مطالعه جدیدی بر روی استخوان‌های سه هزار ساله یک زن چینی که پایش از ناحیه مچ قطع شده، نشان می‌دهد که احتمالاً علت آن بیماری نبوده، بلکه یک نوع مجازات به خاطر ارتکاب جرم بوده است. باستان‌شناسان می‌گویند که این یکی از معدود شواهد کشف شده از یک مجازات باستانی چینی موسوم به «یو» است.
سرنخ‌های مختلف نشان می‌دهند که پای این زن تحت مجازات «یو» بریده شده است، چرا که استخوان‌های او هیچ نشانه‌ای از بیماری که قطع عضو را ضروری کند، نشان نمی دهند و جای برش زمخت و ناهموار است و به نظر نمی رسد که توسط یک پزشک انجام شده باشد.
لی نان، باستان‌شناس در دانشگاه پکن چین و یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه در ایمیلی به سایت علمی «لایو ساینس» گفت، پژوهشگران در ابتدا احتمالات دیگری برای از دست دادن پای این زن از جمله تصادف، جراحت جنگی، یا عمل جراحی را در نظر گرفتند. ولی «پس از مشاهدات دقیق و بحث‌های رسانه‌ای، تیم تحقیقاتی ما احتمالات دیگر را رد کردند و موافقت کردند که قطع جزایی عضو بدن بهترین تفسیر است.»
بنا بر یک مطالعه که نتایج آن در سال ۲۰۱۹ در یک نشریه دانشگاهی داوری همتا در رشته حقوق در چین منتشر شد، مجازات «یو» در دوره‌ای بیش از یک هزار سال در چین باستان مرسوم بود تا این که در قرن دوم پیش از میلاد مسیح لغو شد.
لی گفت، در دورانی که این زن زندگی می‌کرد حدود ۵۰۰ جرم مختلف، از جمله شورش، تقلب (خیانت)، دزدی، و حتی بالا رفتن از برخی از دروازه‌ها، وجود داشت که مجازات آن قطع پا از ناحیه مچ بود.
اما هیچ چیز در مورد اسکلت این زن نشان نمی‌دهد که علت مجازات او چه بوده است. خانم لی گفت: «هیچ سرنخی نداریم که نشان دهد او مرتکب چه جرم و جنایتی شده است.»
تجزیه و تحلیل استخوان‌های پیدا شده نشان می‌دهد که این زن در زمان مرگ بین ۳۰ تا ۳۵ سال سن داشته و به غیر از پای از دست رفته‌اش از سلامتی خوبی برخوردار بود. استخوان های او نشان نمی دهد که از بیماری‌هایی مثل دیابت، جذام، یا سرطان که قطع پا را ضروری کرده باشد، رنج می برده است و هیچ نشانه‌ای از سرمازدگی یا سوختگی نیز وجود ندارد.
مجازات پنجگانه
بنا بر گفته تاریخدانان، «یو» یکی از «مجازات پنجگانه برای برده‌ها» بود که از حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح، توسط امپراتورهای دودمان شیا در چین باستان به اجرا درآمد.
شواهد تاریخی گسترده‌ای از این رسم وجود دارد، و حتی مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد یک مقام چینی، حدود یک هزار سال قبل از میلاد مسیح، از نیاز به کفش مخصوص افرادی که پایشان قطع شده، شکایت کرده بود.
مجرمین جرایم جزئی با ضرب و شتم مجازات می‌شدند. اما مجرمانی که مرتکب جرم و جنایات جدی‌تر می‌شدند به یکی از مجازات پنجگانه محکوم می‌شدند:
- «مُو»، صورت یا پیشانی مجرم با جوهر پاک نشدنی خالکوبی می‌شد.
- «یی»، بینی مجرم بریده می‌شد.
- «یو»، قطع پا از مچ (برخی از مجرمان که مرتکب به جنایتی بزرگ‌تر شده بودند هر دو پایشان قطع می‌شد.)
- «گونگ»، اخته کردن کامل و وحشیانه فرد.
بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۱۹۷۵ در مجله حقوق بین‌المللی و تطبیقی دانشگاه جورجیای آمریکا منتشر شده بود، مجازات پنجم «دا پی»، حکم اعدام بود که اگر خوش شانس بودید سرتان را می بریدند. راه‌های دیگر کشتن، زنده زنده جوشاندن مجرم، یا تکه تکه جدا کردن اعضای بدن مجرم توسط چند اسب بود.
اسناد قدیمی نشان می‌دهند که این پنج مجازات در قرن دوم پیش از میلاد مسیح توسط امپراتور «ون» در سلسله «هان» از میان برداشته شدند و جریمه، شلاق، کار سخت و تبعید جایگزین آنها شدند. برای جنایت‌های بزرگ نیز مجرم به سادگی اعدام می‌شد.
نتایج این مطالعه در اوایل ماه مه در یک ژورنال مردم شناسی چینی منتشر شده‌است.
