بیست وهفتم ژانویه برابر با هشتم بهمن ماه، روز جهانی یادبود قربانیان هولوکاست است. ۷۲ سال قبل در چنین روزی، اسرای اردوگاه آشوویتس و بیرکناو، توسط ارتش جماهیر شوروی آزاد شدند و این روز، روز جهانی هولوکاست نام گرفت.
هر سال سازمان‌ها و نهادهای فعال در زمینه اطلاع رسانی در مورد این فاجعه هولناک بشری، تلاش می کنند تا با برگزاری نمایشگاه‌ها، سخنرانی و برنامه‌های آموزشی، همه فجایعی را که در اردوگاههای آشویتس و بیرکانو بر سر یهودیان و دیگر اسرای این اردوگاه‌ها از جمله کم توانها و کولی های اروپایی، رفته است را به یاد جهانیان بیاورند.
محققان موضوع هولوکاست معتقدند ترویج مفاهیمی چون مقابله با تبعیض، نژادپرستی و بیگانه ستیزی، عمده نتایجی است که محصول اندیشیدن به این فاجعه تاریخ است.
دکتر ادنا فریدبرگ، تاریخ دان موزه یادبود هولوکاست در واشنگتن به صدای آمریکا می‌گوید «هولوکاست تنها موضوع یهودیان نیست و همه جامعه بشری باید از درس‌هایی که به ما می دهد بیاموزند.»
در این واقعه بیش از شش میلیون یهودی اروپایی، به دست آلمان نازی و در طرح پیاده سازی «راه حل نهایی» برای خالص سازی نژادی در اثنای جنگ جهانی دوم کشته شدند.
در سال های گذشته اظهارنظرهای جنجالی برخی رهبران ایران درباره هولوکاست - از جمله محمود احمدی نژاد که آن را افسانه خواند - موجب شده تا هرجا نام ایران و کشتار یهودیان در جریان جنگ دوم جهانی مطرح می شود، انکار ابعاد آن توسط برخی مقامات حکومتی ایران به میان آید.
انتشار خبر تبریک آیت الله خامنه ای به برگزارکنندگان نماشگاه کاریکاتور با موضوع هولوکاست در بهار گذشته در تهران نیز، اعتراضات گسترده جهانی داشت.
گواهی تاریخ
بسیاری از یهودیان لهستانی در میان ۱۱۶ هزار پناهجوی لهستانی بودند که در سال ۱۹۴۲ از شوروی به ایران وارد شدند. آنان همگی یا کشورشان را ترک کرده و یا از آن رانده شده بودند و توانستند با عبور از ایران راهی فلسطین تحت کنترل بریتانیا شوند. بسیاری از این مهاجران در ایران ماندند.
عبدالحسین سرداری، دیپلمات ایرانی مقیم پاریس نیز در جریان جنگ دوم جهانی با استفاده از نفوذ دیپلماتیک خود توانست با صدور گذرنامه های ایرانی برای صدها یهودی ایرانی و اروپایی فراری از آلمان نازی، جان آنان را نجات داد.
فیلم کوتاه «عبدالحسین سرداری، قهرمان ایرانی هولوکاست» را از اینجا تماشا کنید:
مصاحبه‌ای با ادنا فریدبرگ، تاریخدان موزه ملی هولوکاست نیز اینجا قابل مشاهده است: