لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۵ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۲:۴۰

سلیمانی در عراق: کمک به بغداد یا گسترش نفوذ ایران؟


قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران (راست) در نشست فرماندهان سپاه - شهریور ۱۳۹۲
قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران (راست) در نشست فرماندهان سپاه - شهریور ۱۳۹۲
روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای به سفر فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسدران ایران به عراق می‌پردازد و به نقل از مقام‌های آمریکایی می‌نویسد قاسم سلیمانی، همراه با ده‌ها تن از افسران سپاه، به عراق رفته تا به حاکمان آن کشور، که در مخمصه «دولت اسلامی عراق و شام» گرفتار شده‌اند، برای مهار کردن پیشروی‌های آن گروه مشاوره دهد.

به گزارش این روزنامه، عراقی‌ها روز جمعه میزبان مغز متفکر استراتژی نظامی ایران هستند که در گذشته شبه‌نظامیان شیعه عراق را برای جنگ با نیرو‌های آمریکایی‌ تعلیم داده است. سلیمانی همچنین معمار کنونی حمایت‌های نظامی ایران از حکومت بشار اسد در سوریه در مقابله با گروه‌های مخالف دولت در آن کشور است.

تماس ایرانی‌ها با عراقی‌ها، این امکان را به عراق می‌دهد که با دریافت کمک‌ از ایران، بتوانند از آن به‌ عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن آمریکا برای ارائه کمک‌های دفاعی به آن کشور استفاده کنند. این به خودی خود، پیچیدگی ائتلاف‌های کنونی در بحران عراق را برجسته‌‌تر می‌کند.

هم ایران و هم ایالات متحده، که با یکدیگر روابط خصمانه دارند، به نفع خود می‌بینند که به کمک متحد عراقی خودشان، که در تنگنا قرار گرفته است، بشتابند تا از پیشروی نیروهای «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در آن کشور جلوگیری کنند.

چارلز لیستر، استاد و پژوهشگر میهمان در مرکز بروکینگز در دوحه، می‌گوید «هر نوع کمک نظامی ایران به عراق، نه تنها از نظر نمادین، بلکه از نظر عملی هم مهم است. خطر تروریسم قویاً از سوی هر دو کشور آمریکا و ایران در عراق احساس شده است.»


البته مقام آمریکایی، که از سفر آقای سلیمانی به عراق خبر داد و نخواست نامش فاش شود، در عین حال خبر مربوط به هماهنگی‌های رسمی بین ایران و ایالات متحده در تلاش برای مقابله با داعش را تکذیب کرده است.

ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته است «ما با ایرانی‌ها درباره عراق صحبت نمی‌کنیم. چیزی که ما گفته‌ایم این است که هیچیک از همسایگان عراق، از جمله ایرانی‌ها، نیازی نیست که دست به اقداماتی بزنند که به گسترش بیشتر بی ثباتی و تنش‌های فرقه‌ای در عراق بیانجامد.»

آقای لیستر نیز گفت احتمال این که ایران و آمریکا همزمان نقش فعالی در برخورد با پیکارجویان داعش در عراق بازی کنند ضعیف است، ولی وضعیت عراق طوری است که حتی ایران و اسرائیل هم ممکن است وجوه اشتراکی در این میان بیابند.

آمون یدلین، ژنرال بازنشسته ارتش اسرائیل و رئیس پیشین اطلاعاتی ارتش آن کشور، که در حال حاضر سرپرست مؤسسه مطالعات امنیت ملی است، می گوید «هر کسی منفعتی برای برخورد با داعش دارد.»

یدلین همچنین هشدار داد که آمریکا نباید اجازه دهد که منافع مشترک در ایران در بحران عراق، بر نگرش غربی‌ها در مذاکره با ایران بر سر برنامه هسته‌ای آن کشور تاثیر بگذارد و گفت «اگر بهای کسب همکاری درمقابله با داعش، امتیاز دادن به ایران در برنامه هسته‌ای باشد، چنین امری موجب نگرانی اسرائیل خواهد بود.»

مقام‌های نظامی و اطلاعاتی ایالات متحده می‌گویند ایران مقداری تسلیحات و تجهیزات به عراق فرستاده است، ولی گزارش‌های اخیر مبنی بر اعزام نیروهای قدس به عراق، برای کمک و تقویت ارتش آن کشور که در مواجهه با حملات داعش مقاومت نکردند، را کم‌ارزش تلقی کردند.

مقام‌های آمریکایی می‌گویند اخبار را از نزدیک دنبال می‌کنند و نگرانی‌شان را درباره اعزام نیروهای مسلح شیعه به عراق، که تنها به بی‌ثباتی هر چه بیشتر در کشوری که وضعیت امنیتی‌اش رو به وخامت است، ابراز کرده‌اند.

دریابان جان اف کربی، معاون مطبوعاتی وزارت دفاع ایالات متحده روز جمعه گفت «ما همه همسایگان عراق، از جمله ایران، را به ایفای نقش سازنده در عراق تشویق می کنیم.»

از آقای کربی در پاسخ به این پرسش که چنین نقشی مستلزم چه خواهد بود، گفت «آنها می‌توانند حمایت از شبکه‌های افراطی را متوقف کنند.»

همزمان روز جمعه یک مقام ارشد عراقی هشدار داد در صورتی که کمک های نظامی از آمریکا به عراق نرسد، کشورش ممکن است برای دریافت چنین کمک‌هایی به ایران روی آورد. او همچنین تاکید کرد که از حضور هرنوع از واحدهای نظامی ایران در کشورش بی خبر است.

این مقام عراقی که مشاور نوری المالکی نخست وزیر عراق است، گفت که دولت عراق بویژه از آمریکایی‌ها کمک هوایی و اطلاعاتی می‌خواهد.

مشاور آقای مالکی افزود «اتفاقی که باعث تغییر خواهد شد این است که آمریکا از ارائه کمک خودداری کند و ایران وارد صحنه شود، که واقعأ خطرناک خواهد بود. اگر آمریکایی‌ها کمک نکنند، من فکر نمی‌کنم که ایران اجازه دهد دولت عراق سقوط کند؛ ایرانی‌ها سخت خواهند جنگید.»

یک مقام دیگر عراقی که نخواست هویتش فاش شود، به شدت از دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، برای نحوه برخورد با بحران عراق و شکست در آماده ساختن ارتش عراق در مواقع اضطراری انتقاد کرد.

یک مقام آمریکایی گفت بیش از یک سال پیش، قاسم سلیمانی در دیداری در بغداد به مالکی اطمینان داده بود که اگر عراق در خطر قرار گیرد، مالکی می‌تواند شبه نظامیان شیعه را برای جنگ به نفع دولت بسیج کند. اینها شبیه گروه‌های ویژه‌ای خواهند بود که توسط نیروی قدس برای جنگیدن علیه آمریکایی‌ها در عراق تعلیم دیده بودند.

پس از حمله سال ۲۰۰۳ به عراق، سلیمانی مأموریت گسترش نفوذ ایران در عراق را به عهده گرفت که سرانجام نیروهای آمریکا را به خروج از خاک عراق وادار کرد. این البته یک هدف عالی برای ایران بود، که مصمم شده بود به یک قدرت عمده منطقه‌ای تبدیل شود و از حضور گسترده ارتش آمریکا در مرزهای شرقی و غربی خود احساس خطر می‌کرد.

ژنرال دیوید پترائوس که در دوران خدمتش در عراق از نفوذ سپاه قدس آگاه شده بود، یک بار در نامه‌ای به رابرت گیتس وزیر دفاع وقت آمریکا، قاسم سلیمانی را «چهره‌ای به معنای واقعی پلید» توصیف کرده بود.

این ژنرال آمریکایی در نامه دیگری در ماه آوریل ۲۰۰۸ به وزیر دفاع آمریکا درباره نفوذ سلیمانی در عراق نوشت «تکان دهنده‌ترین شگفتی هفته، دامنه دخالت‌های مستقیم ایران در زد و بندهای سیاسی در عراق بود.»

مقام آمریکایی می‌گوید سلیمانی علاوه بر تعلیم شبه نظامیان شیعه و تجهیز آنها به سلاح، پشتیبان تنی چند از سیاستمداران ارشد عراقی هم بود. با دامن زدن به خشونت و سپس میانجیگری برای حل اختلاف، سلیمانی توانست خودش را به عنوان یک شخصیت ضروری برای عراقی‌ها به اثبات برساند.

وزارت خزانه داری آمریکا در سال ۲۰۱۱، سلیمانی را در فهرست تحریم‌ها قرار داد، زیرا مقام‌های آمریکایی می‌گویند او در توطئه ترور سفیر عربستان در آمریکا نقش داشته است.
XS
SM
MD
LG