کمیسیون ایالات متحده در امور آزادی مذهبی بین‌المللی، روز چهارشنبه ١٧ آذر، در یک جلسه استماع مجازی با عنوان «نقض آزادی مذهبی و توسل به زور توسط دولت‌های عربستان سعودی و ایران» به بررسی تاثیرات آزادی مذهب یا عقیده، و تایید یا تحمیل یک تفسیر واحد از مذهب توسط دولت‌های عربستان سعودی و ایران پرداخت.
در ابتدای این جلسه مجازی، نادین مائنزا، رئیس کمیسیون ایالات متحده در امور آزادی مذهبی بین‌المللی، با اشاره به مواردی از نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی در عربستان سعودی و ایران همچون سرکوب، اعتراف اجباری و اعدام مسلمانان شیعه توسط ریاض و نیز نقض نظام‌مند حقوق بهاییان و اعدام مسلمانان سنی توسط تهران پرداخت.
نقض آزادی مذهبی زنان در این دو کشور از جمله سرپرستی مرد بر زن و دستگیری زنان مخالف حجاب اجباری از دیگر مسائلی بود که خانم مائنزا در ادامه سخنان خود به آنها اشاره کرد.
اقدامات فرامرزی ریاض و تهران علیه فعالان حقوق بشر مخالف خود از جمله اقدام نافرجام جمهوری اسلامی برای ربودن مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان و مجری برنامه تبلت صدای آمریکا، موضوع محوری بخش دیگری از سخنان خانم بارگاوا بود.
در ادامه این جلسه مجازی، آنوریما بارگاوا، کمیسیونر در کمیسیون ایالات متحده در امور آزادی مذهبی بین‌المللی، به برخی شیوه‌های نقض حقوق بشر در عربستان و ایران همچون استفاده از شوک الکتریکی، شکنجه فیزیکی، شلاق زدن، و حبس انفرادی علیه فعالان اقلیت‌های مذهبی و دینی اشاره کرد و در مورد ایران مشخصا به دستگیری، شکنجه، و فوت بهنام محجوبی، از دراویش گنابادی، پرداخت.
خانم بارگاوا در بخش دیگری از سخنانش به نقض مکرر حقوق دگرباشان جنسی و تهدیدهای جانی علیه آنها توسط حکومت‌های ایران و عربستان با تکیه بر تفسیرشان از دین اشاره کرد.
اقدامات فرامرزی ریاض و تهران علیه فعالان حقوق بشر مخالف خود از جمله اقدام نافرجام جمهوری اسلامی برای ربودن مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان و مجری برنامه تبلت صدای آمریکا، موضوع محوری بخش دیگری از سخنان خانم بارگاوا بود.
در ادامه پیام ویدیویی محمد علی طاهری، بنیانگذار عرفان حلقه، به این جلسه پخش شد که در آن وی ضمن انتقاد از تفسیر محدود دولت ایران از دین و اقدامات سپاه پاسداران علیه او و عرفان حلقه، ابراز امیدواری کرد کمیسیون از پیروان عرفان حلقه پشتیبانی کند.
پس از پیام ویدیویی محمد علی طاهری، تد دویچ، نماینده دموکرات مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا از ایالت فلوریدا، سخن گفت.
آقای دویچ در ابتدای سخنانش به فرارسیدن هفتادوسومین سالگرد انتشار اعلامیه جهانی حقوق بشر پرداخت و برخی از تلاش‌های خود در دفاع از ترویج آزادی‌های مذهبی را ذکر کرد.
وی در ادامه به آزار و اذیت و بازداشت غیرقانونی اقلیت‌های مذهبی در ایران به‌ویژه پیروان دیانت بهایی اشاره کرد. به گفته آقای دویچ، «هر تهدید یا حمله علیه یک اقلیت دینی تهدید یا حمله علیه همه جهانیان است.»
احمد شهید از حکومت جمهوری اسلامی به عنوان پیشرو یهودستیزی در جهان یاد کرد و اقدامات غیرقانونی این حکومت علیه مسیحیان ایرانی را نیز یادآور شد.
پس از تد دویچ، پنل نخست جلسه استماع مجازی با سخنان احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه آزادی مذهب یا عقیده و گزارشگر ویژه پیشین این سازمان درباره وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، آغاز شد.
وی در ابتدای سخنان خود، به اقدامات زورگویانه دولت ایران به ویژه علیه اقلیت‌های دینی و مذهبی اشاره کرد و اظهار داشت نقض نظام‌مند حقوق بهاییان، زندگی در ایران را برای پیروان این دیانت غیرقابل‌تحمل کرده است. آقای شهید نسبت به روند نگران‌کننده افزایش نقض حقوق اقلیت‌های دینی در کشورهای تحت نفوذ جمهوری اسلامی ایران هشدار داد.
گزارشگر ویژه پیشین سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر در ایران در بخش دیگری از سخنان خود از حکومت جمهوری اسلامی به عنوان پیشرو یهودستیزی در جهان یاد کرد و اقدامات غیرقانونی این حکومت علیه مسیحیان ایرانی را نیز یادآور شد.
به اعتقاد احمد شهید، ایالات متحده و دولت‌های جهان باید از مدافعان و فعالان حقوق بشر حمایت کنند و توجه ویژه‌ای به برنامه جمهوری اسلامی برای بیرون راندن پیروان دیانت بهایی از ایران اختصاص دهند. به گفته وی، آمریکا در این راستا باید علیه تلاش‌های دولت جمهوری اسلامی برای کسب مشروعیت در نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد فعالانه عمل کند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه آزادی مذهب یا عقیده در پاسخ به پرسشی درباره تغییر وضعیت اقلیت‌های مذهبی و دینی در دولت ابراهیم رئیسی گفت، وضعیت بدتر شده است. وی افزود پس از روی کار آمدن رئیسی اقدامات سرکوب‌گرانه‌تری علیه اقلیت‌های دینی و مذهبی انجام می‌شود و از رفتار حکومت با بهاییان همچون «سنگ محک» این قضیه یاد کرد.
آقای شهید همچنین گفت نباید به حکومت ایران اجازه داد در زمینه حقوق بشر مبهم عمل کند و افزود حکومت ایران در برابر فشار اجتماعی و مدنی آسیب‌پذیر است.
پنل دوم جلسه استماع مجازی «کمیسیون ایالات متحده در امور آزادی مذهبی بین‌المللی» با سخنان اریک گولدستین، مدیر اجرایی بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در دیدبان حقوق بشر، آغاز شد.
آقای گولدستین در سخنانش موارد متعددی از نقض حقوق بشر در دو کشور ایران و عربستان از جمله عدم تساهل آنها در برابر منتقدان، دارا نبودن قوه قضائیه مستقل، آمار بالای مجازات اعدام، عدم تساهل در برابر اقلیت‌های دینی و مذهبی، تبعیض‌های نظام‌مند جنسیتی، عدم تساهل در برابر اقلیت‌های جنسی، سانسور و نظارت شدید بر اینترنت، سرکوب منتقدان در خارج از مرزهای کشور (مواردی چون قتل جمال خاشقجی و ربودن و اعدام روح‌الله زم)، و حمایت از حکومت‌های سرکوبگر در منطقه نام برد.
آقای گولدستین در بخش دیگری از سخنانش اشاره‌ای گذرا به سرکوب جنبش سبز و نیز سرکوب اعتراضات آبان ٩٨ توسط حکومت ایران کرد و از ایالات متحده خواست با استفاده از سازمان‌های بین‌المللی بر دولت‌های ایران و عربستان به دلیل نقض حقوق بشر اعمال فشار کند.
مرجان گرینبلات، بنیانگذار و مدیر اتحاد حقوق برای تمامی اقلیت‌ها، با اشاره به تعداد زندانیان اقلیت‌های مذهبی و دینی در ایران گفت، پیروان این مذاهب و ادیان در جمهوری اسلامی ایران «شهروندان درجه دو» هستند.
پنل دوم با سخنان مرجان گرینبلات، بنیانگذار و مدیر اتحاد حقوق برای تمامی اقلیت‌ها، ادامه یافت. خانم گرینبلات در ابتدای سخنان خود اشاره‌ای به تعداد زندانیان اقلیت‌های مذهبی و دینی (بهایی، سنی، مسیحی، و درویش) در ایران کرد و افزود پیروان این مذاهب و ادیان در جمهوری اسلامی ایران «شهروندان درجه دو» هستند.
خانم گرینبلات در ادامه مصادیقی از تبعیض نظام‌مند دولت ایران علیه زرتشتیان، مسیحیان، سنیان، بهاییان، و یهودیان را یادآور شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وضعیت اسف‌بار حقوق بشر در مناطق حاشیه‌ای گفت در خوزستان، بلوچستان، و کردستان تبعیض‌های مذهبی و قومی «دو روی یک سکه» هستند.
در بخش پایانی پنل دوم نیز خانم هاله الدوسری، محقق درباره بهداشت زنان و فعال اهل عربستان سعودی، به وضعیت ناگوار حقوق بشر در کشورش پرداخت.
تبعیض علیه اقلیت‌های مذهبی، فتوای یک شخصیت مذهبی نزدیک به محمد بن سلمان، ولیعهد، مبنی بر قتل افراد مخالف دولت، دستگیری گسترده افراد مذهبی مستقل و ناهماهنگ با ایدئولوژی حکومتی همزمان با به قدرت رسیدن بن سلمان در سال ٢٠١٧، نفرت‌پراکنی علیه شیعیان، و وضعیت ناگوار زنان سعودی و عدم رسیدگی کافی به مشکلات آنها توسط حکومت، از محورهای اصلی سخنان خانم هاله الدوسری بودند.
