روز ۲۴ آوریل ۲۰۱۵، صدسال از روزی می‌گذرد که کشتار و اخراج گروهی و سازمان یافته ارمنیان ساکن قلمرو امپراتوری عثمانی، بخصوص در قسطنطنیه- استانبول امروزی- آغاز شد. این واقعه که از آن با نام های نسل‌کشی و هولوکاست ارمنیان، نیز یادشده و ارمنیان آن را جنایت بزرگ خوانده‌اند، در خلال جنگ جهانی اول و پس از آن، در آستانه فروپاشی حکومت عثمانی، در دو مرحله انجام شد.
روز ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ ، مقام های عثمانی ۲۵۰ تن از روشنفکران و رهبران اقلیت ارمنی قسطنطنیه را دستگیر و بازداشت کردند. قتل عام ارمنیان در مرحله اول به صورت کشتار جمعی مردان ارمنی و یا فرستادن آنان به سربازی و کار اجباری صورت گرفت و در مرحله دوم از طریق کوچ دادن اجباری زنان و کودکان و سالمندان و از کارافتادگان با پای پیاده – یا آنچه پیاده روی مرگ خوانده می شود- به صحرای سوریه انجام یافت.
این پیادگان که تحت نگهبانی نیروهای ارتش عثمانی قرار داشتند از دسترسی به آب و غذا محروم بودند و گاه و بی گاه هدف تجاوزهای جنسی، سرقت و یا کشتارهای جمعی قرار می گرفتند. نظیر این رفتار در قبال دیگر اقلیت های بومی امپراتوری عثمانی مانند یونانیان و آشوری ها نیز صورت گرفته و برخی مورخان آن را بخشی از همین سیاست نسل‌کشی می دانند. پراکنده شدن جوامع ارمنی در گوشه و کنار جهان، نتیجه مستقیم آزار و اذیت ارمنیان در امپراتوری عثمانی شمرده می شود.
اما این زخم کهنه ملت ارمنی هنوز التیام نیافته است. پس از فروپاشی حکومت عثمانی در پایان جنگ جهانی اول، مرکز این امپراتوری در دست ترکان به رهبری آتاتورک باقی ماند و ترکیه نام گرفت. ارمنیان، ترکیه را وارث عثمانی می‌دانند و از آنکارا می‌خواهند با پذیرفتن نسل‌کشی ارمنیان، از آنان عذر بخواهد و به آنان غرامت بپردازد. اما دولت ترکیه هیچ‌گاه زیر بار این خواست نرفته است. ترکیه این رویداد را متعلق به عثمانی‌ها می‌داند و در عین حال آن را در زمره نسل‌کشی قرار نمی‌دهد، بلکه رفتاری می‌داند که نظیر آن درمورد دیگر اقلیت‌ها نیزصورت گرفته است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه می‌گوید ارمنیان تاریخ را تحریف می‌کنند: «ما همه باید آمادگی این را داشته باشیم که رویدادهای ۱۹۱۵ را عینی، علمی و واقع‌گرایانه بررسی کنیم. ارمنی‌های خارج از کشورشان تلاش دارند آن واقعه را سیاسی و تاریخ را تحریف کنند.»
کاخ سفید می‌گوید باراک اوباما در سالگرد این کشتار آن را محکوم می‌کند اما از واژه نسل‌کشی که مورد درخواست ارمنیان است، استفاده نخواهد کرد. جن ساکی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا کشتار را واقعه شرارت بار آغاز قرن بیستم نامیده است: «موضع ما روشن است. گفته‌ایم یک واقعیت تاریخی است. یک میلیون و نیم ارمنی کشته شدند. یکی از شرارت‌بارترین وقایع آخرین سال‌های عمر حکومت عثمانی در نخستین سال‌های قرن بیستم بود.»
با این حال به فرمان ریاست جمهوری ارمنستان در سال ۲۰۱۳ مقرر شد در صدمین سالگرد این کشتار، در سال ۲۰۱۵، مراسمی گسترده برگزار گردد. در این مراسم پاپ فرانسیس و تئودوروس، پاپ اعظم قبطی‌های مصر نیز شرکت می‌کنند.
پاپ فرانسیس به‌تازگی با نسل‌کشی خواندن کشتار ارمنیان، خشم دولت ترکیه را برانگیخته است. تاکنون ۲۳ کشور جهان به‌طور رسمی کشتار جمعی ارمنیان را نسل‌کشی اعلام کرده اند. امری که بسیاری از مورخان و پژوهشگران نسل کشی نیز با آن موافقند.
رافائل لمکین، وکیل لهستانی مقیم آمریکا که تحقیقات بسیاری در مورد نسل‌کشی و هولوکاست انجام داده، و واژه نسل کشی یا جنوساید را هم او ساخته است، در سال ۱۹۴۳ رفتار عثمانی در قبال اقلیت ارمنی را مصداق نسل‌کشی شمرد. نسل‌کشی ارمنیان را اولین مورد هولوکاست در جهان مدرن می‌دانند که پس از هولوکاست یهودیان در جنگ دوم، بیش از همه مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.
محمدعلی جمال زاده، نویسنده ایرانی نیز که در سال‌های ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶ در عثمانی به سر می برد در نشریه کاوه چاپ برلن به شرح برخی از مشاهدات خود پرداخته است. اسماعیل رائین، مورخ ایرانی نیز در کتابی به نام قتل عام ارمنیان، از این رویداد گفته است.
در ارمنستان موزه نسل کشی ارامنه در ایروان هم‌زمان با صدمین سال‌روز این کشتار آغاز به کار می‌کند. ارمنیان سراسر جهان با نوشتن کتاب، و ساختن فیلم و ترانه کوشیده‌اند یاد آنچه را که هولوکاست ارمنی می نامند، زنده نگاه دارند. از آن جمله است ترانه «دوباره هرگز» که فلورا مارتیروسیان خواننده ارمنی آن را به یاد این رویداد خوانده است.
