با وجود مخالفت دولت موقت اوکراین و کشورهای غربی حامی آن، جدایی طلبان طرفدار روسیه صبح روز یکشنبه، همه پرسی اعلام شده برای جدایی بخشی از مناطق شرقی اوکراین را آغاز کردند.
بسیاری از رای دهندگان گفتند که برای متوقف کردن حملات نظامی اوکراین علیه جدایی طلبان طرفدار روسیه اقدام به رای دادن می کنند و بعضی هم گفتند برای داشتن آینده ای بهتر در صورت پیوستن به روسیه در این همه پرسی شرکت کرده اند.
همه پرسی در حوزه های رای گیری شهرهای دونتسک و لوهانسک که تحت کنترل مخالفان است آغاز شد. لوهانسک دومین مرکز استانی در شرق اوکراین است که اوایل ماه جاری پس از دونتسک، به دست جدایی طلبان افتاد و اندکی بعد تاریخ ۲۱ اردیبهشت (۱۱ ماه مه) را برای برگزاری یک همه پرسی تعیین کردند.
کیف این همه پرسی را محکوم و آن را غیرقانونی و قلابی خوانده است؛ همه پرسی که در برگه های رای آن تنها یک پرسش مطرح شده که رای دهندگان باید به آن پاسخ دهند: آیا باید در این مناطق جمهوری های مستقل تاسیس شود؟
برخلاف کسانی که گفته اند خشونت های چند ماه گذشته در شرق اوکراین دلیل کافی برای شرکت در این همه پرسی است، بسیاری از ساکنان آن مناطق، مخالف تجزیه هستند و اعلام کرده اند که در این رای گیری شرکت نخواهند کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در شهر بندری ماریوپول در جنوب شرقی اوکراین، که هفته گذشته شاهد درگیری های سنگینی بود، تنها هشت حوزه رای گیری برای جمعیت نیم میلیون نفری آن در نظر گرفته شده بود که در نتیجه، منجر به تشکیل صف های چندصد متری در مقابل آن حوزه ها در ساعات آغازین صبح یکشنبه شد.
حدود یک ساعت پس از آغاز رای گیری در مناطق بحران زده شرق اوکراین، نیروهای امنیتی اوکراین اعلام کردند چند صندوق رای حاوی آنچه که «آرای تقلبی» خواندند را ضبط کردند. به گفته آنها، این صندوق ها پر از برگه های رای بود که از پیش روی آنها علامت «آری» درج شده بود.
دو نفر نیز در این ارتباط دستگیر شدند، اما نیروهای اوکراینی از تحویل این افراد به پلیس محلی خودداری کردند و گفتند به آنها اعتماد ندارند و دو فرد دستگیر شده را تنها به مسئولان امنیتی دولت اوکراین تحویل خواهند داد.
حدود ۲۰۰ کیلومتر بالاتر و در شمال ماریوپول، درگیری هایی در اطراف یک برج مخابراتی تلویزیونی در حومه شهر اسلاویانسک گزارش شده است. این درگیری ها در حالی رخ داد که گروهی از مردم تلاش کردند تا با برداشتن موانع از سر راه خود، به طرف حوزه های رای گیری حرکت کنند.
ایالات متحده بارها برگزاری همه پرسی در اوکراین را محکوم کرده است. جن ساکی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اواخر روز شنبه اعلام کرد واشنگتن نتیجه این همه پرسی را برسمیت نخواهد شناخت و تاکید کرد برگزاری این همه پرسی «نقض قوانین بین المللی و تمامیت ارضی اوکراین است.»
خانم ساکی در ادامه گفت ایالات متحده، از این که روسیه برای به تاخیر انداختن این رای گیری، از نفوذ خود در منطقه استفاده نکرد، ناامید شده است. ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه هفته پیش از جدایی طلبان خواست برگزاری همه پرسی را به تاخیر بیاندازند، اما درخواست وی، با بی توجهی جدایی طلبان روبرو شد.
آقای پوتین همچنین ادعا کرد که نیروهای مسلح روسیه را از کنار مرزهای مشترک با مناطق بحران زده شرق اوکراین عقب خواهد کشید؛ ادعایی که دبیر کل ناتو به آن واکنش نشان داد و گفت هیچ نشانه ای از عقب نشینی نیروهای روسی از آن مناطق دیده نشده است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز با بیان این که ایالات متحده هم نشانه ای از عقب نشینی نیروهای روسی ندیده است گفت، رسانه های دولتی روسیه، بدون هیچ اشاره ای به درخواست پوتین برای به تاخیر انداختن همه پرسی در مناطق شرقی اوکراین، «به شدت از آن حمایت می کنند».
سران کشورهای غربی دیگر نیز، ضمن محکوم برگزاری این همه پرسی، مسکو را به خاطر ترغیب جدایی طلبان در شرق اوکراین سرزنش کرده اند.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و فرانسوا اولاند رییس جمهوری فرانسه روز شنبه اعلام کردند که درصورتی که ادامه ناآرامی ها انتخابات ریاست جمهوری ۴ خرداد ماه در اوکراین را تهدید کند، آنها از اعمال تحریم های اقتصادی جدید علیه روسیه حمایت خواهند کرد.