یک دهه بعد از اظهارات جنجال‌آفرین رئیس دولت وقت ایران و زیر سئوال بردن ابعاد کشتار یهودیان در دوران آلمان نازی، تهران بار دیگر میزبان نمایشگاه کاریکاتوری با همین مظمون است؛ رویدادی که واکنش‌های جهانی را به دنبال داشته است.
با وجود آن که برگزارکنندگان این مسابقات به بهانه "آزادی بیان" ادعای نقد فاجعه هولوکاست را دارند، اما تاریخ برگزاری مرحله نهایی آن که همزمان با چهاردهم ماه مه سالروز انتشار منشور استقلال کشور اسرائیل انتخاب شده، بر تردیدها در مورد انگیزه آن افزوده است.
جمهوری اسلامی ایران موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد. مقام های ارشد ایران از ذکر نام اسرائیل خودداری و آن را "رژیم صهیونیستی" خطاب می‌کنند؛ آنها بارها خواستار نابودی اسرائیل شده‌اند.
سال ۱۳۸۵، یک سال پس از آن که محمود احمدی نژاد هولوکاست را "افسانه" خواند، به بهانه انتشار کاریکاتوری از پیامبر اسلام در دانمارک و با هدف به چالش کشیدن آزادی بیان در غرب، همایش "هولوکاست؛ چشم انداز جهانی" و سپس نخستین دوره مسابقات کاریکاتور هولوکاست در تهران برگزار شد.
در حالی که حسن روحانی، جانشین میانه‌رو احمدی نژاد در تلاش برای رسیدن به توافقی بر سر پرونده هسته‌ای ایران با جامعه جهانی بود، مجتمع فرهنگی سرچشمه تهران در بهمن ۱۳۹۳ فراخوان دومین دوره این مسابقات را منتشر و مهلت ارسال آثار را دوازدهم فروردین ۹۴ اعلام کرد.
واکنش بین المللی
بنیامن نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل روز یکشنبه با بیان این که "مشکل ما فقط سیاست‌های خرابکارانه و تجاوزکارانه مقام‌های ایران نیست. مشکل ما ارزش‌های آنها است،" هشدار داد آنهایی که منکر هولوکاست هستند "برای یک هولوکاست دیگر آماده می‌شوند."
این در حالی است که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اوایل مهر ماه سال ۱۳۹۴ در گفت‌وگو با شبکه خبری ای.بی.سی آمریکا، ضمن رد "افسانه بودن" بودن هولوکاست، گفته بود که این فاجعه انسانی "یک جنایت شنیع و یک کشتار جمعی بود و هرگز نباید بار دیگر تکرار شود."
سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده نیز که همراه جان کری به عربستان سعودی رفته است، در واکنش به برگزاری نمایشگاه هولوکاست تهران گفت، آمریکا نگران است از این نمایشگاه "به عنوان ابزار و زمینه‌ای برای انکار هولوکاست و ابراز سخنان یهود ستیزانه" استفاده شود.
مارک تونر در ادامه افزود "چنین رویکرد ستیزجویانه‌ای، به جای آن که مورد تشویق قرار بگیرد، باید توسط مقام‌های دولتی و جامعه مدنی محکوم شود ... چرا که چنین اقدامی، اهانت به یاد میلیونها انسانی است که در جریان فاجعه هولوکاست جان خود را از دست داده‌اند."
پیشتر "تد استنکی" از مدیران موزه یادبود قربانیان هولوکاست در واشنگتن پایتخت ایالات متحده نیز در گفت‌وگو با صدای آمریکا، با بیان این که دولت ایران باید مانع برگزاری این نمایشگاه شود، گفت "ما از رهبران بلندپایه ایران خواسته‌ایم این مسابقه را محکوم کنند و از آن فاصله بگیرند."
ایرینا بوکووا مدیر کل یونسکو نیز در بیانیه‌ای این اقدام را به مسخره گرفتن یک حادثه غم انگیز تاریخی دانست و گفت برگزاری این نمایشگاه با روحیه و فرهنگ غنی و آزاد منشانه مردم ایران و ارزش‌هایی که خود جمهوری اسلامی برای ایجاد و گسترش مناسبات فرهنگی میان ملت‌ها ارائه داده است مغایرت دارد.
توجیه داخلی
محمدجواد ظریف دو هفته پیش از این در مصاحبه با نشریه آمریکایی نیویورکر گفته بود که دولت برگزارکننده این نمایشگاه نیست و "ما (وزارت خارجه) باید برای کسانی که می‌آیند ویزا صادر کنیم، و مراقب هستیم افرادی که مبلغان نفرت نژادی و خشونت هستند، دعوت نشوند."
مسعود شجاعی طباطبایی دبیر مسابقه کارتون و کاریکاتور هولوکاست تهران، روز شنبه در واکنش به این اظهارات وزیر خارجه دولت حسن روحانی گفت، به نظر می‌رسد او "در جریان مسابقه به طور دقیق نیست و از جزئیات فراخوان ما آگاهی نداشته است."
وی به مصاحبه حسین نوش آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اشاره کرد، که گفته بود "مباحث مطرح شده در نشریه نیویورکر بیشتر خوراک خارجی داشته است،" و در ادامه گفت، "لازم است جناب ظریف بداند که این مسابقه به صورت بین المللی و با حضور آثار هنرمندان ۵۰ کشور جهان برگزار می‌شود و این که این مباحث مصرف داخلی داشته باشد، کمی عجیب است".
آقای طباطبایی همچنین گفت که "ما به دنبال نفی یا اثبات هولوکاست نیستیم، اما رسانه‌های غربی به ویژه صهیونیستی آن را مسابقه نفی هولوکاست می‌دانند؛ در حالی که ما بحثمان درباره نبود آزادی بیان درباره موضوع هولوکاست در غرب است."
اختتامیه این مسابقات، از شنبه ۲۵ اردیبهشت سال جاری در چارچوب نمایشگاهی در تهران آغاز شده و تا دهم خرداد ادامه خواهد داشت. با حمایت سازمان هنری رسانه‌ای اوج، مبلغ جوایز آثار برگزیده اول تا سوم دو برابر شده و به ترتیب ۲۴ هزار دلار، ۱۶ هزار دلار و ۱۰ هزار دلار تعیین شده است.
