وزارت کشور جمهوری اسلامی در پی رای‌گیری حکومتی، نام مسعود پزشکیان را به عنوان جایگزین ابراهیم رئیسی و نهمین «رئیس جمهوری اسلامی» اعلام کرد.
ستاد «انتخابات» صبح شنبه ۱۶ تیرماه مدعی شد که ۳۰.۵۳۰.۱۷۵ رأی را شمرده که مسعود پزشکیان ۱۶.۳۸۴.۴۰۳ رأی کسب کرده و سعید جلیلی ۱۳.۵۳۸.۱۷۹ رأی به دست آورده است.
این آمار و ادعای مشارکت نزدیک به ۵۰ درصدی درحالی اعلام می‌شود که مشاهدات پرشمار شهروند-خبرنگاران از ایران و سایر نقاط جهان از مشارکت پایین و خالی بودن حوزه های اخذ رای و تحریم گسترده این دوره از رای‌گیری حکایت دارد.
آمار اعلام شده توسط نهادهای امنیتی و دولتی جمهوری اسلامی همواره از سوی صاحب‌نظران با شک و تردید همراه بوده و شواهد مردمی و ویدیوهای منتشر شده نیز نشان‌دهنده مشارکت بسیار پایین مردم در رأی‌گیری جمهوری اسلامی برای تعیین جانشین رئیسی است.
به‌دنبال اعلام آمار ادعایی حکومت از میزان مشارکت، شمار زیادی از فعالان سیاسی، با توجه به مشاهدات خود و فضای سرد موجود در جامعه، جمهوری اسلامی را به عددسازی و مهندسی ارقام رأی‌گیری متهم کرده‌اند.
پیشاپیش هر دو دور رأی‌گیری اخیر، بسیاری از چهره‌ها، فعالان، سازمان‌ها و تشکل‌های سیاسی و مدنی همراه با شمار زیادی از زندانیان سیاسی، آن‌چه را جمهوری اسلامی «انتخابات» می‌نامد «سیرک» یا «نمایش» خوانده و خواستار تحریم آن شده بودند.
پیشتر جمعی از کارگران شرکت نیشکر هفت تپه در بیانیه‌ای ضمن تحریم شرکت در رأی‌گیری، با اشاره به شرایط بسیار وخیم معیشتی کارگران که تحت سرکوب مستمر مواجه هستند و نیز برخوردهای فاجعه بار با زنان نوشتند: «هر دولتی با هر اسمی آمده، وضعیت را وخیم‌تر کرده است. همه این کاندیداها امتحان پس دادند و رفوزه شدند.»
همچنین جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های تهران، با صدور بیانیه‌ای، بر لزوم تحریم رأی‌گیری تاکید و اعلام کرده بودند مهم‌ترین وظیفه تمامی اقشار جامعه اندیشیدن به بهبود وضعیت ایران و عبور از نظام فعلی آن است.
جواد لعل‌محمدی معلم، زندانی سیاسی و از امضاکنندگان بیانیه ۱۴ نفر با ارسال پیامی از زندان وکیل‌آباد مشهد، ضمن درخواست تحریم شرکت در رأی‌گیری گفته بود: «آن مردمی که مصیبت‌ها را دیدند و باز هم می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند، قطعا خائن» هستند.
فاطمه سپهری، زندانی سیاسی مخالف جمهوری اسلامی و از دیگر امضاکنندگان بیانیه درخواست استعفای علی خامنه‌ای هم در پیامی از زندان وکیل‌آباد مشهد خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی گفته بود، «ما در سیرک انتصابات شما شرکت نخواهیم کرد» و «به‌زودی نقطه پایان استیلایتان» را رقم می‌زنیم.
در روزهای منتهی به رأی‌گیری، فعالان سیاسی بسیار دیگری از جمله انجمن خانواده‌های دادخواه پرواز پی‌اس ۷۵۲، محبوبه رضایی، گلرخ ابراهیمی ایرایی و نرگس محمدی در بیانیه‌هایی جداگانه از مردم خواسته بودند که در «انتخابات نمایشی و فرمایشی» جمهوری اسلامی شرکت نکنند.
ایالات متحده آمریکا نیز «انتخابات» به شیوه رژیم جمهوری اسلامی را ناعادلانه و غیر آزاد ارزیابی کرده است.
پیشتر، آبرام پیلی قائم‌مقام نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران در شبکه ایکس نوشته بود: «متأسفانه ایالات متحده به هیچ‌وجه انتظار ندارد انتخابات آزاد و عادلانه برگزار شود یا در مسیر ایران تغییری به وجود آید، اما ما در مواجهه با سابقه طولانی این رژیم اقتدارگرا در آزار و اذیت و ارعاب روزنامه‌نگاران، سرکوب پوشش انتخاباتی و نفی آزادی تجمعات مسالمت آمیز، از مردم ایران حمایت می کنیم.»
شاهزاده رضا پهلوی بامداد شنبه به وقت ایران با انتشار پستی در رسانه‌های اجتماعی آمار اعلام‌شده از سوی جمهوری اسلامی را «عددسازی» خواند و نوشت:«شما کمپین فریب و ترس رژیم برای رونق بخشیدن به صندوق‌های قلابی را به شکست کشاندید، و کارزار عددسازی و جعل آمار آن را نیز بی‌اثر کردید.»
او ضمن تشکر از مردم ایران گفت:«فارغ از اینکه خامنه‌ای چه نتیجه‌ای را با اعمال چه ضریبی اعلام کند و نام کدام‌یک از دو غلام حلقه‌به‌گوش خود را از زیر عبایش بیرون بیاورد، پیروز این صحنه شمایید که به او و کلیت رژیمش با قاطعیت نه گفتید.»
حسین رونقی فعال سیاسی نیز شامگاه جمعه ۱۵ تیرماه با انتشار پستی در شبکه «ایکس» نوشت: «نه»ی دوم بسیار بلندتر بود، مهم نیست کدام‌یک از شما به قدرت می‌رسد،آگاهی اجتماعی مردم ایران تاریخ‌ساز شده است.
این فعال سیاسی اضافه کرد: «از این پس راهی برای شما اقلیت متکبر منفعت‌طلب، که خود را صاحب به حق مال و کشور و تصمیم بقیه مردم می‌دانید نیست، جز تن دادن به خواست اکثریتی که نه گفتند.»
در پی کشته شدن ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط بالگرد حامل او در ۳۰ اردیبهشت، جمهوری اسلامی ناچار شد رأی‌گیری برای تعیین جانشین او را طبق قانون، ۵۰ روز بعد از مرگش برگزار کند.
در دوره اول رأی‌گیری حکومتی برای انتخاب جانشین ابراهیم رئیسی، طبق آمار ادعایی رسمی، حدود ٧٧ درصد از واجدین شرایط رای‌دادن در تهران و ۶۰ درصد از واجدین شرایط در سراسر ایران، در انتخابات شرکت نکردند و بدین‌ترتیب، پایین‌ترین نرخ مشارکت در «انتخابات‌های» ریاست جمهوری تاریخ جمهوری اسلامی رقم خورد.
دور دوم رأی‌گیری روز جمعه ۱۵ تیرماه برگزار شد و با وجود تلاش رسانه‌های حکومتی و آمار ادعایی برای نمایش حضور مردم، شواهد و ویدیوهای ارسالی نشان‌دهنده «نه» بخش چشمگیری از شهروندان به این رویداد و تحریم گسترده آن است.
