همزمان با آغاز دور جدید گفتگوهای هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی در وین، رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنانی در تهران طرف مقابل را متهم به «زیاده‌خواهی» کرد و با اشاره به برخی درخواست‌ها برای بازرسی‌های بین‌المللی از مراکز نظامی ایران گفت «مطلقاً» چنین اجازه‌ای داده نخواهد شد.
ایران و شش قدرت جهانی اوایل سال جاری به تفاهم سیاسی درباره توافق جامع اتمی دست یافتند که تا پایان مهلت نهم تیر ماه باید ثبت و نهایی شود، که بر اساس آن ایران قرار است پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کند.
اجرای پروتکل الحاقی بازرسی از تاسیسات هسته‌ای کشورها را تسهیل کرده و همچنین امکان دسترسی به مراکز مشکوکی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ارائه شواهد و مدارک خواستار بازدید از آنها می‌شود را فراهم می‌کند.
به گزارش رسانه‌های ایران، آیت الله علی خامنه‌ای روز چهارشنبه و در آستانه روز پاسدار، در مراسمی در دانشگاه امام حسین در تهران، کشورهای غربی را متهم به «زورگویی و زیاده‌خواهی» کرد و گفت یک نمونه از زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل در مذاکرات هسته‌ای بوده که خواستار بازرسی از مراکز نظامی و گفتگو با دانشمندان و محققان ایرانی مطرح شده است.
وی در ادامه افزود «مطلقاً چنین اجازه‌ای داده نخواهد شد.»
یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز ۲۲ اردیبهشت ماه در گفتگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس ضمن تاکید بر حق بازرسی آژانس از مراکز نظامی کشورهای امضاکننده پروتکل الحاقی، گفت در صورت امضای توافق جامع اتمی بین ایران و گروه ۱+۵، راه بازرسی این نهاد نظارتی سازمان ملل متحد از برخی تاسیسات نظامی ایران هموار خواهد شد.
این اظهارات آقای آمانو با واکنش مقام‌های ایران روبرو شد و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اظهارات مدیرکل نهاد نظارتی سازمان ملل متحد در امور هسته‌ای را ناشی از تفسیر گسترده او دانست.
معاون وزیر امور خارجه ایران نیز دو روز بعد از انتشار این سخنان آقای آمانو، با او در وین ملاقات کرد و رسانه‌های ایران به نقل از عباس عراقچی نوشتند «آنچه به هر حال در مذاکرات مطرح است و آمانو هم در همان چارچوب صحبت کرده، دسترسی‌هایی است که در چارچوب پروتکل الحاقی داده می‌شود و چیزی فراتر از آنچه آژانس با بقیه کشورها اجرا می‌کند، مد نظر نبوده و نیست.»
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه اظهارات برخی مقام‌های غربی درباره بازرسی از مراکز نظامی ایران را «هیجانی» خواند و گفت «پروتکل الحاقی به هیچ وجه اجازه دسترسی بی‌رویه و بدون دلیل به ساختارهای کشورها را فراهم نمی‌کند، بلکه چارچوبی قاعده‌مند را ایجاد می‌کند که هم اکنون در ۱۲۴ کشور در حال اجرا است.»
پیشتر در اواسط اردیبهشت ماه، اظهارات سخنگوی کاخ سفید آمریکا که گفته بود بازرسی‌های گنجانده شده در توافق احتمالی هسته‌ای با ایران «در تاریخ بی‌سابقه» است، با واکنش تهران روبرو شد و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت کشورش «بازرسی‌های غیرمتعارف» از تاسیسات هسته‌ای خود را نمی‌پذیرد.
مرضیه افخم همچنین درباره آنچه که «خطوط قرمز» ایران در بازرسی‌های هسته‌ای عنوان کرد، گفت «تا قبل از تنظیم متن نهایی توافق جامع، هر بحث یا اظهار نظری قطعی محسوب نمی‌شود، اما در زمینه بازرسی آن چه مسلم است، ما تابع یک نظام غیرمتعارف و استثنایی نخواهیم شد.»
برخی مقام‌های ایرانی اخیرا از «دبه کردن» طرف آمریکایی بر سر تفاهم صورت گرفته می‌گویند، که سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری امروز خود با اشاره به پرسشی در همین زمینه گفت «اصولا پرانتزهایی که از آن صحبت می‌شود، همین مباحث است.»
ایالات متحده و همپیمانان آن می‌گویند ایران در پوشش یک برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای درصدد دست یافتن به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای است. ایران این اتهام را رد می‌کند و می‌گوید برنامه هسته‌ای آن کشور برای تولید برق و نیز کابردهای علمی آن در زمینه‌های پزشکی و کشاورزی است.
نگارش متن توافق نهایی از دهم اردیبهشت در نیویورک آغاز شد، و از سه‌شنبه هفته گذشته در وین میان هیات‌های ایران و ۱+۵، به سرپرستی آقای عراقچی و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه ۱+۵ پیگیری شد.
این گفتگوها پس از پیوستن معاونان وزیران خارجه دیگر کشورهای عضو ۱+۵، از جمله وندی شرمن معاون وزیر خارجه ایالات متحده، به مذاکرات در روز جمعه پایان یافت و قرار شد دور بعدی آن از امروز چهاشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه در وین برگزار شود
