حسن روحانی رئیس جمهوری ایران درتازه ترین گفت و گوی خبری خود تنها به بیان کلی مشکلات بسنده کرد و به برخی از مسائل اصلی نپرداخت.
مهمترین بخشی که انتظار می‌رفت آقای روحانی در گفت و گوی سه شنبه شب سوم بهمن به آن بپردازد، اعتراض‌های مردمی اخیر، بازداشت‌ها و نقض حقوق شهروندی بود که به اعتقاد برخی تحلیلگران، همانطور که انتظار می رفت، وی با اشاره‌ای کلی و کوتاه از کنار آن گذشت. اعتراضاتی که از همان ابتدا با حمایت پرزیدنت ترامپ از مردم معترض روبرو شد.
بیشتر بخوانید: حمایت پرزیدنت ترامپ از معترضان در ایران
حسن روحانی در این مورد گفت: «تظاهرات در چارچوب قانون اشکال ندارد آنچه ایراد دارد بر هم زدن آرامش است.»
اظهارات رئیس جمهوری ایران در حالی است که به رغم این ادعا، جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا معترضان را بازداشت کرد. در همین رابطه، مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا از جمله مقام های ارشد آمریکایی بود که بارها در روزهای اعتراضات، از حق اعتراضات مردم ایران حمایت کرد.
آقای پنس در گفتگوی اختصاصی به صدای آمریکا نیز گفته بود: می خواهیم شاهد دستیابی ایرانیان به آزادی و دموکراسی باشیم.
نسخه کامل گفتگو با مایک پنس
از سوی دیگر، گفته می شود برخی منتقدان و حتی حامیان دولت روحانی انتظار داشتند که او اشاره ای نیز به ریشه‌های ناآرامی‌های اخیر در ایران، دلایل کشته شدن ۲۵ نفر، سرنوشت بازداشت شدگان و رسیدگی به حقوق آنها به ویژه افرادی که در بازداشت جان باخته‌اند کند.
دست کم دو سازمان بین المللی یعنی دیده بان حقوق بشر و عفو بین الملل، از ایران خواسته اند درباره کشته های اعتراضات اخیر توضیح بدهند.
برخی از کاربران فضای مجازی نوشتند که رئیس جمهوری ایران که دولت او منشور حقوق شهروندی تنظیم کرده است، در این مصاحبه کلمه ای به نقض حقوق شهروندی در حوادث هفته‌های گذشته اشاره نکرد.
در پی بازداشت هزاران تن در اعتراض‌های دی ماه امسال، گزارش‌هایی از مرگ دست کم سه تن از بازداشت شدگان منتشر شد که انتقاد فعالان حقوق بشر را در پی داشت. مسئولان زندان دلیل مرگ دو تن از جانباختگان را خودکشی در بازداشتگاه اعلام کرد اما نهادهای بین المللی حقوق بشر از مقام‌های جمهوری اسلامی خواستند که درباره مرگ این افراد تحقیقات مستقلی انجام شود.
هدر نائورت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا کشته و دستگیر شدن برخی در ارتباط با اعتراض‌های ایران را به شدت محکوم کرد.
نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل نیز خواستار رسیدگی به سرکوب اعتراض‌ها در ایران در شورای امنیت سازمان ملل شد.
ابهامات گسترده در مرگ برخی از معترضان در خیابانها و جان باختن بازداشت شدگان، انتقاداتی را متوجه شخص رئیس جمهوری کرد که طبق قانون جمهوری اسلامی باید از حقوق شهروندی محافظت می‌کند. حسن روحانی در گفت و گوی سه شنبه شب خود به این مسائل نپرداخت.
موضوع دیگری که از مشکلات سال‌های اخیر ایران بوده و در هفته‌های اخیر دوباره اوج گرفته، بحران گرد و غبار در جنوب غرب ایران است.
دیوید میکل، همکار غیرمقیم، مرکز استمسون، واشنگتن در این باره گفته است: {در ایران} هم سیاستگذاران و هم مردم به گونه فزاینده ای درک می‌کنند که تصمیمات اتخاذ شده در رابطه با سیاست‌های مدیریت آب و کشاورزی به تشدید این طوفان‌های شن کمک می کنند، و برای گرفتن پاسخ بیشتر و بیشتر پافشاری می‌ورزند.»
او توصیه کرد که مقامات ایرانی باید تلاش هایشان را شدت بخشند؛ چرا که به گفته او، با گذشت زمان افزایش دما و کاهش بارندگی می تواند معضل طوفان های شن در ایران را از امروز هم چالش برانگیزتر کند.
با این حال، پاسخ آقای روحانی به اقدامات دولت درباره ریزگرد، اجرای برنامه نهالکاری در منطقه‌ای در شرق خوزستان بود. حال آنکه بخش بزرگی از ریزگردها از شرق عراق به خوزستان وارد می‌شود و مشخص نیست برنامه دولت برای مقابله با آن چیست. ضمن اینکه مشخص نیست این نهالکاری از چه زمانی آغاز شده و چقدر پاسخگوی صدها هزار هکتار کانون ریزگرد است.
جهش نرخ ارز
آقای روحانی در بخش دیگری از سخنان خود درباره افزایش ناگهانی نرخ ارز در ایران نیز گفت که دولت ارز کافی برای نیازهای کشور در اختیار دارد و نوسانات نرخ ارز ادامه نخواهد یافت. او به مشکلات در توزیع نرخ ارز اشاره کرد اما نگفت که چرا با وجود وضعیت عادی در موجودی ارز در دولت، دچار جهش ناگهانی شد.
در همین رابطه، سیامک شجاعی، اقتصاددان و استاد دانشگاه ویلیام پترسون نیوجرسی به صدای آمریکا گفت که مشکل جهش نرخ ارز در ایران مشکل عرضه و تقاضاست.
دلیل گرانی اینبار دلار در ایران چیست
از طرفی مسائل سیاست بین‌الملل و مشکلات بانکی باقی مانده ناشی از تحریم‌ها موجب شده است که جمهوری اسلامی نتواند ارز به دست آورده از فروش نفت و گاز را به راحتی به کشور منتقل کند، و از طرف دیگر میزان نقدینگی در کشور بالا رفته و کسانی که پول زیاد در اختیار دارند نمی دانند با آن چه کنند، به سراغ سرمایه گذاری نمی‌روند بلکه پول خود را به ارز و طلا تبدیل می‌کنند.
افزایش تقاضای ارز بر اثر افزایش نقدینگی و نبود انگیزه سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصادی، عاملی است که نه حسن روحانی و نه هیچیک از دولتمردان ایران از آن به عنوان یکی از دلایل رشد قیمت ارز اشاره نکرده‌اند.
پیش از این، مایک پمپئو رئیس سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده گفته بود اعتراضات ایران واکنش مردم عادی و گرفتار در تنگنای اقتصادی است.
در این بین، خبرگزاری دولتی ایرنا در گزارشی اذعان کرد که دولت بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان به مالباختگان صندوق‌های مالی اعتباری پول پرداخت کرده و به نظر می رسد بخشی از این پول به سمت بازار ارز و طلا سرازیر شده که موجب افزایش تقاضا و در نتیجه بالا رفتن قیمت شده است. حتی اگر این فرضیه درست باشد، باز جای این پرسش باقی است که چطور دولت در مدتی کوتاه بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان پول بانک مرکزی را در مدت کوتاهی به مالباختگان صندوق‌های اعتباری پرداخت کرده است اما پیش بینی پیامد‌های هجوم این حجم از نقدینگی به بازار را نکرده است.
کلی گویی حسن روحانی و اشاره او به راهکارهایی که عملی شدن آن در پنجمین سال ریاست جمهوری او همچنان در ابهام قرار دارد، عدم پرداختن به مسائلی نظیر حقوق شهروندی و مشکلات عدیدۀ مردم و انتقادات شدیدی که در فضای مجازی از وی شده است، به گفتۀ تحلیلگران نشان دهندۀ تناقض درگفتارو رفتار سران جمهوری اسلامی است.
