کاوه مدنی، استاد دانشگاه سلطنتی لندن و تام لوئیس، فارغ التحصیل مطالعات ایران در مقاله ای که ضمیمه وبلاگ "دفتر تهران" روزنامه گاردین منتشر کرده، می نویسند پایان تحریم ها ممکن است به ایران در رویارویی با بحران محیط زیستی کمک کند.
به گفته آنها اگر چه اکنون آب در زاینده رود اصفهان جاری است، اما وقتی بارش زمستانی تمام شود و برف ها آب شود، تقاضای بالای آب در بهار باعث خواهد شد که خشکی بار دیگر بر آن حاکم شود.
همزمان با چالش کشاورزان برای آبیاری زمین هایشان، خطر بیابان زایی پایین اصفهان را تهدید می کند. در استان کرمان درخت های پسته در ۱۵ درصد از حدود ۶۰ هزار هتکار از باغات پسته طی حدود یک دهه گذشته خشک شده اند.
در تهران بحران محیط زیست شکل دیگری دارد و آلودگی هوا به تعطیلی مدارس منجر شده است، امری که تکرار آن در هر زمستان معمول شده است، اما امسال وضعیت تهران از هر زمان دیگری به نسبت سال های قبل بدتر بود.
به گفته نویسندگان مقاله، تولید ناخالص داخلی ایران بیشتر به خاطر تحریم ها از سال ۲۰۱۰ بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته و نرخ بیکاری به ۲۰ درصد رسیده است. تحریم ها باعث شد که منابع مالی ایران کاهش یابد و کاهش درآمد های نفتی ایران و اقتصاد مشکل دار ایران باعث شد از منابع مالی در حوزه محیط زیست کم شود، به ویژه آنکه در راستای "اقتصاد مقاومتی" منابع مالی صرف محرک های اقتصادی شد تا آنکه به اموری مانند محیط زیست اختصاص یابد.
نویسندگان مقاله می گویند کشاورزان تاجای ممکن به خاطر برخورداری از آب و انرژی که به خاطر سوبسیدها برای آنها ارزان است، سعی می کنند تولید خود را بالا ببرند که این خود باعث شده است آب های زیرزمینی تا سطح هشدار دهنده ای کاهش یابد.
یک کشاورز در کرمان اکتبر امسال گفت تا زمانی که قادر باشد حاضر است آب را "سرقت کند" و آن را وقتی که بعدا تمام شد به قیمت بالایی بفروشد؛ وقتی چشم انداز بلند وضعیت اقتصادی خوب نباشد، سود کوتاه مدت جذاب تر به نظر می رسد.
در این مقاله آمده است انتظار می رود رفع تحریم ها که در کوتاه مدت باعث افزایش فعالیت های اقتصادی می شود، وضعیت محیط زیست ایران را بدتر کند، اما پایان تحریم ها در عین حال فرصت برای تغییرات مثبتی را نیز ایجاد خواهد کرد.
ارائه اهداف محیط زیستی ایران در جریان کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس در دسامبر گذشته، بر تاثیر رفع تحریم ها در تعهدات ایران برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای تاکید داشت. ایران اعلام کرد که با برداشته شدن تحریم ها تولید گازهای گلخانه ای در ایران تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۲ درصد کاهش می یابد در صورتی که اگر تحریم ها برداشته نشود این کاهش ۴ درصد خواهد بود.
مقاله می گوید کارشناسان و تصمیم گیران ایران همچنین مدت های طولانی در انتظار دسترسی به تجهیزات فنی و فناوری هایی بوده اند که برای اندازه گیری آلودگی هوای تهران به آنها کمک کند، تجهیزاتی که واردات آنها به خاطر تحریم ها سخت بود.
علاوه بر چالش های محیط زیستی در مناطق شهری، ایران به سرمایه گذاری گسترده برای بهبود وضعیت آب شهری و تاسیسات فاضلاب نیاز دارد. با رفع تحریم ها، کشورهای دانمارک، سوئد، و آلمان تمایل خود را برای عرضه فناوری های مدرن توزیع، جمع آوری و تصفیه آب نشان داده اند.
بخش کشاورزی ایران نیز که ۹۲ درصد آب منابع آبی کشور را استفاده می کند، می تواند از انتقال فناوری های جدید بهره مند شود. آبیاری فعلی محصولات کشاورزی ایران ناکارآمد و ناپایدار است.
رفع تحریم ها می تواند به همکاری سازمان های محیط زیستی ایران با همکاران بین المللی آنها و همچنین سرمایه گذاری مستقیم در بخش کشاورزی ایران منجر شود و ایران می تواند با رفع تحریم ها به رشد پایدار صنعتی دست یابد که بهره وری استفاده از آب را بهبود می بخشد.
ایران صنعتی بدون تحریم دیگر ترس امنیت غذایی و رسیدن به خودکفایی در تولید مواد غذایی را ندارد و بنابراین حاضر می شود که بخش کشاورزی خود را کوچک کند. ایران صنعتی می تواند تولیدات صنعتی بیشتری صادر کند و در ازای آن از مناطقی که آب بیشتری دارند، مواد غذایی وارد کند.
