ساعاتی پس از اعلام توقف دور هفتم مذاکرات احیای برجام در روز جمعه، مقام‌های دولت آمریکا از رویکرد ایران انتقاد کرده و نسبت به شکست مسیر دیپلماسی هشدار دادند.
وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه اختصاصی با رویترز گفت، ایران در حال حاضر به نظر نمیرسد در مورد انجام آنچه که برای بازگشت به پیروی متقابل ضروری است جدی باشد.
آنتونی بلینکن با بیان این که تهران در روزهای آینده باید تصمیمات بسیار مهمی بگیرد، گفت اگر مسیر پیروی متقابل به بن‌بست برسد، گزینه‌های دیگر را دنبال خواهیم کرد.
وی گفت، «ما همچنان باور داریم بهترین راه پیش رو برای تحقق پیروی کامل از برجام طی میسر دیپلماتیک است، اما همزمان این مسیر در حال کوتاه و کوتاهتر شدن است.»
وزیر خارجه آمریکا تشریح کوتاهتر شدن مسیر دستیابی به توافق را ابتدا با «اشتباه فاجعه آمیز» خواندن تصمیم دولت پیشین آمریکا در خارج شدن از برجام آغاز کرد و گفت: با وجود اعمال سیاست فشار حداکثری، ایران از تعهدات برجامی خود خارج شد و شروع به توسعه برنامه اتمی خود کرد و با ادامه این کار، بازگشت به توافق برجام عملا دیگر فواید قبلی آن را در بر نخواهد داشت.
آنتونی بلینکن افزود: شش دور مذاکره، ما را به رسیدن به توافق پیروی متقابل نزدیکتر کرده بود ، اما با برگزاری انتخابات در ایران وقفه‌ای ایجاد شد و اکنون این دور از گفت‌وگوها را داشته‌ایم و چیزی که در دو روز گذشته شاهد آن بودیم، این است که به نظر نمیرسد ایران در حال حاضر در انجام آنچه که برای بازگشت به تعهدات ضروری است، جدی باشد.
وزیر خارجه آمریکا گفت: به همین دلیل است که ما این دور از مذاکرات را در وین به پایان رساندیم. ما با تمام شرکای خود در این فرآیند، اعم از کشورهای اروپایی و نیز روسیه و چین، و همچنین با سایر کشورهایی که بسیار نگران هستند، مانند اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس، از نزدیک و با دقت مشورت و ارزیایی خواهیم کرد که آیا ایران علاقه جدی به تعامل دارد یا خیر.
وی در ادامه هشدار داد: اما پنجره فرصت در حال بسته شدن است، زیرا آنچه قابل قبول نیست و ما اجازه نمی‌دهیم اتفاق بیافتد این است که ایران تلاش کند این روند را به درازا بکشاند و در عین حال به پیشبرد پرشتاب برنامه اتمی ادامه دهد. بنابراین ما همیشه گفته‌ایم که اگر مسیر بازگشت به پایبندی به توافق به بن‌بست برسد، ما گزینه‌های دیگر را دنبال خواهیم کرد.
آقای بلینکن در پاسخ به این پرسش که چه گزینه‌هایی مد نظر است گفت وارد جزئیات نخواهد شد، اما افزود: ما روی آن کار زیادی انجام داده ایم و ما بحث های زیادی در این مورد با کشورهای دیگر، با شرکایمان، انجام داده ایم. اما نکته اصلی اینجاست. به نظر من حل دیپلماتیک مساله هسته‌ای به نفع همه است و همچنین مؤثرترین راه برای مقابله با آن است.
وزیر خارجه آمریکا توضیح داد که چرا اولویت دولت پرزیدنت جو بایدن رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران و سپس رسیدگی به مسائل دیگر است.
او گفت: متأسفانه بسیاری از مشکلات دیگر از ایران ناشی می شود، مانند رفتارش در زمینه حمایت از تروریسم، حمایت از گروه های نیابتی و بی ثبات کردن دیگر کشورها، و این مشکلات با داشتن ایران هسته‌ای بسیار بدتر خواهند شد. زیرا با توان تسلیحات هسته‌ای احساس خواهد کرد که می تواند با مصونیت بیشتر عمل کند. بنابراین، بازگرداندن اعمال محدودیتهای هسته‌ای فکر می‌کنم اولین قطعه حیاتی برای مقابله با چالش‌های ناشی از ایران است.
دیپلمات ارشد دولت پرزیدنت بایدن گفت: با پایان یافتن دور هفتم مذاکرات وین می دانیم در کجا قرار داریم، و حتی روسیه و چین به وضوح از آنچه ایران در این مذاکرات انجام داد ناامید هستند. بنابر این ایران باید در روزهای آینده تصمیمات بسیار مهمی بگیرد. ما یا قرار است به توافق برگردیم، یا باید از راه های دیگر به مقابله با این مشکل بپردازیم.
انتقاد کاخ سفید
همزمان در روز جمعه، سخنگوی کاخ سفید نیز در نشست خبری روزانه خود در واشنگتن گفت، رویکرد دولت جدید ایران در مذاکرات این هفته در مسیر حل مسائل هسته‌ای نبود و با پیشنهادهای سازنده به وین نیامد و در ادامه تاکید کرد که اگر تهران متعهد به این مسیر بود، امکان رسیدن به راه حل وجود داشت.
جن ساکی در ادامه گفت: مهمتر از آن، ایران دور جدید مذاکرات را با دور جدیدی از اقدامات تحریک آمیز هسته‌ای، همانطور که آژانس بین المللی انرژی اتمی در روز چهارشنبه به آن اشاره کرد، آغاز نمود و آنها هنوز نتوانسته اند با آژانس درباره کاهش سطح همکاری که با این نهاد ایجاد کردند، به تفاهمی دست یابند.
وی تاکید کرد: پرزیدنت بایدن همچنان بر این باور است که جایگزین بهتری به غیر از احیای برجام وجود ندارد و او متعهد است که ایالات متحده را به پایبندی به برجام بازگرداند؛ آنهم زمانی که ایران همین کار را انجام دهد و پایبند بماند. منظور رئیس جمهوری این است که اگر ایران به همان اندازه متعهد باشد، راه حل در دسترس است، اما ما در این هفته چنین چیزی را از طرف ایرانی ندیدیم.
مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده برای بازگشت به پیروی کامل از برجام در خرداد ماه متوقف، و پس از یک وقفه پنج ماهه، از روز دوشنبه هشتم آذر ازسرگرفته شد.
علی باقری مذاکره‌کننده ارشد دولت جدید ایران روز گذشته اعلام کرد متون پیشنهادهای خود را در دو حوزه لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای به طرف اروپایی ارائه داده است.
طرف اروپایی می‌گوید در پیش‌نویس پیشنهادی، موارد تفاهم شده در متون شش دور گذشته لحاظ نشده و در مواردی به‌طور کامل از پیش‌نویس های قبلی حذف شده اند.
نمایندگان فرانسه، بریتانیا و آلمان، سه متحد اروچایی آمریکا در برجام، در یک بیانیه مشترک، پیشنهادهای دولت جدید ایران را مایه «ناامیدی و نگرانی» توصیف کردند.
انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین پیشتر گفت که دور هفتم مذاکرات به پایان نرسیده است و این مذاکرات اواسط هفته آینده ادامه خواهد یافت.
