ایران قصد دارد سال آینده ساخت راکتور جدیدی را در اراک آغاز کند که بر نگرانی های کشورهای غربی و اسراییل برای پیشرفت این کشور در ساخت بمب اتمی خواهد افزود.
در شرایطی که جامعه بین الملل با دقت و توجه به جدول زمانی برنامه ریزی شروع ساخت نیروگاه تحقیقاتی آب سنگین اراک چشم دوخته اند، کارشناسان کشورهای غربی و اسراییل معتقدند اگر کشوری قصد حمله به این تاسیسات را داشته باشد به طور قطع این اقدام باید پیش از مرحله بهره برداری از نیروگاه انجام شود و در غیر این صورت تشعشات رادیواکتیو ناشی از این حمله پیامدهای احتمالی مرگباری خواهد داشت.
جمهوری اسلامی می گوید برای مصرف پزشکی و کشاورزی ایزوتوپ تولید می کند. اما تحلیلگران می گویند از پلوتونیومی که در این نیروگاه تولید می شود می توان برای سلاح های اتمی استفاده کرد اما ایران این امر را رد کرده است.
عاموس یادلین، رئیس واحد اطلاعات و امنیت ارتش اسرائیل با اشاره به سانحه راکتور شوروی (سابق) در سال ١٩٨٦ که سبب شد ابری از مواد رادیواکتیو بر فراز بخش بزرگی از اروپا به پرواز درآید به رویترز گفته است «حمله به یک رآکتور فعال به معنای استقبال از سانحه چرنوبیل دیگری خواهد بود و هیچ کس از تکرار این فاجعه استقبال نخواهد کرد».
آقای یدلین که مدیر «موسسه مطالعات امنیت ملی» دانشگاه تل آویو است از جمله هشت خلبانی بود که در سال ١٩٨۱ رآکتور اوسیراک عراق را بمباران کرد. اسراییل معتقد بود که این نیروگاه که در آن زمان هنوز در حال ساخت بود، در آستانه بهره برداری و انتقال سوخت اتمی قرار دارد و بنابراین تصمیم گرفت به هدف اجتناب از پیامدهای چنین حمله ای بر بغداد، این نیروگاه را پیش از رسیدن به مرحله فعالیت با ظرفیت کامل مورد حمله قرار دهد.
اسراییل در سال ۲۰۰۷ نیز به نیروگاه اتمی سوریه حمله کرد. در آن زمان ایالات متحده اعلام کرده بود که سوریه با کمک کره شمالی یک رآکتوری اتمی ساخته است. اما سوریه این مسئله را رد کرده بود.
همه این شواهد از این واقعیت حکایت می کنند که اسراییل برای ممانعت دشمنانش از دستیابی به بمب اتمی مصمم است و با اراده راسخ عمل می کند.
در شرایطی که اسراییل تنها کشور خاورمیانه است که به سلاح های اتمی مجهز است، ایران و برنامه اتمی غیرنظامی این کشور را جدی ترین خطر برای خود تلقی می کند و تهدید کرده است که اگر تحریم ها و دیپلماسی برای توقف برنامه اتمی ایران کارساز نباشد، به نیروگاه های اتمی ایران حمله نظامی خواهد کرد.
نگرانی عمده اسراییل و کشورهای غربی بر نیروگاه های زیرزمینی نطنز و فردو متمرکز شده اند که ایران در آن ها مراحل غنی سازی اورانیوم را در سطوحی انجام می دهد که می توانند برای ساخت بمب اتمی مورد استفاده قرار بگیرد.
دیپلمات ها و کارشناسان معتقدند اگر ایران تصمیم بگیرد بمب اتمی بسازد، نیروگاه اراک می تواند راه را برای غنی سازی در رآکتور دیگری به جز نظنز و فوردو هموار کند.
یک دیپلمات غربی در وین به رویترز گفته است «نگرانی در مورد (تولید) پلوتونیوم و نیروگاه اراک بسیار جدی تر شده و این امر (عبور) از خط قرمز دیگری است».
این دیپلمات به «خط قرمزی» اشاره می کند که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل در ماه سپتامبر در سازمان ملل متحد تعیین کرد و گفت تهران نباید اجازه داشته باشد به سطوحی از اورانیوم با درجه غنای متوسط دست پیدا کند که حتی برای ساخت یک بمب اتمی نیز کافی باشد.
ایران میزان اورانیوم با درجه غنای متوسط خود را زیر این سطح ثابت نگه داشته و بخشی از آن را برای سوخت رآکتوراستفاده می کند و در نتیجه اقدام نظامی اسراییل نیز به تعویق افتاده است.
یوال استاینیتز، وزیر امور راهبردی و اطلاعات و امنیت اسراییل گفته است اراک «به طور قطع موجب نگرانی است» اما هنوز روند غنی سازی اورانیوم ایران است که مسئله «بسیار نگران کننده تری است».
ایران می گوید فعالیت های اتمی این کشور برای تولید برق و پیشرفت در زمینه پژوهش علمی کشور است. مقامات جمهوری اسلامی اتهامات مبنی بر تصمیم به توسعه سلاح های اتمی را رد کرده اند.
مارک فیتزپاتریک، مدیر برنامه خلع سلاح و عدم گسترش سلاح های دسته جمعی
«موسسه بین المللی برای مطالعات راهبردی» می گوید نیروگاه اراک به طور بالقوه از ظرفیت سالانه تولید پلوتونیومی برخوردار است که برای تولید یک بمب اتمی کافی خواهد بود.
او گفته است بنابراین «اگر دشمنان ایران تصمیم بگیرند تا برای توقف برنامه اتمی این کشور از عملیات نظامی استفاده کنند، نیروگاه اراک یکی از اهداف کلیدی آن ها خواهد بود».
کلیف کوپچان، تحلیلگر خاورمیانه در گروه مشورتی «Eurasia» می گوید «حمله به چنین نیروگاهی از نظر سیاسی دشوار خواهد بود چون این نیروگاه تحت کنترل و نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد».
وی می گوید «حدس من این است که حساسیت اسراییل بیشتر روی اطلاعاتی است که از ساخت و یا تصمیم ایران برای دستیابی به توانایی بازتولید سوخت اتمی حکایت کند».
ایران می گوید هیچ گونه فعالیتی در زمینه بازتولید سوخت که به پلوتونیوم نیاز دارد، انجام نمی دهد.
تهران ادعا می کند که جنگ افزارهای اتمی اسراییل است که صلح و ثبات منطقه را در معرض تهدید قرار داده است.
«سرپیچی تهران از توقف فعالیت های اتمی غیرنظامی و احتمالاً فعالیت هایی که احتمال دارد جنبه نظامی نیز داشته باشند، نقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل است و مقامات ایران با «آژانس بین المللی انرژی اتمی» کاملاً شفاف نبوده اند و این عوامل به تردیدها و ظن و گمان ها در مورد اهداف نهایی ایران برای پافشاری بر ادامه این فعالیت ها دامن زده اند».
«آژانس بین المللی انرژی اتمی» تاکید کرده است که تهران اطلاعات مربوط به طراحی نیروگاه اراک را در اختیار این سازمان قرار دهد. ایران قصد دارد تا در سه ماهه اول ۲۰۱۴ این رآکتور را به مرحله سوخت هسته ای برساند و در سه ماه سوم سال آینده آن را به مرحله بهره برداری برساند.
یک دیپلمات به رویترز گفته است «این جدول زمانی بسیار بلندپروازانه است».
فیتزپاتریک گفته است انتظار نمی رود این رآکتور که در جنوب غرب تهران واقع شده است، تا سال ۲۰۱۵ به مرحله بهره برداری برسد.
بسیاری از کارشناسان نسبت به توانایی سلاح های متعارف اسراییل برای تخریب کامل نیروگاه ها و تاسیسات اتمی پراکنده و مخفی ایران ابزار تردید کرده اند.
ایدو نهوشتان، فرمانده پیشین نیروی هوایی اسراییل گفته است تردیدی نیست که هدف قرار دادن نیروگاه اراک در مقایسه با نظنز و فوردو ساده تر است، چون به طور قطع این اهداف از نظر کیفی و کفی با هم تفاوت های عمده ای دارند.
در شرایطی که جامعه بین الملل با دقت و توجه به جدول زمانی برنامه ریزی شروع ساخت نیروگاه تحقیقاتی آب سنگین اراک چشم دوخته اند، کارشناسان کشورهای غربی و اسراییل معتقدند اگر کشوری قصد حمله به این تاسیسات را داشته باشد به طور قطع این اقدام باید پیش از مرحله بهره برداری از نیروگاه انجام شود و در غیر این صورت تشعشات رادیواکتیو ناشی از این حمله پیامدهای احتمالی مرگباری خواهد داشت.
جمهوری اسلامی می گوید برای مصرف پزشکی و کشاورزی ایزوتوپ تولید می کند. اما تحلیلگران می گویند از پلوتونیومی که در این نیروگاه تولید می شود می توان برای سلاح های اتمی استفاده کرد اما ایران این امر را رد کرده است.
عاموس یادلین، رئیس واحد اطلاعات و امنیت ارتش اسرائیل با اشاره به سانحه راکتور شوروی (سابق) در سال ١٩٨٦ که سبب شد ابری از مواد رادیواکتیو بر فراز بخش بزرگی از اروپا به پرواز درآید به رویترز گفته است «حمله به یک رآکتور فعال به معنای استقبال از سانحه چرنوبیل دیگری خواهد بود و هیچ کس از تکرار این فاجعه استقبال نخواهد کرد».
آقای یدلین که مدیر «موسسه مطالعات امنیت ملی» دانشگاه تل آویو است از جمله هشت خلبانی بود که در سال ١٩٨۱ رآکتور اوسیراک عراق را بمباران کرد. اسراییل معتقد بود که این نیروگاه که در آن زمان هنوز در حال ساخت بود، در آستانه بهره برداری و انتقال سوخت اتمی قرار دارد و بنابراین تصمیم گرفت به هدف اجتناب از پیامدهای چنین حمله ای بر بغداد، این نیروگاه را پیش از رسیدن به مرحله فعالیت با ظرفیت کامل مورد حمله قرار دهد.
اسراییل در سال ۲۰۰۷ نیز به نیروگاه اتمی سوریه حمله کرد. در آن زمان ایالات متحده اعلام کرده بود که سوریه با کمک کره شمالی یک رآکتوری اتمی ساخته است. اما سوریه این مسئله را رد کرده بود.
همه این شواهد از این واقعیت حکایت می کنند که اسراییل برای ممانعت دشمنانش از دستیابی به بمب اتمی مصمم است و با اراده راسخ عمل می کند.
در شرایطی که اسراییل تنها کشور خاورمیانه است که به سلاح های اتمی مجهز است، ایران و برنامه اتمی غیرنظامی این کشور را جدی ترین خطر برای خود تلقی می کند و تهدید کرده است که اگر تحریم ها و دیپلماسی برای توقف برنامه اتمی ایران کارساز نباشد، به نیروگاه های اتمی ایران حمله نظامی خواهد کرد.
نگرانی عمده اسراییل و کشورهای غربی بر نیروگاه های زیرزمینی نطنز و فردو متمرکز شده اند که ایران در آن ها مراحل غنی سازی اورانیوم را در سطوحی انجام می دهد که می توانند برای ساخت بمب اتمی مورد استفاده قرار بگیرد.
دیپلمات ها و کارشناسان معتقدند اگر ایران تصمیم بگیرد بمب اتمی بسازد، نیروگاه اراک می تواند راه را برای غنی سازی در رآکتور دیگری به جز نظنز و فوردو هموار کند.
یک دیپلمات غربی در وین به رویترز گفته است «نگرانی در مورد (تولید) پلوتونیوم و نیروگاه اراک بسیار جدی تر شده و این امر (عبور) از خط قرمز دیگری است».
این دیپلمات به «خط قرمزی» اشاره می کند که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل در ماه سپتامبر در سازمان ملل متحد تعیین کرد و گفت تهران نباید اجازه داشته باشد به سطوحی از اورانیوم با درجه غنای متوسط دست پیدا کند که حتی برای ساخت یک بمب اتمی نیز کافی باشد.
ایران میزان اورانیوم با درجه غنای متوسط خود را زیر این سطح ثابت نگه داشته و بخشی از آن را برای سوخت رآکتوراستفاده می کند و در نتیجه اقدام نظامی اسراییل نیز به تعویق افتاده است.
یوال استاینیتز، وزیر امور راهبردی و اطلاعات و امنیت اسراییل گفته است اراک «به طور قطع موجب نگرانی است» اما هنوز روند غنی سازی اورانیوم ایران است که مسئله «بسیار نگران کننده تری است».
ایران می گوید فعالیت های اتمی این کشور برای تولید برق و پیشرفت در زمینه پژوهش علمی کشور است. مقامات جمهوری اسلامی اتهامات مبنی بر تصمیم به توسعه سلاح های اتمی را رد کرده اند.
مارک فیتزپاتریک، مدیر برنامه خلع سلاح و عدم گسترش سلاح های دسته جمعی
«موسسه بین المللی برای مطالعات راهبردی» می گوید نیروگاه اراک به طور بالقوه از ظرفیت سالانه تولید پلوتونیومی برخوردار است که برای تولید یک بمب اتمی کافی خواهد بود.
او گفته است بنابراین «اگر دشمنان ایران تصمیم بگیرند تا برای توقف برنامه اتمی این کشور از عملیات نظامی استفاده کنند، نیروگاه اراک یکی از اهداف کلیدی آن ها خواهد بود».
کلیف کوپچان، تحلیلگر خاورمیانه در گروه مشورتی «Eurasia» می گوید «حمله به چنین نیروگاهی از نظر سیاسی دشوار خواهد بود چون این نیروگاه تحت کنترل و نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد».
وی می گوید «حدس من این است که حساسیت اسراییل بیشتر روی اطلاعاتی است که از ساخت و یا تصمیم ایران برای دستیابی به توانایی بازتولید سوخت اتمی حکایت کند».
ایران می گوید هیچ گونه فعالیتی در زمینه بازتولید سوخت که به پلوتونیوم نیاز دارد، انجام نمی دهد.
تهران ادعا می کند که جنگ افزارهای اتمی اسراییل است که صلح و ثبات منطقه را در معرض تهدید قرار داده است.
«سرپیچی تهران از توقف فعالیت های اتمی غیرنظامی و احتمالاً فعالیت هایی که احتمال دارد جنبه نظامی نیز داشته باشند، نقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل است و مقامات ایران با «آژانس بین المللی انرژی اتمی» کاملاً شفاف نبوده اند و این عوامل به تردیدها و ظن و گمان ها در مورد اهداف نهایی ایران برای پافشاری بر ادامه این فعالیت ها دامن زده اند».
«آژانس بین المللی انرژی اتمی» تاکید کرده است که تهران اطلاعات مربوط به طراحی نیروگاه اراک را در اختیار این سازمان قرار دهد. ایران قصد دارد تا در سه ماهه اول ۲۰۱۴ این رآکتور را به مرحله سوخت هسته ای برساند و در سه ماه سوم سال آینده آن را به مرحله بهره برداری برساند.
یک دیپلمات به رویترز گفته است «این جدول زمانی بسیار بلندپروازانه است».
فیتزپاتریک گفته است انتظار نمی رود این رآکتور که در جنوب غرب تهران واقع شده است، تا سال ۲۰۱۵ به مرحله بهره برداری برسد.
بسیاری از کارشناسان نسبت به توانایی سلاح های متعارف اسراییل برای تخریب کامل نیروگاه ها و تاسیسات اتمی پراکنده و مخفی ایران ابزار تردید کرده اند.
ایدو نهوشتان، فرمانده پیشین نیروی هوایی اسراییل گفته است تردیدی نیست که هدف قرار دادن نیروگاه اراک در مقایسه با نظنز و فوردو ساده تر است، چون به طور قطع این اهداف از نظر کیفی و کفی با هم تفاوت های عمده ای دارند.
