ژیو وانگ، نامزد دکترای تاریخ در دانشگاه پرینستون و پژوهشگر «انستیتو آمریکن اینترپرایز» که چند سال در ایران زندانی بود، در یادداشتی در نیوزویک با اشاره به اخبار مربوط به توافق احتمالی آمریکا با ایران به دولت پرزیدنت بایدن توصیه کرده است که از موضع قدرت پیگیر آزادی گروگانها از ایران باشد.
آقای وانگ در این مطلب که روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت منتشر شد مینویسد، خبرگزاری دولتی ایران چند روز پیش اعلام کرد که دولت پرزیدنت بایدن توافق کرده است تا هفت میلیارد دلار داراییهای ایران و چند ایرانی زندانی را در ازای چهار زندانی آمریکایی که به دروغ به جاسوسی متهم شدهاند، آزاد کند.
هرچند دولت پرزیدنت بایدن این گزارش را رد کرد، اما گزارش شده است که نیروهای امنیتی ایران زندانیان آمریکایی را از بند عمومی اوین خارج کردهاند تا برای تبادل قریب الوقوع، آماده کنند. من امیدوارم همه این زندانیها به زودی به خانه بازگردند؛ ولی تبادل زندانی به هیچ وجه امر اطمینانبخشی نیست. اگر دولت بایدن هرگونه پولی در مقابل آزادی گروگانهای آمریکایی بدهد، فارغ از این که چگونه آن را توجیه کند، رژیم ایران آن را باج تلقی میکند و آمریکاییهای بیشتری را برای دورهای جدیدی از زورگیری، گروگان میگیرد.
در ژانویه ۲۰۱۶ دولت اوباما مجوز آزادسازی ۱.۷ میلیارد دلار از داراییهای مسدود شده را برای تسهیل یک روند تبادل زندانیان با ایران صادر کرد؛ مبادلهای که در نتیجه آن چهار آمریکایی به خانه بازگشتند. هرچند دولت اوباما منکر پرداخت هرگونه باج شد، تندروهای ایرانی در رسانههای داخلی اعلام کردند توانستهاند آمریکا را به پرداخت پول برای آزادی آمریکاییهای زندانی وادار کنند. آنها همچنین درخواست کردند آمریکاییهای بیشتری دستگیر شوند تا این موفقیت تکرار شود.
دولت اوباما در سال ۲۰۱۶ و در مذاکرات تبادل زندانیان ضعیف عمل کرد و امتیازهای بزرگی که داد، نتایجی قابل پیشبینی همراه داشت. این توافق دو آمریکایی زندانی را پشت سر گذاشت و رژیم ایران علاوه بر دستگیر کردن شمار بیشتری از آمریکاییها، چند تن از شهروندان غربی را نیز بازداشت کرد تا از آنها به عنوان اهرم فشار برای آزاد شدن داراییها یا زندانیهایش، استفاده کند. در واقع تیم اوباما همان مشوقها برای گروگانگیری را، که ۳۰ سال پیش در زمان پرزیدنت ریگان و در جریان تحویل سلاح در مقابل آزادی گروگانها انجام شده بود، تکرار کرد.
من یکی از کسانی بودم که پس از مبادله زندانیان در سال ۲۰۱۶، گروگان گرفته شد. من در اوت ۲۰۱۶ و در حالی که مشغول انجام پژوهشی در ایران برای پایاننامهام بودم دستگیر شدم. بازجوی من خیلی صریح گفت که من فقط به این دلیل دستگیر شدم که معاملهای با ایالات متحده برای آزادی زندانیان ایرانی و داراییهای مسدود شده آن، حاصل شود. دولت اوباما هیچوقت، حتی به شکل خصوصی، اعتراف نکرد که من به عنوان یک گروگان و برای استفاده شدن به عنوان مهرهای سیاسی در بازیهای معاملاتی دستگیر شدم.
در نتیجه فشار ممتد دولت ترامپ بر ایران، من در دسامبر ۲۰۱۹ در قبال آزادی یک زندانی و پس از بیش از ۴۰ ماه گروگانگیری از سوی رژیم ایران، آزاد شدم. هیچ پولی دست به دست نشد. آزادی من، به همراه نزار زکا شهروند مقیم آمریکا و مایکل وایت کهنهسرباز نیروی دریایی آمریکایی به طور مشخص نشان داد این به طور کامل امکانپذیر است که دولت آمریکا گروگانهای آمریکایی در ایران را فقط از راه فشار و توافق تاکتیکی، آزاد کند. به زبان دیگر، تبادل زندانی بدون هیچگونه معافیت تحریمی یا مشوق مالی.