خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنجشنبه ۱۷ ژوئیه، در گزارشی تحلیلی از بغداد به نوشته قسیم عبدالعزیز و حمزه هنداوی، از عملیات سرلشکر سلیمانی در خطوط مقدم جبهه های جنگ عراق با افراط گرایان سنی خبر داده است.
این خبرگزاری، از قول فرماندهان شبه نظامی شیعی و مسئولان دولتی عراق می نویسد یک فرمانده مقتدر ایرانی، در خطوط مقدم جبهه جنگ عراق با پیکارجویان سنی داعش، به عنوان تاکتیسین اصلی، همراه با ۱۲۰ مشاور خود از سپاه پاسداران، شبه نظامیان شیعی و نیروهای حکومتی عراق را در کوچک ترین جزئیات نبرد هدایت می کند.
نویسندگان این گزارش می نویسند، این حضور حیرت آور قاسم سلیمانی، هم میزان وابستگی حکومت شیعه عراق به متحد خود در تهران را نشان می دهد، و هم نقطه مقابل برخورد روش مند و محتاطانه تر آمریکا، رقیب ایران در نفوذ در عراق، ارزیابی می شود. جنگ جویان شیعی اکنون از ایرانیان که در هنگامه نبرد دوشادوش آنان قرار گرفتند – تا جایی که دو تن از مشاوران در جنگ کشته شدند- بت سازی می کنند. واین در حالی ست که مقام های حکومتی عراق ازآمریکا گله مندند که به کمک شان نیامده است.
با این حال، به نوشته این گزارش، نقش ایران به خطر تیز کردن آتش اختلاف های فرقه ای در جریان نبرد، دامن می زند. در زمانی که آمریکا و دیگران دولت عراق را به مذاکره با سنی ها برای کاستن از حمایت آنان از شورشیان تشویق می کنند، حضور موثر ایران در صحنه جنگ عراق می تواند سنیان را - که از دیرباز ایران شیعی را متهم می کنند که برای تسلط بر اوضاع عراق از طریق متحدانش تلاش می کند – به فاصله گزینی بیشتر وادارد.
سلیمانی فرمانده سپاه ویژه قدس از کسانی ست که مدام در مناطق جنگی عراق و به ویژه در سامرا در شمال بغداد-که در محاصره داعشی ها بر سر راه شان به بغداد قرار دارد- در رفت و آمد است. این شهر برای حکومت شیعی بغداد از اهمیتی ویژه برخوردار است، زیرا حرم های مقدس شیعیان، که در گذشته به دست سنی ها ویران شده و اکنون نیز هدف حمله شورشیان است، در آن قرار دارد.
به گفته دو تن از رهبران شبه نظامیان شیعی که سلیمانی را در حرم العسکریه دیده اند، او در حضورهای مکرر خود در سامرا در این حرم مستقر می شود. و حتی به هنگام هماهنگ سازی مواضع دفاعی شهر، در همان جا می خوابد. به گفته یکی از این فرماندهان، که مانند نفر دوم نمی خواهد هویتش آشکار شود زیرا دولت می خواهد نقش ایران را در پشت پرده نگاه دارد، سلیمانی در یکی از دیدارهای اخیر خود، در حرم به نماز جماعت شبه نظامیان پیوست.
مشاوران نظامی سلیمانی از سپاه پاسداران، برای گلوله باران مواضع سنی ها، به شبه نظامیان شیعی رهنمود می دهند و استراتژی آنان این است که بهرچه می توانند بکوشند تا حواشی وسیعی برگرد شهر را در اختیار خود درآورند تا خمپاره های سنی ها به حرم نرسد. این فرمانده به اسوشیتد پرس گفته است: «بدون آنها (ایرانیان) و شبه نظامیان، سامرا را ازدست داده بودیم».
بنابر این گزارش، چند مشاور متعلق به گروه شبه نظامی حزب الله لبنان نیز شبه نظامیان عراقی را در جبهه شمال بغداد هدایت می کنند. وهاب الطایی، فرمانده ارشد عسیب اهل الحق ، که یکی از چندین گروه شبه نظامی شیعه مورد حمایت ایران درعراق است، می گوید: «ما به این مشاوران نیاز مبرم داریم. آنها در جنگ های چریکی شهری مهارت زیادی دارند در حالی که ما هیچ تجربه ای در آن نداریم.»
آمریکا گروهی مرکب از ۲۱۰ سرباز به عراق فرستاده است. مأموریت اصلی آنان ارزیابی آمادگی نظامیان عراقی در جنگ با شورشیان سنی به رهبری داعش است. داعش در چند ماه اخیر بیشتر بخش های سنی نشین عراق را به تصرف درآورده است. پنتاگون این هفته تایید کرد که گزارش ارزیابی این تیم را دریافت کرده، اما برای بررسی آن و جمع بندی توصیه ها درمورد چگونگی کمک امریکا به عراق، نیاز به زمان دارد. درخواست های عراق از نیروی هوایی آمریکا برای درهم کوبیدن مواضع سنی ها تاکنون بی پاسخ مانده است. مقام های پنتاگون می گویند مسئله این است که اگر ارتش عراق قادر به بازپس گرفتن زمین های از دست رفته نباشد، حمله های هوایی تاثیر چندانی نخواهد داشت و در عوض سنی ها را بیشتر به سوی دشمنی با حکومت عراق می راند.
واثق الهاشمی، تحلیل گر عراقی که به نخست وزیر عراق نزدیک است، می گوید: «نوری المالک احساس می کند که آمریکایی ها او را رها کرده اند. برای همین است که از ایران کمک خواسته است.»
یک مقام ارشد نظامی عراقی با تاکید بر آن که تیم آمریکایی ها حتی زحمت حضور در میدان جنگ را هم به خود نداده، گفت: «ما تا به حال هیچ گونه کمک واقعی از آنها ندیده ایم.» این مقام نیز به شرط فاش نشدن نامش درباره نقش آمریکاییان سخن گفت.
آمریکا بر ایجاد حکومتی جامع و فراگیر تاکید می کند که بتواند حمایت اقلیت سنی عراق را، که در حکومت مالکی سخت منزوی شده اند، به دست آورد. حمایت سنی ها برای بازپس گرفتن مناطق سنی نشین که به تصرف داعش درآمده بسیار مهم است. برعکس، شبه نظامیان شیعه که توسط ایران سازمان دهی می شوند، توانسته اند تاکنون از پیشروی داعشی ها جلوگیری کنند. اما اگر در بازپس گرفتن بخش های سنی نشین نقشی پیش تاز بازی کنند، احتمال دارد که تنها آتش نفرت های فرقه ای و خون ریزی راتیز کنند.
رسانه های دولتی عراق، ظاهرا برای اجتناب از دامن زدن به اختلاف های فرقه ای، هیچ ذکری از نقش و حضور ایرانیان به میان نمی آورند. اما روز ۶ ژوئیه وقتی خبرگزاری دولتی ایران از کشته شدن یک ایرانی به هنگام عملیات دفاعی از حرمهای مقدس سامرا خبر داد، حضور ایران در میدان جنگ از پرده بیرون افتاد. چند روز پس از آن نیز دومین مشاور سپاهی ایران با انفجار بمب کنار جاده در منطقه سامرا کشته شد.
نیروی قدس به فرماندهی سلیمانی، که بازوی عملیاتی سپاه پاسداران در خارج از کشور است ، سال هاست که به آموزش شبه نظامیان شیعه در عراق و حمایت مالی آنان مشغول است. این نیرو همچنین مدت هاست که با حزب الله لبنان همکاری می کند و نیز به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در برابر شورشیان سنی در جنگ داخلی در این کشور کمک کرده است.
یک مقام دولت عراق درباره نقش ایران گفت: «سلیمانی می خواهد همان طور که دمشق را برای اسد نگاه داشت، بغداد و سامرا را هم حفظ کند. او مدام بین ایران وعراق در رفت و آمد است و وقتی اینجاست به همه جا سر می زند.»
اما علاوه بر تیم مشاوران، پهپاد های ایرانی نیز تقریباً هر روز پروازهای اکتشافی انجام می دهند و سلاح های ایرانی هم به مقدار زیاد به سوی عراق، و بویژه به سوی شبه نظامیان شیعی سرازیر است.
ایران همچنین به خلبانان عراقی اجازه داده است که پنج فروند هواپیمای جنگنده سوخو-۲۵ بازمانده از دوران شوروی را، که پیش از اشغال کویت در ۱۹۹۱ به دستور صدام حسین برای احتراز از نابودی به ایران اعزام شده بود، به عراق بازگردانند. این هواپیماها به ناوگان حدود شش فروند سوخوی ۲۵ روسی پیوست که المالکی به صورت دست دوم از روسیه خریده تا نیروی هوایی ناتوان عراق را که از دوسسنا با موشک های آمریکایی هلفایر تشکیل شده، تقویت کند.
فرماندهان شیعی شبه نظامی گفته اند که سلیمانی علاوه بر این ها، شبه نظامیان، داوطلبان، و نیروهای دولتی را در خطوط مقدم جبهه در اطراف بغداد نیز هدایت می کند. تمایل او و مشاورانش به حضور در صحنه نبرد به نوعی کیش شخصیت او درمیان برخی از شبه نظامیان انجامیده است.
یکی از فرماندهان شبه نظامیان مستقر در سامرا درباره ایرانیان گفت: «آنها از فرماندهان نظامی عراقی به مراتب شجاع ترند. سلیمانی بهترین فرمانده نظامی در جهان است.»
