مقامهای بینالمللی در تلاش برای شناسایی و تایید مسئولیت حمله شیمیایی روز شنبه در منطقه تحت محاصره دوما در سوریه هستند؛ حملهای که گمان میرود از گازهای سمی در آن استفاده شده و جان دهها غیرنظامی را گرفته است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده هشدار داده است که مسئولان آن حمله «بهای سنگینی» پرداخت خواهند کرد. دمشق دخالت در حمله شیمیایی به دوما، منطقه تحت کنترل مخالفان که در محاصره قرار دارد، را رد کرده است.
این نخستین بار در جنگ داخلی هفت ساله سوریه نیست که یک حمله شیمیایی صورت میگیرد و طرفین یکدیگر را مسئول میدانند. خبرگزاری رویترز به همین مناسبت نگاهی انداخته است به موارد مختلف و تحقیقات بینالمللی در مورد آنها.
۲۰۱۳
-جان کری وزیر خارجه ایالات متحده و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بر سر انهدام تسلیحات شیمیایی سوریه به توافق رسیدند.
-بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد دستور آغاز مأموریت آن نهاد بین المللی برای تحقیق در مورد اتهامهای مطرح شده درباره استفاده از سلاحهای شیمیایی در جمهوری عربی سوریه را صادر کرد. کمیته تحقیق سازمان ملل تایید کرد در حمله ۲۱ اوت به غوطه شرقی در حومه دمشق از گاز سارین استفاده شده است.
۲۰۱۴
-کارشناسان سازمان منع تسلیحات شیمیایی کار خود را برای ارزیابی صحت اطلاعات ارائه شده توسط دولت سوریه آغاز کرد. کارشناسان این سازمان تا ماه آوریل ۲۰۱۸، و پس از دست کم ۱۸ بار بازدید از مراکز مختلف سوریه و مقامهای آن کشور، نتوانستند تایید کنند که آنچه دمشق درباره تسلحیات شیمیایی خود گزارش کرده دقیق و کامل است یا خیر.
-سازمان منع تسلیحات شیمیایی در واکنش به تداوم اتهامهای استفاده از سلاحهای شیمیایی در سوریه، یک کمیته ویژه حقیقتیاب تشکیل داد. این کمیته در گزارشی چنین نتیجهگیری کرد که گاز کلر در سوریه به صورت سیستماتیک و گسترده به کار گرفته شده است. این کمیته وظیفهای برای معرفی مسئول یا مسئولان حملات ندارد.
۲۰۱۵
-ساز و کار تحقیقات مشترک سازمان ملل متحد و سازمان منع تسلحیات شیمیایی در سوریه شکل گرفت، که ماموریت آن شناسایی افراد یا نهادهایی است که پشت حملات شیمیایی در آن کشور هستند.
۲۰۱۶
-ساز و کار تحقیقات مشترک سازمان ملل متحد و سازمان منع تسلحیات شیمیایی در سوریه به این نتیجه رسید که نیروهای دولت بشار اسد در سه مورد از گاز کلر به عنوان سلاح شیمیایی استفاده کرده و پیکارجویان گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) نیز در مواردی از گاز خردل استفاده کردهاند.
-شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی – در یک رأی گیری که منجر به دو دستگی بین اعضای شورا و توقف همکاری بین آمریکا و روسیه در این زمینه شد – دولت سوریه و گروه داعش را بابت استفاده از سلاحهای شیمیایی محکوم کرد.
۲۰۱۷
-گروه حقیقتیاب سازمان منع تسلحیات شیمیایی چنین نتیجهگیری کرد که در حمله ۴ آوریل به روستای خان شیخون در شمال سوریه، از گاز سارین استفاده شده است. این مرگبارترین حمله با استفاده از عامل عصبی (گاز اعصاب) در سه سال گذشته در سوریه است. این گروه مسئول حمله را معرفی نکرد.
-ساز و کار تحقیقات مشترک سازمان ملل متحد و سازمان منع تسلحیات شیمیایی در سوریه دولت بشار اسد را مسئول حمله با استفاده از گاز سارین در خان شیخون – منطقه تحت کنترل مخالفان دمشق – دانستند.
-روسیه با وتوی قطعنامه شورای امنیت مانع تمدید ماموریت ساز و کار تحقیقات مشترک شد. تحقیقات مشترک سازمان ملل و سازمان منع تسلیحات شیمیایی در سوریه، با ممانعتهای پی در پی روسیه، در نهایت نوامبر ۲۰۱۷ پایان یافت.
۲۰۱۸
-دیپلماتها و دانشمندان به خبرگزاری رویترز گفتند که ذخایر سلاحهای شیمیایی دولت سوریه برای نخستین بار با نتایج آزمایشگاهی در مورد بزرگترین حمله با استفاده از گاز اعصاب در طول جنگ داخلی سوریه مرتبط و مورد مقایسه قرار می گیرند.
-آزمایشگاههایی که برای سازمان منع تسلحیات شیمیایی کار میکنند، نمونههایی را که سازمان ملل در ۲۱ اوت ۲۰۱۳ از غوطه شرقی در نزدیکی دمشق جمعآوری کرده بود را با نمونههایی که دمشق در سال ۲۰۱۴ برای انهدام تحویل داده است مقایسه کرد.
-دو تن از افراد نزدیک به روند تحقیقات، از وجود نشانههایی از ارتباط بین نمونههای گردآوری شده از غوطه و دو محل دیگر – در خان شیخون در آوریل ۲۰۱۷ و خان الاعسل در مارس ۲۰۱۳ – خبر دادند.