ایر در پاسخ گفت «من عرض کردم مسئله هستهای موضوعی جداگانه است؛ اما این به آن معنا نیست که باید نقض حقوق بشر در ایران را نادیده بگیریم.»
سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا افزود «من هیچ وقت نگفتهام و نخواهم گفت که حقوق بشر باید فدای یک راه حل مسئله هستهای باشد. وزارت امور خارجه همیشه تاکید میکند که ایران باید از استانداردهای بینالمللی حقوق بشر اطاعت کند و باید به همان قراردها و پیمانهایی که امضا کرده است پایبند باشد.»
برخی گروهها و نهادهای فعال حقوق بشری، و نیز برخی از نمایندگان کنگره آمریکا خواستار طرح موضوع نقض حقوق بشر در ایران در مذاکرات اتمی و گنجاندن این موضوع در توافق جامع نهایی شدهاند.
مقامهای آمریکا تاکنون با طرح چنین پیشنهادهایی در گفتگوهای جاری هستهای مخالفت کرده و گفتهاند پیش کشیدن موضوعهای مختلف در بحث توافق اتمی با ایران، اصل مذاکرات را به خطر میاندازد.
با این حال، وزارت خارجه ایالات متحده در گزارشهای سالانه خود درباره وضعیت حقوق بشر در کشورهای مختلف، همواره از نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرده و از تهران خواسته است به قوانین بینالمللی، و همینطور قوانین خود، پایبند باشد.