سی و پنج سال پس از ترک زمین، کاوشگر وُیجر-۱ (Voyager-1) راهی ستارگان است. دیر یا زود، این سفینه فضایی از منظومه شمسی خداحافظی می کند و وارد سپهر دیگری می شود. این اولین بار است که شیئی ساخته انسان جای خود را از یک سوی فضا به بخش دیگری از آن تغییر می دهد.
شاید تغییر محل وُیِجر-۱ هیچ کسی را در کره زمین به اندازه اِد ستون ۷۶ ساله هیجان زده نکند. آقای ستون از آغاز، روی پروژه وُیجر کار کرده است.
زمانی که وُیِجِر-۱ و وُیِجِر-۲ برای اولین بار در سال ۱۹۷۷ از زمین پرتاب شدند، هیچ کس نمی دانست که این دو سفینه چقدر عمر می کنند. حالا آن ها بادوام ترین فضاپیماهای تاریخ از آب درآمده اند که در دورترین فاصله از زمین و در مسیرهای مختلف قرار دارند.
روز چهارشنبه، ۵ سپتامبر، سی و پنجمین سالروز عزیمت وُیِجِر-۱ به سیاره های مشتری و زحل است. وُیِجِر-۱ اکنون در حال حرکت در مدارهای منظومه شمسی است که یک حباب عظیم پلاسما آن را دربرگرفته است. این محیط داغ و متلاطم و متشکل از ذرات باردار شده توسط خورشید است.
خارج از حباب، جبهه جدیدی از کهکشان راه شیری قرار دارد؛ فضای میان ستارگان. دانشمندان پیش بینی می کنند که پس از ورود وُیِجِر-۱ به این فضا، محیط آرام تری را شاهد باشند.
یک نکته برای دانشمندان محرز است. این که عبور از فضای حائل میان منظومه شمسی و فضای دیگر، ممکن است چند روز، چند ماه و یا چند سال طول بکشد.
وُیِجر-۱ در حال حاضر نزدیک ۱۸ میلیارد کیلومتر از خورشید فاصله دارد. فضاپیمای دوقلوی آن، وُیِجر-۲ که دو هفته پیش سالروز پرتابش به فضا بود، ۱۵ میلیارد کیلومتر از خورشید دور است.
این دو فضاپیمای دوقلو، از نسل اولیه کیهان نوردها هستند و هر کدام تنها ۶۸ کیلوبایت حافظه کامپیوتری دارند. حافظه کوچکترین آی-پادهای امروزی ۱۰۰ هزار برابر آنهاست. درضمن وُیِجر ۱ و ۲ مجهز به ضبط نواری هستند در حالی که فضاپیماهای امروزی، از حافظه دیجیتال بهره میگیرند.
هدف اصلی وُیِجرها رفتن به مشتری و زحل بود. آنها اکتشافات زیادی هم کردند از جمله مشاهده آتشفشان های روی قمر «آیو»ی ژوپیتر، و نشانه های اقیانوس زیر سطح یخی «اروپا»، یکی دیگر از قمرهای ژوپیتر، و همچنین نشانه هایی از باران متان بر قمر «تیتان» سیاره زحل.
وُیِجر-۲ به اورانوس و نپتون سفر کرد. هم اینک ۲۰ کارشناس به شکل پاره وقت اطلاعات مخابره شده از فضاپیماهای دوقلو را تحلیل می کنند. به خاطر دور بودن فاصله میان زمین و سفینه ها، رسیدن سینگنال رادیویی از وُیِجر-۱ به زمین حدود ۱۷ ساعت و از وُیِجر-۲ حدود ۱۳ ساعت طول می کشد.
دوربین های روی دو فضاپیما که با سوخت هسته ای کار میکنند، از خیلی وقت پیش خاموش شده اند. از سال ۲۰۰۴، وُیِجر-۱ مشغول اکتشاف منطقه ای در حباب لبه منظومه شمسی بود. طی چند ماه گذشته دانشمندان شاهد تغییراتی بودند که نشان می داد فضاپیما در آستانه عبور از یک جا به جایی دیگر است.
با عبور فضاپیما از منطقه حائل، این اولین اکتشاف در میان ستارگان خواهد بود. کیهان نوردهایی مثل هابل و سپیتزر مدت های طولانی است که منظومه شمسی را زیرنظر دارند اما بیشتر کارشان بر کهکشان های دوردست متمرکز است.
در سال ۱۹۷۷، ۹۸۳ میلیون دلار برای دوقلوهای وُیِجر هزینه و سرمایه گزاری شد. این رقم بنا به استانداردهای امروز برابر است با ارزش ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار.
شاید تغییر محل وُیِجر-۱ هیچ کسی را در کره زمین به اندازه اِد ستون ۷۶ ساله هیجان زده نکند. آقای ستون از آغاز، روی پروژه وُیجر کار کرده است.
زمانی که وُیِجِر-۱ و وُیِجِر-۲ برای اولین بار در سال ۱۹۷۷ از زمین پرتاب شدند، هیچ کس نمی دانست که این دو سفینه چقدر عمر می کنند. حالا آن ها بادوام ترین فضاپیماهای تاریخ از آب درآمده اند که در دورترین فاصله از زمین و در مسیرهای مختلف قرار دارند.
روز چهارشنبه، ۵ سپتامبر، سی و پنجمین سالروز عزیمت وُیِجِر-۱ به سیاره های مشتری و زحل است. وُیِجِر-۱ اکنون در حال حرکت در مدارهای منظومه شمسی است که یک حباب عظیم پلاسما آن را دربرگرفته است. این محیط داغ و متلاطم و متشکل از ذرات باردار شده توسط خورشید است.
خارج از حباب، جبهه جدیدی از کهکشان راه شیری قرار دارد؛ فضای میان ستارگان. دانشمندان پیش بینی می کنند که پس از ورود وُیِجِر-۱ به این فضا، محیط آرام تری را شاهد باشند.
یک نکته برای دانشمندان محرز است. این که عبور از فضای حائل میان منظومه شمسی و فضای دیگر، ممکن است چند روز، چند ماه و یا چند سال طول بکشد.
وُیِجر-۱ در حال حاضر نزدیک ۱۸ میلیارد کیلومتر از خورشید فاصله دارد. فضاپیمای دوقلوی آن، وُیِجر-۲ که دو هفته پیش سالروز پرتابش به فضا بود، ۱۵ میلیارد کیلومتر از خورشید دور است.
این دو فضاپیمای دوقلو، از نسل اولیه کیهان نوردها هستند و هر کدام تنها ۶۸ کیلوبایت حافظه کامپیوتری دارند. حافظه کوچکترین آی-پادهای امروزی ۱۰۰ هزار برابر آنهاست. درضمن وُیِجر ۱ و ۲ مجهز به ضبط نواری هستند در حالی که فضاپیماهای امروزی، از حافظه دیجیتال بهره میگیرند.
هدف اصلی وُیِجرها رفتن به مشتری و زحل بود. آنها اکتشافات زیادی هم کردند از جمله مشاهده آتشفشان های روی قمر «آیو»ی ژوپیتر، و نشانه های اقیانوس زیر سطح یخی «اروپا»، یکی دیگر از قمرهای ژوپیتر، و همچنین نشانه هایی از باران متان بر قمر «تیتان» سیاره زحل.
وُیِجر-۲ به اورانوس و نپتون سفر کرد. هم اینک ۲۰ کارشناس به شکل پاره وقت اطلاعات مخابره شده از فضاپیماهای دوقلو را تحلیل می کنند. به خاطر دور بودن فاصله میان زمین و سفینه ها، رسیدن سینگنال رادیویی از وُیِجر-۱ به زمین حدود ۱۷ ساعت و از وُیِجر-۲ حدود ۱۳ ساعت طول می کشد.
دوربین های روی دو فضاپیما که با سوخت هسته ای کار میکنند، از خیلی وقت پیش خاموش شده اند. از سال ۲۰۰۴، وُیِجر-۱ مشغول اکتشاف منطقه ای در حباب لبه منظومه شمسی بود. طی چند ماه گذشته دانشمندان شاهد تغییراتی بودند که نشان می داد فضاپیما در آستانه عبور از یک جا به جایی دیگر است.
با عبور فضاپیما از منطقه حائل، این اولین اکتشاف در میان ستارگان خواهد بود. کیهان نوردهایی مثل هابل و سپیتزر مدت های طولانی است که منظومه شمسی را زیرنظر دارند اما بیشتر کارشان بر کهکشان های دوردست متمرکز است.
در سال ۱۹۷۷، ۹۸۳ میلیون دلار برای دوقلوهای وُیِجر هزینه و سرمایه گزاری شد. این رقم بنا به استانداردهای امروز برابر است با ارزش ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار.
