آمریکا در حال بررسی است که شورش کوتاه‌مدت ارتش خصوصی روسیه - «واگنر» - علیه تأسیسات نظامی آن کشور چگونه می‌تواند بر عملیات مزدوران آن گروه در خاورمیانه و آفریقا تأثیر بگذارد.
یوگنی پریگوژین، رهبر ۶۲ ساله گروه واگنر – ارتش خصوصی روسیه – روز شنبه سوم تیر ۱۴۰۲ با رهبری یک شورش مسلحانه، نیروهای تحت فرماندهیش را از مرز اوکراین تا نزدیکی مسکو پیش برد، و جهان را شگفت زده کرد.
هر چند که شورش گروه مزدوران واگنر در ۲۰۰ کیلومتری پایتخت متوقف شد، به نوشته رویترز، سیاستگذاران آمریکایی شورش واگنر را از منظر رقابت با ارتش روسیه برای نفوذ در آفریقا و خاورمیانه و متهم کردن آن به نقض فاحش حقوق بشر زیر نظر دارند. گفتنی است که ارتش آمریکا در سوریه مستقیماً با نیروهای واگنر درگیر شده است.
رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی می‌نویسد یکی از احتمالاتی که تحلیلگران سیاسی در نظر دارند این است که رهبران کشورهای آفریقایی با دیدن رویارویی پریگوژین علیه دولت خود، تمایل کمتری به استخدام این گروه داشته باشند.
یکی از گزینه‌هایی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به اعضای واگنر پیشنهاد کرده، امضای قرارداد با نیروهای مسلح روسیه بود.
این مقام آمریکایی یه شرط ناشناس ماندن گفت: «این که این نیروها یک‌شبه در ارتش روسیه جذب می‌شوند، می‌تواند مشکل‌ساز شود. شماری از رهبران آفریقایی به شدت نگران رقبای داخلی هستند و شورش واگنر علیه مسکو می‌تواند به نگرانی آنها دامن بزند.»
هر چند گروه واگنر رسماً جزو ارتش روسیه نیست، برای پوتین مهم است چون می‌تواند اولویت‌های سیاست خارجی او را پیش ببرد، و کرملین با هزینه بسیار کمتری به هدف‌هایش دست یابد. پوتین روز سه‌شنبه گفت که این گروه از بودجه دولتی «به طور کامل تامین مالی» شده است.
این سازمان در آفریقا و خاورمیانه هزاران نیرو مستقر کرده است. روسیه در دهه گذشته با چندین دولت آفریقایی روابط قوی برقرار کرده، و در کشورهایی از جمله مالی، جمهوری آفریقای مرکزی (CAR) و لیبی عملیات نظامی اجرا کرده است.
مزدوران واگنر نقش محوری در تهاجم روسیه به اوکراین داشتند و خونین‌ترین نبردها را علیه نیروهای اوکراینی انجام دادند.
در پنتاگون، سخنگوی ژنرال پاتریک رایدر از گمانه‌زنی در مورد آینده واگنر خودداری کرد، اما اقدامات این گروه در آفریقا و فراتر از آن را محکوم کرد.
ژنرال رایدر گفت: «نفوذ آنها به بی‌ثباتی در منطقه دامن می‌زند و قطعا تهدیدی به شمار می‌رود. به همین دلیل است که آنها را یک سازمان جنایتکار فراملی اعلام کرده‌اند.»
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز دوشنبه پنجم تیر به رسانه‌های روسی گفت که کار واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی ادامه خواهد یافت.
یک مقام آمریکایی گفته که به رغم اظهارات لاوروف، ایالات متحده به دنبال آن است که ببیند آیا کشورهای آفریقایی به این تضمین‌ها اعتماد دارند یا نه. پریگوژین، متحد سابق پوتین، از دستورات مبنی بر قرار دادن نیروهای خود تحت فرمان وزارت دفاع روسیه سرپیچی کرد.
در پی شورش اخیر، پوتین روز دوشنبه گفت که به وعده خود مبنی بر این که به نیروهای واگنر اجازه می دهد تا در صورت تمایل به بلاروس نقل مکان کنند، قراردادهای رسمی ارتش را امضا کنند یا به خانواده‌های خود بازگردند، عمل خواهد کرد. این مقام گفته که وعده پوتین به سرنوشت پریگوژین و میزان نفوذ او در نیروهایش در آفریقا بستگی دارد.
مایکل مالروی، مقام ارشد پیشین پنتاگون، تأیید کرد که رویدادهای اخیر می‌تواند به واگنر در آفریقا آسیب برساند. او گفت واگنر بیش از حد بی‌ثبات است، و به طور بالقوه تهدیدی برای رهبری آن کشورها تلقی خواهند شد: «واگنر در کشور خود تقریباً یک کودتا به راه انداخت.»
یکی دیگر از مقامات آمریکایی گفت به رغم خطرات آشکار برای ارتش خصوصی پریگوژین، این احتمال هم وجود دارد که گروه از این شورش بهره برداری کند. «فشار غافلگیرانه واگنر به مسکو، که با مقاومت کمی روبرو شد، می‌تواند شهرت آن را افزایش دهد و منجر به فعالیت بیشتر آن در آفریقا شود.»