گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران، روز چهارشنبه در پنجمین گزارش خود از وضعیت حقوق بشر در ایران، که به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه کرد، شرایط خشونت در جمهوری اسلامی ایران را «بی‌سابقه» خواند.
جاوید رحمان، ضمن پرداختن به وقایع پس از مرگ مهسا امینی گفت:« درگذشت این دختر ۲۲ ساله کرد در بیمارستان پس از بازداشت به دست پلیس اخلاق، با خشم مردم و «امواج عظیم اعتراضات را در سراسر کشور، و اقشار اجتماعی رو به روشد که خواستار تغییر سیاسی بودند. زنان و نوجوانان با شعار «زن، زندگی، آزادی» رهبری این اعتراضات را بر عهده دارند.»
به گفته جاوید رحمان، سد ترس شکسته شده و جنبشی پا گرفته است و مقامات جمهوری اسلامی همان طور که پیش‌بینی می‌شد، با سرکوب وحشیانه تظاهرات آرام و قطع اینترنت و سرکوب آزادی بیان و تشکل‌های مردم ایران به اعتراضات پاسخ دادند.
آقای رحمان گفت که روز ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور) همراه با گزارشگران ویژه و کارشناسان مستقل، ضمن محکوم کردن این سرکوب، از مقامات ایرانی خواسته است تا «فوراً جلوی استفاده از نیروهای قهریه علیه اجتماعات مسالمت‌آمیز را بگیرند، و برای جلوگیری از خشونت بیشتر، تحقیقاتی مستقل، بی‌طرفانه و سریع انجام دهند.
او افزود:« چنین تحقیقاتی باید در مورد مرگ خانم امینی هم انجام شود، یافته‌های تحقیقات علنی شود و همه عاملان آن پاسخگو باشند.»
به گفته گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران، تماس‌های مشابهی از سوی تمام نهادهای سازمان ملل متحد و در سراسر جهان انجام شده؛ اما این درخواست‌ها نه تنها نادیده گرفته شد، بلکه بالاترین مقامات دولتی به نیروهای امنیتی دستور سرکوب بیشتر معترضان را دادند.
جاوید رحمان افزود: «با گذشت بیش از پنج هفته از آغاز تظاهرات، واکنش خشونت آمیز و بی‌وقفه نیروهای امنیتی، منجر به کشته شدن دستکم ۲۱۵ نفر از جمله دهها کودک و بازداشت ۶۳۸ معترض در کردستان شده است.»
وی با اشاره به حمله نیروهای امنیتی به مدارس گفت: «وزیر آموزش و پرورش روز ۱۱ اکتبر تأیید کرد که تعداد نامعلومی از دانش آموزان پس از دستگیری به اتهام شرکت در تظاهرات ضددولتی به «مراکز روانشناسی» فرستاده شده‌اند. کمیته حقوق کودک گزارش کرده که بسیاری از خانواده‌ها تحت فشار قرار گرفته‌اند تا با اعترافات دروغین و اعلام این که فرزندشان خودکشی کرده، نیروهای امنیتی را تبرئه کنند.»
گزارش روز چهارشنبه جاوید رحمان از دستگیر و زندانی شدن هزاران مرد، زن و کودک، از جمله دهها مدافع حقوق بشر، ۱۷۰ دانشجو، ۱۶ وکیل، ۵۹۰ فعال جامعه مدنی و دستکم ۳۸ روزنامه‌نگار در هفته‌های گذشته خبر داده است.
گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران با توجه به نبود کانال‌های داخلی پاسخگو، بار دیگر بر نقش و مسئولیت جامعه بین‌المللی در رسیدگی به معافیت از مجازات نقض حقوق بشر در ایران تأکید کرده و خواستار ساز و کار مستقل تحقیق در مورد تمامی موارد نقض حقوق بشر منتهی به مرگ مهسا امینی و رویدادهای پس از آن شده است.
گزارش‌های قبلی جاوید رحمان به مجمع عمومی در مورد اعمال مجازات اعدام در ایران، هشدار داده بود. آن گزارش‌ها به اصلاح قانون مجازات برای کاهش مجازات اعدام یا اصلاح فرآیندهای قضایی کمکی نکرده، بلکه این روند در سال گذشته نسبت به سال قبل رشدی دو برابر داشته است.
- اعتراضات سراسری
دور جدید اعتراضات از ۲۵ شهریور آغاز شده و در همه استان‌های کشور جریان داشته است.
در جریان این دور اعتراضات که پس از مرگ تحت بازداشت مهسا (ژینا) امینی از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنه‌ای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «نه روسری، نه توسری، آزادی و برابری»، «فکر نکنید امروزه، قرار ما هرروزه»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد» داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانواده‌اش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
