روزنامه دیلی تلگراف چاپ لندن نوشته است مذاکره کنندگان نفتی ایران در اوپک – با جسارتی ناشی از توافق هسته ای ژنو و به رهبری وزیر کارکشته نفت – درصددند تا بار دیگر جایگاه و اقتدار ایران را در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تثبیت کنند.
در یک سال گذشته، ایران برای تحریم های سنگین غرب علیه برنامه هسته ای اش بهای سنگینی پرداخته است. میلیاردها دلار از درآمد نفتی و سهم ایران در بازار اوپک به عربستان سعودی – رقیب اصلی سیاسی اش در منطقه – و عراق رسید.
از آنجا که صادرات نفت ایران دست کم تا ۶ ماه دیگر تحت تأثیر تحریم ها خواهد بود، ایران تهدید فوری برای وضعیت کنونی اوپک به شمار نمی رود. قرار است تا خرداد ماه آینده که موفقتنامه ای برای نگه داشتن سقف تولید اوپک زیر ۳۰ میلیون بشکه در روز برای ۱۲ کشور عضو تنظیم خواهد شد، اعضای اوپک به میزان تولید فعلی ادامه دهند.
معامله کنندگان نفت نشانه های همکاری میان اعضای اوپک را به دقت زیر نظر دارند؛ چون می دانند در صورت بازبینی توافق هسته ای و حذف تحریم ها، ریاض و بغداد – دو تولید کننده بزرگ نفت اوپک – به زودی باید برای تهران هم جایی در کنار خود باز کنند.
افزایش تولید نفت آمریکا با استفاده از تکنولوژی جدید استخراج نفت از صخره های نفتی می تواند برای اعضای اوپک به این معنی باشد که اگر می خواهند در نیمه دوم سال ۲۰۱۴ بهای نفت را بالای بشکه ای یکصد دلار نگه دارند، باید میزان تولید را کاهش دهند.
در پی تشدید تحریم ها از آغاز سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۰)، تولید نفت ایران با روزی یک میلیون بشکه کاهش، به دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است، در حالی که تولید نفت عراق، با از سرگذراندن تحریم های دوران حکومت صدام حسین و سال های جنگ، اکنون نزدیک به ۳ میلیون بشکه در روز است.
بهای نفت هم اینک در حدود ۱۱۰ دلار در هر بشکه نوسان دارد، که به خواست عربستان – بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک – نزدیک است. سهم عربستان یک سوم کل تولید نفت اوپک است. اين کشور تنها تولید کننده نفت در جهان است که ظرفیت چشمگیری برای تولید اضافی دارد. هنگامی که تولید نفت ایران بر اثر تحریم ها کاهش چشمگیری یافت، و تولید نفت لیبی در اثر جنگ های داخلی مختل شد، عربستان برای جلوگیری از بالارفتن قیمت نفت تولید خود را به ده میلیون بشکه در روز رساند.
انتخاب جانشینی برای عبدالله البدری – دبیرکل پیشین اوپک از لیبی – یکی از موضوعات اصلی در نشست پیش روی اوپکاست. هم ایران و هم عربستان سعودی نامزدی برای این پست درنظر دارند؛ و هیچ یک حاضر نیست جای خود را به دیگری واگذار کند.
در همین حال، خبرگزاری کار ایران (ايلنا) با اشاره به نشست روز چهارشنبه (۱۳ آذر) اعضای اوپک نوشته است هرچند میزان تولید کنونی زیرسقف تولید تعیین شده است، با توجه به این که ۱۲ کشور عضو این سازمان از قیمتهای فعلی بازار نفت راضی به نظر می رسند، پیش بینی می شود اوپک موقعیت فعلی خود را حفظ کند. این نشریه می نویسد اوپک با ۱۲ عضو – ایران، الجزایر، آنگولا، اکوادور، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ونزوئلا – تقريباً یک سوم نفت جهان را تولید می کند.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ايسنا) می نویسد یکصد وشصت و چهارمین اجلاس اوپک در حالی برگزار می شود که تحولات سیاسی و ژئوپولتیک در منطقه خاورمیانه و به ویژه توافق مهم هسته ای میان ایران و قدرتهای غرب، این دوره از اجلاس را از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار کرده است.
تصمیم گیری در مورد تثبیت سقف تولید اعضای اوپک، گزارش دبیرکل از تحولات بازار نفت در فاصله دو اجلاس، گزارش کمیسیون اقتصادی اجلاس، گزارش تولید نفت اوپک از ماه اوت تا اکتبر، و انتخاب دبیرکل از جمله مباحث وزاری شرکت کننده در یک صد و شصت و چهارمین اجلاس اوپک خواهد بود. مهندس غلامحسین نوذری وزیر پيشين نفت به عنوان نامزد جمهوری اسلامی ایران برای تصدی مقام دبیرکلی سازمان اوپک، معرفی شده است.
پایگاه خبری تحلیلی پارسینه به نقل از بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نوشته است «برای دبیرکلی اوپک در مقابل اعراب کوتاه نمی آییم.» به نوشته پارسینه، ایران، عربستان سعودی و عراق از سال گذشته تاکنون رقابت خود برای دبیرکلی اوپک را آغاز کرده اند و با انصراف «مجید المنیف» نامزد پیشنهادی عربستان از یک سو و واگذاری کرسی ریاست تحقیقات به عنوان دومین کرسی استراتژیک اوپک، حالا شانس ایران و عراق برای تصاحب این کرسی داغ نفتی افزایش یافته است. وزیر نفت ایران اخیرا از سیاست‌های نفتی عراق انتقاد کرده و گفته است این کشور همسایه سعی دارد که بازارهای نفتی ایران را در اختیار بگیرد.
بنا به گزارش رویترز، تهران از توافق هسته ای ژنو احساس قدرت بیشتری می کند و با فرستادن آقای زنگنه به وین قصد دارد مقام ایران را به عنوان دومین تولید کننده بزرگ اوپک تثبیت کند هرچند بر اثر تحریم ها تولید و صدور نفت ایران دریکی دو سال اخیر بشدت کاهش یافته است. دو کشور عراق و عربستان سعودی جای ایران را در بازارهای نفت جهان پرکرده اند و درشش ماه آینده هم به خاطر ادامه تحریم ها ایران نمی تواند به تولید و صدور نفت بیشتر بپردازد، اما چنانچه مشکل برنامه هسته ای ایران به نحوی که در توافق ژنو آمده است در شش ماه آینده حل شود عراق و عربستان باید بخشی از بازار خود را به ایران واگذار کنند.
عراق با تولید سه میلیون بشکه نفت در روز مقام دوم در اوپک را در اختيار دارد و ایران با کاهش يک میلیون بشکه ای در روز (در سال ۲۰۱۲ ميلادی)، يعنی با تولید دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت در روز در مقام سوم تولید کنندگان نفت اوپک است.