بلومبرگ در مقاله ای به قلم استفن کارتر، استاد حقوق دانشگاه ییل با عنوان «چرا مذاکرات اتمی محکوم به شکست است؟» با تحلیل گزینه های پیش روی آمریکا در گفتگوهای اتمی با ایران، به اظهارات مقامات بلندپایه وزارت امور خارجه ایالات متحده چند روز پیش از رسیدن جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده به ژنو اشاره می کند.
این نشریه می نویسد بنا به گزارش های منتشر شده گفتگوها پیرامون مذاکرات اتمی ایران به دلیل پافشاری فرانسه برای توقف فعالیت راکتور آب سبک اراک و احتمالاً جزئیات مربوط به آن با شکست مواجه شد، اما یک روز پیش از آن که مذاکرات بی نتیجه پایان بیابند، گزارش هایی در مورد احتمال بسیار زیاد کسب موافقت نامه ای با ایران منتشر شده بودند.
نویسنده مقاله با مطرح کردن پرسش علت تغییر ناگهانی و غیرمترقبه روند دستیابی به توافق در مذاکرات می نویسد «نگاهی به اظهارات مقامات بلندپایه دولت ایالات متحده در حساس ترین مرحله مذاکرات در سوئیس که با حضور آلمان، فرانسه، ایالات متحده، چین و روسیه و بریتانیا برگزار شد، نشان می دهد که «دستیابی به توافق در این مرحله بسیار دور از دسترس تر از آن بود که کری بتواند در مذاکرات شرکت کند».
نویسنده به متن پاسخ مقامات دولت آمریکا به پرسش خبرنگاران در مورد علت تاکید بسیار بر (توافق) دوجانبه بین ایران و ایالات متحده اشاره می کند و می نویسد شاید پاسخ مقامات دولتی در این زمینه راهگشا باشد: یک مقام بلندپایه دولت ایالات متحده در پاسخ به این پرسش گفته است «به نظر من ما ایالات متحده هستیم به این معنا که ما با توجه توانایی هایی که داریم جعبه ابزاری بسیار عمیق و گسترده در اختیار داریم که شامل تحریم ها و توانایی ما در اعمال آن ها هستند که در این زمینه بسیار موفق بوده ایم».
نویسنده یادآوری می کند «عبارت ما ایالات متحده هستیم» به این معنا است که اهمیت ما در مذاکرات در واقعیت ماهیت وجودی ما ریشه دارد».
ایالات متحده همواره تاکید کرده است به هدف ممانعت از ایران در دستیابی به سلاح اتمی و توقف بلندپروازی های اتمی این کشور همه گزینه ها مدنظر خواهند بود. با وجود تلاش ها و رایزنی های جدی سال های اخیر اسرائیل برای استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، دولت باراک اوباما بر بهره گیری از دیپلماسی تاکید کرده است.
بلومبرگ می افزاید ایران بهتر از همه کشورهای جهان می داند که «تمایل به سمت آسیا» سبب شده است که جایگاه ایالات متحده در مقایسه با چند دهه اخیر در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس از هر زمان دیگری ضعیف تر شده است.
بنا به گزارش بلومبرگ، یک مقام بلندپایه دولت اوباما در مورد احتمال بهره گیری از اقدام نظامی علیه ایران گفته است «رئیس جمهوری همه گزینه های پیش روی خود را مدنظر خواهد داشت تا از (حفظ) امنیت ملی ایالات متحده اطمینان حاصل کند، اما من فکر می کنم همه کسانی که اینجا هستند می دانند که اقدام نظامی هرگز اولین راهکاری نبوده است که به آن توسل کنیم، همیشه آخرین راهبرد است ... به نظر ما، (اقدام نظامی) برنامه اتمی ایران را متوقف نخواهد کرد. روند آن را کندتر می کند، اما به فعالیت آن پایان نخواهد داد. بنابراین این گزینه ای است که پیامدهای احتمالی فراتر از آن دارد که بتوان پیش بینی کرد».
بنا به گزارش این نشریه، «به عبارت دیگر، مشکل اقدام نظامی ضامنی برای تخریب برنامه (اتمی ایران) نخواهد بود».
در شرایطی که تحریم های سخت گیرانه ای که ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه ایران اعمال کرده اند، بدنه اقتصاد جمهوری اسلامی و به ویژه بخش نفت و گاز این کشور را به حالت فلج درآورده است، اما طی ماه های اخیر به ویژه در کنگره ایالات متحده اخباری در مورد اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران مطرح شده اند.
یک مقام بلندپایه دولت اوباما در مورد احتمال تشدید تحریم ها در کنگره ایالات متحده به هدف اعمال فشار بر مقامات تهران و متقاعد کردن آن ها برای سرنهادن به شروط مذاکرات گفته است «برخی معتقدند که تداوم و تشدید تحریم ها علیه ایران تا زمانی که تسلیم شوند، راهکار این مسئله است... اعمال تحریم های شدیدتر، به طور قطع در کوتاه مدت برنامه اتمی ایران را متوقف نخواهد کرد و ایران به فعالیت های اتمی خود ادامه می دهد».
نویسنده بلومبرگ نتیجه گیری می کند: «تحریم های بیشتر کارساز نخواهند بود. هدف این نیست که ایران تسلیم شود، به عبارت دیگر، هدف این نیست که حکومت تهران درخواست های ما را اجرا کند. هدف این است: ما در تلاشیم تا از پیشرفت برنامه اتمی ایران ممانعت به عمل بیاوریم، به گونه ای زمان را متوقف کنیم تا در طی مذاکرات به یک توافق جامع و کامل دست بیابیم».
بلومبرگ می افزاید اگر گزینه نظامی و تشدید تحریم های اقتصادی برای توقف و یا کند کردن روند برنامه اتمی ایران کارساز نیستند، چگونه باید به هدف نهایی که یک «توافق جامع و کامل» است، دست یافت؟
بلومبرگ می نویسد «مذاکره هدف نیست بلکه ابزاری برای رسیدن به آن است و مقامات بلندپایه دولت آمریکا درصدد هستند تا به هر دو دست یابند. رئیس جمهوری همه گزینه های خود را مدنظر دارد اما هیچ یک از گزینه ها، دستیابی به هدف ایالات متحده را میسر نخواهند کرد. اگر بهره گیری از زور و تهدید افزایش تحریم ها رفتار ایران را تغییر نخواهند داد، بنابراین جعبه ابزار ایالات متحده تو خالی است».
نویسنده یادآوری می کند مقامات بلندپایه دولت آمریکا در پاسخی به این پرسش که چگونه می توان اطمینان داشت که ایران برنامه دیگری در نقطه متفاوتی از کشور نداشته باشد، همچون تاسیسات زیرزمینی فوردو که تا دو سال پیش اطلاعی از آن در دست نبود، گفته اند در زندگی هیچ نوع ضمانتی وجود ندارد، به ویژه در عرصه گسترش سلاح های کشتار دسته جمعی ...». مقامات دولت ایالات متحده معتقدند در نهایت از فعالیت های دیگر ایران همچون وجود فوردو مطلع خواهند شد.
در شرایطی که مقامات دولت ایالات متحده به دشواری و پیچیدگی مذاکرات با ایران اذعان کرده اند، نویسنده بلومبرگ با اشاره به احتمال مخفی کاری ایران، جعبه ابزار مدنظر مقامات آمریکایی را بی فایده و بی مصرف می خواند و می نویسد «اگر این اظهارات علنی و بی پرده هدف و نیات نهایی مقامات دولت آمریکا در مذاکرات باشند، شاید سکوت اختیار کردن بهتر از اظهارنظرهایی از این دست باشد».
دومین دور مذاکرات ایران و قدرت های جهانی در ژنو بدون دستیابی به نتیجه و توافق نهایی به پایان رسید. بسیاری از ناظران نقش فرانسه در مخالفت با شروط مطرح شده در گفتگوها را عامل موثری در ناموفق بودن دور دوم مذاکرات می دانند و برخی رایزنی اسرائیل و عربستان سعودی را مسئول شکست مذاکرات خوانده اند.
کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دور دوم مذاکرات ایران و قدرت های جهانی را موفقیت آمیز خواندند و گفتند طرفین گفتگوها بیش از هر زمان دیگری به کسب توافق نزدیک تر شده اند.
دور بعدی مذاکرات نمایندگان ایران و قدرت های جهانی موسوم به ٥ + ١ روز ٢٠ نوامبر برگزار می شود.
این نشریه می نویسد بنا به گزارش های منتشر شده گفتگوها پیرامون مذاکرات اتمی ایران به دلیل پافشاری فرانسه برای توقف فعالیت راکتور آب سبک اراک و احتمالاً جزئیات مربوط به آن با شکست مواجه شد، اما یک روز پیش از آن که مذاکرات بی نتیجه پایان بیابند، گزارش هایی در مورد احتمال بسیار زیاد کسب موافقت نامه ای با ایران منتشر شده بودند.
نویسنده مقاله با مطرح کردن پرسش علت تغییر ناگهانی و غیرمترقبه روند دستیابی به توافق در مذاکرات می نویسد «نگاهی به اظهارات مقامات بلندپایه دولت ایالات متحده در حساس ترین مرحله مذاکرات در سوئیس که با حضور آلمان، فرانسه، ایالات متحده، چین و روسیه و بریتانیا برگزار شد، نشان می دهد که «دستیابی به توافق در این مرحله بسیار دور از دسترس تر از آن بود که کری بتواند در مذاکرات شرکت کند».
نویسنده به متن پاسخ مقامات دولت آمریکا به پرسش خبرنگاران در مورد علت تاکید بسیار بر (توافق) دوجانبه بین ایران و ایالات متحده اشاره می کند و می نویسد شاید پاسخ مقامات دولتی در این زمینه راهگشا باشد: یک مقام بلندپایه دولت ایالات متحده در پاسخ به این پرسش گفته است «به نظر من ما ایالات متحده هستیم به این معنا که ما با توجه توانایی هایی که داریم جعبه ابزاری بسیار عمیق و گسترده در اختیار داریم که شامل تحریم ها و توانایی ما در اعمال آن ها هستند که در این زمینه بسیار موفق بوده ایم».
نویسنده یادآوری می کند «عبارت ما ایالات متحده هستیم» به این معنا است که اهمیت ما در مذاکرات در واقعیت ماهیت وجودی ما ریشه دارد».
ایالات متحده همواره تاکید کرده است به هدف ممانعت از ایران در دستیابی به سلاح اتمی و توقف بلندپروازی های اتمی این کشور همه گزینه ها مدنظر خواهند بود. با وجود تلاش ها و رایزنی های جدی سال های اخیر اسرائیل برای استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، دولت باراک اوباما بر بهره گیری از دیپلماسی تاکید کرده است.
بلومبرگ می افزاید ایران بهتر از همه کشورهای جهان می داند که «تمایل به سمت آسیا» سبب شده است که جایگاه ایالات متحده در مقایسه با چند دهه اخیر در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس از هر زمان دیگری ضعیف تر شده است.
بنا به گزارش بلومبرگ، یک مقام بلندپایه دولت اوباما در مورد احتمال بهره گیری از اقدام نظامی علیه ایران گفته است «رئیس جمهوری همه گزینه های پیش روی خود را مدنظر خواهد داشت تا از (حفظ) امنیت ملی ایالات متحده اطمینان حاصل کند، اما من فکر می کنم همه کسانی که اینجا هستند می دانند که اقدام نظامی هرگز اولین راهکاری نبوده است که به آن توسل کنیم، همیشه آخرین راهبرد است ... به نظر ما، (اقدام نظامی) برنامه اتمی ایران را متوقف نخواهد کرد. روند آن را کندتر می کند، اما به فعالیت آن پایان نخواهد داد. بنابراین این گزینه ای است که پیامدهای احتمالی فراتر از آن دارد که بتوان پیش بینی کرد».
بنا به گزارش این نشریه، «به عبارت دیگر، مشکل اقدام نظامی ضامنی برای تخریب برنامه (اتمی ایران) نخواهد بود».
در شرایطی که تحریم های سخت گیرانه ای که ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه ایران اعمال کرده اند، بدنه اقتصاد جمهوری اسلامی و به ویژه بخش نفت و گاز این کشور را به حالت فلج درآورده است، اما طی ماه های اخیر به ویژه در کنگره ایالات متحده اخباری در مورد اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران مطرح شده اند.
یک مقام بلندپایه دولت اوباما در مورد احتمال تشدید تحریم ها در کنگره ایالات متحده به هدف اعمال فشار بر مقامات تهران و متقاعد کردن آن ها برای سرنهادن به شروط مذاکرات گفته است «برخی معتقدند که تداوم و تشدید تحریم ها علیه ایران تا زمانی که تسلیم شوند، راهکار این مسئله است... اعمال تحریم های شدیدتر، به طور قطع در کوتاه مدت برنامه اتمی ایران را متوقف نخواهد کرد و ایران به فعالیت های اتمی خود ادامه می دهد».
نویسنده بلومبرگ نتیجه گیری می کند: «تحریم های بیشتر کارساز نخواهند بود. هدف این نیست که ایران تسلیم شود، به عبارت دیگر، هدف این نیست که حکومت تهران درخواست های ما را اجرا کند. هدف این است: ما در تلاشیم تا از پیشرفت برنامه اتمی ایران ممانعت به عمل بیاوریم، به گونه ای زمان را متوقف کنیم تا در طی مذاکرات به یک توافق جامع و کامل دست بیابیم».
بلومبرگ می افزاید اگر گزینه نظامی و تشدید تحریم های اقتصادی برای توقف و یا کند کردن روند برنامه اتمی ایران کارساز نیستند، چگونه باید به هدف نهایی که یک «توافق جامع و کامل» است، دست یافت؟
بلومبرگ می نویسد «مذاکره هدف نیست بلکه ابزاری برای رسیدن به آن است و مقامات بلندپایه دولت آمریکا درصدد هستند تا به هر دو دست یابند. رئیس جمهوری همه گزینه های خود را مدنظر دارد اما هیچ یک از گزینه ها، دستیابی به هدف ایالات متحده را میسر نخواهند کرد. اگر بهره گیری از زور و تهدید افزایش تحریم ها رفتار ایران را تغییر نخواهند داد، بنابراین جعبه ابزار ایالات متحده تو خالی است».
نویسنده یادآوری می کند مقامات بلندپایه دولت آمریکا در پاسخی به این پرسش که چگونه می توان اطمینان داشت که ایران برنامه دیگری در نقطه متفاوتی از کشور نداشته باشد، همچون تاسیسات زیرزمینی فوردو که تا دو سال پیش اطلاعی از آن در دست نبود، گفته اند در زندگی هیچ نوع ضمانتی وجود ندارد، به ویژه در عرصه گسترش سلاح های کشتار دسته جمعی ...». مقامات دولت ایالات متحده معتقدند در نهایت از فعالیت های دیگر ایران همچون وجود فوردو مطلع خواهند شد.
در شرایطی که مقامات دولت ایالات متحده به دشواری و پیچیدگی مذاکرات با ایران اذعان کرده اند، نویسنده بلومبرگ با اشاره به احتمال مخفی کاری ایران، جعبه ابزار مدنظر مقامات آمریکایی را بی فایده و بی مصرف می خواند و می نویسد «اگر این اظهارات علنی و بی پرده هدف و نیات نهایی مقامات دولت آمریکا در مذاکرات باشند، شاید سکوت اختیار کردن بهتر از اظهارنظرهایی از این دست باشد».
دومین دور مذاکرات ایران و قدرت های جهانی در ژنو بدون دستیابی به نتیجه و توافق نهایی به پایان رسید. بسیاری از ناظران نقش فرانسه در مخالفت با شروط مطرح شده در گفتگوها را عامل موثری در ناموفق بودن دور دوم مذاکرات می دانند و برخی رایزنی اسرائیل و عربستان سعودی را مسئول شکست مذاکرات خوانده اند.
کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دور دوم مذاکرات ایران و قدرت های جهانی را موفقیت آمیز خواندند و گفتند طرفین گفتگوها بیش از هر زمان دیگری به کسب توافق نزدیک تر شده اند.
دور بعدی مذاکرات نمایندگان ایران و قدرت های جهانی موسوم به ٥ + ١ روز ٢٠ نوامبر برگزار می شود.
