خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی به انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ترکیه پرداخته و احتمال پیروزی کمال قلیچدار اوغلو، رهبر اپوزیسیون این کشور را بررسی کرده است.
به نوشته رویترز، به عقیده کمال قلیچدار اوغلو، رهبر اپوزیسیون که در طول دوران حرفه‌ای خود در سایه رجب طیب اردوغان قرار داشته، زمان آن فرا رسیده است تا او ترکیه را در مسیر جدیدی قرار دهد و بسیاری از میراث مردی را که برای دو دهه بر سیاست این کشور تسلط داشته است، پس بزند.
اتحادی متشکل از شش حزب اپوزیسیون، کارمند پیشین دولت را به عنوان نامزد خود برای رویارویی با اردوغان در انتخابات ۱۴ مه برگزیدند که شاید به عنوان مهمترین انتخابات در تاریخ مدرن کشور دیده می‌شود.
نظرسنجی‌ها عموماً نشان می‌دهند که قلیچدار اوغلو، ۷۴ ساله، پس از یک کمپین فراگیر و ارائه راه‌حل‌هایی برای بحران هزینه‌های زندگی که محبوبیت رئیس جمهور را در سال‌های اخیر کاهش داده است، احتمالا در دور دوم پیروز می‌شود.
او قول بازگشت به سیاست‌های اقتصادی ارتدوکس، نظام حکومتی پارلمانی، و استقلال قوه قضاییه را داده است که به گفته منتقدان، اردوغان از آنها برای سرکوب مخالفان و تا حدودی روابط آسان‌تر با غرب استفاده کرده است.
هدف طرح چرخش اپوزیسیون، کاهش تورمی است که در سال گذشته به ۸۵ درصد رسید، حتی در شرایطی که انتظار می‌رود آشفتگی بازار مالی و احتمالاً آخرین مورد از یک سری سقوط ارزی را به همراه داشته باشد.
قلیچدار اوغلو در یک گردهمایی هفته گذشته گفت: «من می دانم که مردم در تلاش هستند تا به زندگی خود ادامه دهند. من از هزینه زندگی و ناامیدی جوانان اطلاع دارم. زمان تغییر فرا رسیده است. روحیه و درک جدید لازم است.»
مخالفان می‌گویند قلیچدار اوغلو - که پس از متحمل شدن شکست‌های مکرر انتخاباتی به عنوان رئیس حزب جمهوری‌خواه خلق «سی‌اچ‌پی» مورد تحقیر اردوغان قرار گرفته است - فاقد قدرت رقیب خود برای جمع‌آوری مخاطبان است و نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی برای دوران پس از اردوغان ارائه دهد.
او به‌دنبال پیروزی اپوزیسیون در سال ۲۰۱۹ است، زمانی که سی‌اچ‌پی، حزب حاکم عدالت و توسعه اردوغان را در استانبول و سایر شهرهای بزرگ در انتخابات محلی، به لطف حمایت دیگر رأی‌دهندگان حزب مخالف شکست داد.
حتی اگر قلیچدار اوغلو پیروز شود، برای متحد نگه داشتن ائتلاف اپوزیسیون شامل ناسیونالیست‌ها، اسلام‌گراها، سکولارها، و لیبرال‌ها با چالش هایی مواجه است. انتخاب او به عنوان نامزد پس از یک اختلاف ۷۲ ساعته انجام شد که در آن، رهبر دومین حزب بزرگ، مرال آکشنر، رهبر حزب آی‌وای‌آی، برای مدت کوتاهی از سمت خود کناره‌گیری کرد.
بیرول باسکان، نویسنده و تحلیلگر سیاسی ساکن ترکیه، گفت: «قلیچدار اوغلو تصویر کاملاً متضاد اردوغان را به تصویر می‌کشد، که یک چهره قطبی و مبارز است که پایگاه رأی‌دهندگان خود را تثبیت می‌کند.»
او گفت: «قلیچدار اوغلو بسیار دولتمردتر به نظر می‌رسد و سعی می‌کند با کسانی که به آنها رای نمی‌دهند، متحد شود و به آنها کمک کند. این جادوی او است و انجام آن در ترکیه بسیار دشوار است. مطمئن نیستم که او برنده شود، اما قلیچدار اوغلو شخصیت مناسبی در زمان مناسب است.»
نظرسنجی‌ها حاکی از رای‌گیری فشرده ریاست جمهوری و پارلمانی است که نه تنها تصمیم می‌گیرد چه کسی ترکیه را رهبری می‌کند، بلکه در مورد نقش این کشور برای کاهش درگیری‌ها در اوکراین و خاورمیانه نیز تصمیم می‌گیرد.
بسیاری در تعجب هستند که آیا قلیچدار اوغلو می تواند اردوغان، رهبر باسابقه کشور را که کاریزما مبارزاتی او به بیش از ده‌ها پیروزی در انتخابات کمک کرده است، شکست دهد.
اما تحلیلگران می گویند اردوغان با وجود دست سنگینش بر رسانه‌ها، دادگاه‌ها، و هزینه‌های مالی بی‌سابقه دولت برای کمک‌های اجتماعی قبل از رأی‌گیری، بیش از هر زمان دیگری به شکست نزدیک شده است.
اپوزیسیون تاکید کرده است که تلاش اردوغان برای کاهش نرخ بهره باعث ایجاد بحران تورمی شد که بودجه خانوارها را ویران کرد. دولت می‌گوید این سیاست، صادرات و سرمایه گذاری را به عنوان بخشی از برنامه تشویقی افزایش داد و موجب تقویت ذخیره لیر شد.
التیام زخم‌های قدیمی
قلیچدار اوغلو پیش از ورود به سیاست، در وزارت دارایی کار می‌کرد و سپس در بیشتر دهه ۱۹۹۰ ریاست موسسه بیمه اجتماعی ترکیه را بر عهده داشت. اردوغان در سخنرانی‌های خود عملکرد رقیبش در این پست را تحقیر می‌کند.
او که یک اقتصاددان سابق است، در سال ۲۰۰۲ زمانی که حزب عدالت و توسعه اردوغان برای اولین بار به قدرت رسید، نماینده حزب چپ میانه سی‌اچ‌پی بود، حزبی که توسط بنیانگذار ترکیه مدرن مصطفی کمال آتاتورک تأسیس شده بود و تلاش می‌کرد فراتر از پایه‌های سکولاریست خود به محافظه‌کاران برسد.
با این حال، او در سال‌های اخیر از تمایل خود برای التیام زخم های قدیمی با مسلمانان و کردها سخن گفته است.
قلیچدار اوغلو که در استان تونجلی شرقی به دنیا آمده، یک علوی، گروه اقلیتی است که از دینی پیروی می کند که برگرفته از سنت‌های عامیانه شیعه، صوفی و آناتولی است.
او ماه گذشته آشکارا این موضوع را در رسانه‌های اجتماعی تأیید کرد و به دنبال آن بود که هرگونه حمله سیاسی را با توجه به اعتقادات علویان که آنها را در تضاد با اکثریت مسلمان سنی کشور قرار می دهد، بی اثر کند.
قلیچدار اوغلو که به دلیل شباهت گذرا با ظاهر کمرنگ و عینکی خود به «گاندی کمال» ملقب شد، در سال ۲۰۱۷ با راه اندازی ۴۵۰ کیلومتری «راهپیمایی عدالت» خود از آنکارا به استانبول به دلیل دستگیری یکی از معاونان سی‌اچ‌پی، توجه عمومی را به خود جلب کرد.
هفته گذشته در شهر عمدتا کردنشین وان، هزاران نفر برای حمایت از قلیچدار اوغلو، که از حمایت حزب بزرگ دموکراتیک خلق‌ها طرفدار کردها برخوردار است، تظاهرات کردند، حتی اگر در ائتلاف اصلی اپوزیسیون نباشد.
فاروق یاشار، ۲۷ ساله، یک تکنسین کرد در استان بتمن در جنوب شرقی، گفت: «من از سال ۲۰۱۸ انتخابات را تحریم کرده‌ام اما این بار به کمال قلیچدار اوغلو رای خواهم داد. ظهور اسلام گرایان رادیکال به من انگیزه می دهد.»
